Εκβιασμοί και ουτοπίες

Με απειλές και εκβιασμούς δεν ποδηγετούνται οι λαοί. Έχουν αυτή την κρυμμένη δύναμη που τους καθιστά συνεχή απειλή στο σύστημα κυριαρχίας. Το μόνο που δεν κάνουν συχνά οι λαοί, είναι να χρησιμοποιούν αυτήν ακριβώς την δύναμη για να βάλουν στην γωνιά τα όποια διλήμματα. Επειδή λοιπόν δεν το κάνουν, εκλέγουν αυτούς που τους αρμόζουν, πέφτοντας για μια ακόμη φορά στην παγίδα των κομματικών εξαγγελιών για μια δήθεν καλύτερη ζωή. Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως οι λαοί δεν μπορούν να επικαλεστούν ανά πάσα στιγμή την δυνατότητα αυτή, που τους καθιστά πιο ισχυρούς απέναντι  στο όλο σύστημα εξουσίας. Δεν είναι τα δημοψηφίσματα που αποκαλύπτουν την δύναμη αυτή – εξάλλου αυτό δεν είναι παρά τρικ για τον διαπραγματευτικό εξοπλισμό της εκάστοτε κυβέρνησης. Είναι η δίψα για έναν άλλο κόσμο, μια άλλη ζωή, μακριά από τον σημερινό ουσιαστικά ανέφικτο λόγω των συσσωρευμένων προβλημάτων και αδικιών κόσμο. Το συναίσθημα του κόσμου επίσης δεν εγκλωβίζεται καθώς έχει ακόμη διεξόδους για να αποδράσει. Απλά αυτό που συμβαίνει πολύ συχνά, είναι αυτές οι αποδράσεις να θεωρούνται από το σύστημα κυριαρχίας, ουτοπικές ονειρώξεις. Μα ποιος λέει για ποιον και τί; Ποιος είναι ο ουτοπιστής αν όχι ο εκάστοτε διαχειριστής της εξουσίας στην Ελλάδα που πιστεύει πως η νέα εποχή θα έλθει χωρίς μνημόνια και υπογράφει τα χειρότερα; Και στην υπόλοιπη Ευρώπη, όμως, για ποια ρεαλιστική ισορροπία στην ευρωζώνη μιλούν  όταν έχει χαθεί κάθε έννοια αξιοπιστίας στην ΕΕ; Όταν η τεράστια φτώχεια καλύπτεται από την επίπλαστη ευημερία των λίγων; Νομίζουν πως με τις απειλές θα καθυποτάξουν το ελεύθερο φρόνημα των λαών. Απατώνται οικτρά. Ουτοπία είναι αυτή η κοινωνία που ευαγγελίζονται, που προκαλεί ανισότητα και οικονομικά αδιέξοδα. Φανταστικός είναι ο σημερινός κόσμος που βυθίζεται αναφανδόν στην αλλοτρίωση. Ο μόνος εφικτός κόσμος είναι αυτός που το σύστημα εξουσίας απαγόρευσε στον πολίτη να ονειρευθεί και πολύ περισσότερο να κάνει πράξη. Την πράξη της ρεαλιστικής  αυτονόμησής του ενάντια στην χαοτική και επιτηδευμένη συνάμα απομόνωσή του που βολεύει την εκάστοτε εξουσία. Το μόνο εφαρμόσιμο δημοκρατικό εφαλτήριο είναι η αυτοοργάνωση των πολιτών στις γειτονιές και τους Δήμους, οι αποφάσεις για μια πραγματικά δημοκρατική ζωή με όπλο την γνώση και την μόρφωση αλλά πάνω απ΄όλα τον σεβασμό και την αλληλεγγύη στον συμπολίτη. Το κέρδος από αυτή την θεώρηση είναι πολλαπλό καθώς δεν κερδίζεται μόνο η ελευθερία αλλά και η ανεξάρτητη πολιτική στάση απέναντι στα προβλήματα που δημιούργησαν και συσσώρευσαν οι οικονομικές ελίτ, που προτείνουν τώρα  νέους εκβιασμούς για να κλείσουν στόματα. Ουτοπία λοιπόν είναι η σημερινή πραγματικότητα λόγω του ανεφάρμοστου και του κοινωνικοοικονομικού αδιεξόδου. Και δεν μιλώ μόνο για την αντιδημοκρατική  Ευρώπη αλλά και τις δήθεν φιλελεύθερες  ΗΠΑ με τα τεράστια ποσοστά ανεργίας, ή τα δικατορικά καθεστώτα της Ρωσίας, της Κίνας και αλλού. Ανέφικτος είναι αυτός ακριβώς ο κόσμος που πουλά ψέματα, εκδούλευση και διαφθορά. Ο δίκαιος κόσμος δεν θα προέλθει από καμία άλλη υπόσχεση για διαγραφή χρεών και δάνεια από ΕΚΤ ή ΔΝΤ. Το έχουν συνειδητοποιήσει οι λαοί. Το έχουν εμπεδώσει και τα δίκτυα παγκόσμιας εξουσίας. Η διαφορά είναι ότι αυτά προετοιμάζονται πυρετωδώς για το νέο μασκάρεμα. Ενώ οι πολίτες δεν χρησιμοποιούν την δύναμή τους. Μικρή αλλά ουσιαστική διαφορά.  

Η Ευρώπη των «πολιτισμένων» και των νομάδων

H θέση της κυβέρνησης είναι πάρα πολύ δύσκολη ειδικά τώρα που ξεκινούν να εφαρμόζονται όχι μόνο τα προαπαιτούμενα αλλά και οι μνημονιακές αποφάσεις που αναμένεται να προκαλούν συνεχώς τριγμούς στο κυβερνητικό πεδίο. Ήταν πολύ δύσκολη η απόφαση του πρωθυπουργού να βάλει την υπογραφή του σε ένα τέτοιου εκβιαστικού μεγέθους μνημόνιο, που στην πράξη είναι αδύνατο να εφαρμοστεί. Θα χρειαστεί να περάσουν χρόνια για να συνέλθει η ελληνική οικονομία από το σοκ, θα απαιτηθούν  θυσίες και η φτώχεια θα ξεπεράσει κάθε όριο. Αυτό που δεν θα αλλάξει θα είναι τα δανεικά, που δεν θα μειωθούν στο ελάχιστο καθώς όποια  απομείωση χρέους για την Ελλάδα, θα έκανε τα κοινοβούλια των κρατών – μελών της Ευρωζώνης να σείονται από τις διαμαρτυρίες. Όχι η Ευρώπη που ζούμε – και το έχω ξαναγράψει – δεν είναι ούτε η Ευρώπη των λαών ,ούτε η Ευρώπη της αλληλεγγύης. Είναι η Ευρώπη του σκληρού ανταγωνισμού και της κερδοφορίας των κρατών του ισχυρού μπλοκ – της πρώτης ταχύτητας - που θα απομυζήσει μέχρι τέλους τον ευρωπαϊκό Νότο. Η Ευρώπη των προμελετημένων συσχετισμών δεν έχει να κάνει σε τίποτε με την Ευρώπη που οραματίστηκαν μετά τον πόλεμο. Παράλληλοι κόσμοι γίνονται αντιληπτοί εντός της ευρωζώνης καθώς οι ταχύτητες από κράτος σε κράτος είναι διαφορετικές, με το ΑΕΠ να κυμαίνεται αλλού  σε υψηλά επίπεδα και αλλού σε χαμηλά. Ναι, υπάρχει πλούτος στην ευρωζώνη, υπάρχει όμως και ασύλληπτη φτώχεια. Ναι, υπάρχει ανάπτυξη στην Γερμανία, είναι όμως άμεσα συνυφασμένη με δράματα όπως το ελληνικό. Κατ΄αυτόν τον τρόπο κανείς δεν νομιμοποιείται να μιλά για ευημερία. Άλματα έχουν γίνει από κάποιες χώρες του Βορρά και άλλες τόσες της Κεντρικής Ευρώπης. Αυτό όμως δεν αντισταθμίζεται με την τραγική κατάσταση των χωρών του Νότου, της δεύτερης ταχύτητας. Αυτή την Ευρώπη βιώνουμε τελικά. Άλλοι να πατούν γκάζι και άλλοι να προσπαθούν απλά να ακολουθήσουν ασθμαίνοντας. Άλλοι να βιώνουν τις τελευταίες στιγμές των κατακτήσεων στα εργασιακά και άλλοι να βλέπουν ακόμη και στα όνειρά τους εφιάλτες. Την Ευρώπη των «πολιτισμένων»  και των νομάδων. Στο όνομα όλων αυτών διεξήχθηκαν το προηγούμενο διάστημα στα eurogroup και στις συναντήσεις κορυφής τεράστιες μάχες, μάχες για το ποιος θα επικρατήσει και ποιος θα υπακούσει. Τα μηνύματα είχαν πολλούς αποδέκτες αλλά πάνω απ΄όλα τους λαούς που μάλλον στο τέλος έπρεπε να συνηθίσουν τις μονομαχίες και τα κονταροχτυπήματα. Δεν ζούμε σε καμία Ευρώπη  που θέτει τις βάσεις για μια σταθερή ευημερία και πρόοδο. Οι αξίες έχουν προ πολλού χαθεί. Και είναι απορίας άξιο γιατί οι Έλληνες ποθούν τόσο πολύ αυτή την Ευρώπη. Για να θεωρούνται ευρωπαίοι και μοδάτοι; Για να απορροφούν τα κοινοτικά κονδύλια με άνεση; Η για να φορτώνονται τα μνημόνια στο όνομά της; Ας το απαντήσει καλύτερα η κυβέρνηση, που ακροβάτησε επί έξι μήνες σε τεντωμένο σχοινί αλλά πάντα μέσα στην Ευρώπη και μαζί με αυτήν. 

Ποια είναι η Ευρώπη σήμερα; Ερωτήματα προς παραπλανημένους

Δεν αναμένεται κάτι το σημαντικό μέχρι την Κυριακή, την ημέρα του δημοψηφίσματος όπου τα κόμματα έχουν ποντάρει πολλά εις ότι αφορά την επικράτηση του «Ναι» ή του «Όχι». Κάποιες υποχωρήσεις του πρωθυπουργού που συνοδεύτηκαν από τις άκαμπτες δηλώσεις Σόιμπλε περί μη σοβαρής αντιμετώπισης  του όλου θέματος από την κυβέρνηση, δεν τάραξαν τα νερά του Εurogroup καθώς ήταν σε όλους λίγο - πολύ γνωστό πως οι υποχωρήσεις αυτές δεν ισχύουν σε περιόδους εκβιασμών. Ναι, εκβιάζεται η Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη και οι ίδιοι οι δανειστές το γνωρίζουν πολύ καλά. Αυτοί που θα ψηφίσουν το «Ναι» την Κυριακή ας έχουν υπόψιν τους πως θα πρέπει να καταβάλλουν τα πάντα μετά και θα υποθηκεύσουν με την θετική τους ψήφο όχι μόνο το μέλλον των παιδιών τους αλλά και άλλων γενεών. Είναι πραγματικά εξοργιστικό να παρατηρείς ανθρώπους που λένε πως «αναγκάζονται» να ψηφίσουν το «Ναι» γιατί τάχα θέλουν να παραμείνουν στην Ευρώπη. Αν τους ρωτήσεις γιατί, βέβαια, θα σου πουν – πέραν του ότι δεν μοιάζουν σε τίποτε με τους ευρωπαίους - ότι απλά θέλουν το ευρώ και να λέγονται ευρωπαίοι. Είναι τόσο μεγάλη η άγνοια για το τι σημαίνει η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη με τα μέτρα που θα την συνοδεύουν, που σκέφτεται κανείς πως τους έχουν μπολιάσει τα μυαλά με αχαλίνωτο φιλοευρωπαισμό.  Από την άλλη, υπάρχουν και αυτοί του «Όχι» - «ευρωπαίοι και αυτοί» - που εκ πρώτης όψεως –και είναι σωστό- δεν ανέχονται άλλη λιτότητα. Με μια δεύτερη ανάγνωση, όμως, και αυτοί δέχονται τα μέτρα της κάθε Κομισιόν στο όνομα του εξαναγκασμού. Και εδώ μπορεί βέβαια οι απορίες να είναι λιγότερες όμως και αυτοί θα πρέπει να εξηγήσουν ποια ακριβώς Ευρώπη οραματίζονται, με δεδομένο ότι ο Τσίπρας θεωρεί ότι στο τέλος θα υπάρξει συμφωνία αλλά δεν εξηγεί τους όρους της. Και αυτό είναι το ζητούμενο τελικά: ποιος από όλους εγγυάται στους πολίτες ότι δεν θα υποστούν περαιτέρω μειώσεις  και λιτότητα; Πριν το δημοψήφισμα πολλά θα ειπωθούν ακόμη. Ενδέχεται αυτές τις τελευταίες ημέρες ακόμη και να υπάρξουν υποσχέσεις χωρίς καμία βάση. Όμως το ερώτημα παραμένει: Ποια είναι η Ευρώπη σήμερα; Ποιες οι αξίες της και πόσο μεγάλοι είναι εκβιασμοί μεταξύ της πρώτης δεύτερης ταχύτητας στην ευρωζώνη; Είναι η Ευρώπη της μισαλλοδοξίας και της ανόδου της ακροδεξιάς και του συντηρητισμού ή η Ευρώπη που δέχεται τα κύματα των μεταναστών και που τους μεταχειρίζεται σαν ανθρώπινα σκουπίδια; Είναι η Ευρώπη της ισότητας που όλοι επικαλούνται και των ίσων δικαιωμάτων όταν στις φτωχές χώρες του Νότου η πλειοψηφία των πολιτών λιμοκτονεί; Είναι η Ευρώπη των ίσων ευκαιριών όταν ο Έλληνας, ο Ιταλός, ο Ισπανός και ο Πορτογάλος αντιμετωπίζονται ως  παρίες ,  εργαζόμενοι  σε άθλιες συνθήκες στην Γερμανία του πλούτου ως Gastarbeiter εν έτη 2015; Είναι αυτή η Ευρώπη που επιθυμούν οι ψηφοφόροι του «Ναι» αλλά και του «Όχι»; Μην έχετε αυταπάτες. Το να θεωρεί κανείς τον εαυτό του ευρωπαίο δεν σημαίνει ότι πρέπει να ζει εντός των τειχών μιας αστυνομοκρατούμενης Ηπείρου, όπου στοιχειώδη δικαιώματα καταπατούνται στο όνομα του κοινοτικού ελέγχου. Πολύ περισσότερο δεν σημαίνει φόροι, μέτρα, τρόικα και παρακολούθηση της τσέπης του. Αυτό όμως συμβαίνει εδώ και πολύ καιρό. Τα μέτρα που θα έρθουν θα διαψεύσουν ακόμη και αυτούς που θα πουν «Όχι» την Κυριακή. Ο Τσίπρας θα συρθεί να κάνει θεαματικές υποχωρήσεις και ας έχει ένα «Όχι» στα χέρια. Για δε αυτούς που θα ψηφίσουν «Ναι» το μέλλον είναι προδιαγεγραμμένο. Ας μην διαμαρτυρηθούν λοιπόν στο παραμικρό για το μέλλον. Το δημοψήφισμα αυτό ήταν άκαιρο κατά την άποψή μου. Πολύ δε περισσότερο όταν αναδεικνύει μια συμπαγή μάζα ανθρώπων που θα πουν «ναι» σε σκληρά μέτρα, αδιαφορώντας για τις επόμενες γενεές. Όμως  και αυτοί του «Όχι» δεν είμαι και τόσο σίγουρος αν ξέρουν τι μέρα θα τους ξημερώσει - και αφήνω στην άκρη τα μάλλον υποκινούμενα σενάρια περί δραχμής. Η Κυριακή όμως πλησιάζει. Και οι φήμες πολλαπλασιάζονται. Στο τέλος θα ψάχνουμε, πιστεύω, να βρούμε όλοι ποια είναι η Ευρώπη που θέλουμε. Και αν πράγματι υπήρξε ποτέ αυτή η Ευρώπη, η Ευρώπη της αλληλεγγύης και των ίσων ευκαιριών. Η Ευρώπη της πολυπολιτισμικότητας και της ανέχειας και όχι μια Ευρώπη που κλείνει  τα σύνορά της ή δημιουργεί και άλλες Λαμπεντούζα στο όνομα της «ασφάλειας» των Ευρωπαίων.  Ποια είναι λοιπόν η Ευρώπη του σήμερα; Σκεφθείτε το και αποφασίστε την Κυριακή.

Νεόπτωχοι υπήρχαν και προ κρίσης – το αποσιωπούσαν οι εξουσίες

Η μέρα της κρίσης δεν ήλθε τώρα αλλά έχει από καιρό αφήσει τα σημάδια της στην ελληνική κοινωνία. Η φτώχεια δεν προέκυψε τα τελευταία πέντε χρόνια και φτωχοί υπήρχαν πάντα και ας προσπαθούν με κάθε τρόπο να το κρύψουν. Η ελληνική κοινωνία ευημερούσε κάποια χρόνια αλλά θα πρέπει να εξετάσει κανείς προσεκτικά για ποιες τάξεις μιλάμε και ποιους. Οι δεκαετίες  70΄- ΄80- ΄90 ήταν τα ορόσημα της νέας εποχής του όψιμου νεοπλουτισμού και της ανεξέλεγκτης  κερδοσκοπίας , στις πλάτες όμως ολοένα και περισσότερο νεόπτωχων. Το δράμα της επίπλαστης κατανάλωσης επετεύχθη με τα καρτοδάνεια και το πλαστικό χρήμα την δεκαετία του 2000, μια δεκαετία που άφησε τα σημάδια της στην παρούσα κατάσταση. Έχει παρελθόν λοιπόν η λογική της συσσώρευσης αγαθών και μετάβασης στην νέα εποχή που αρχίζει μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου με την δημιουργία των δύο μπλοκ και την εφαρμογή στην πράξη του σχεδίου της καπιταλιστικής σε Ανατολή και Δύση επέλασης, από την μια μεριά υπό την στενή εποπτεία του κόμματος – φρούραρχου του ολοκληρωτισμού,  και από την άλλη των κάθε λογής νεογιάπι που έφτασαν στο απόγειό τους την δεκαετία ΄90  και Millennium. Αν αφήσει κανείς πίσω την κατάρρευση του στρατοκρατικού ανατολικού μπλοκ αλλά και την πετρελαϊκή κρίση την δεκαετία του΄70 ή τους  πολέμους στο όνομα της κατάκτησης των πρώτων υλών τις επόμενες δεκαετίες, στην Ελλάδα οι επίπλαστες παροχές στο όνομα της εκάστοτε «Δημοκρατίας» συσσώρευσαν την ανεξέλεγκτη διαφθορά και το πελατειακό σύστημα που έχει διαβρώσει καταλυτικά την ελληνική κοινωνία. Ο αριθμός των νεόπλουτων όμως μεγάλωσε επικίνδυνα παράλληλα με τους νεόπτωχους. Μια μεσαία τάξη που εκτοξεύτηκε από το παράνομο κέρδος έβαλε μεν στην γωνιά τους πολλαπλάσιους νεόπτωχους, όμως δεν μπόρεσε να κρύψει τον αριθμό τους. Δεν είναι τώρα λοιπόν  που μας προέκυψαν οι νεόπτωχοι, ούτε τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκε η περιστασιακή εργασία. Το πείραμα το εφάρμοσαν αμέτρητες εργοδοσίες και τις εποχές του πλούτου, σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς των μη  συμμετεχόντων στους κομματικούς στρατούς. Δεξιοί, σοσιαλιστές και αριστεροί αντάλλασαν πελάτες στις υπηρεσίες και τα ρουσφέτια, έδιναν και έπαιρναν γιατί έτσι διατηρούταν η ποθητή ισορροπία. Και φτάνουμε στο σήμερα που δεν έχουν αλλάξει πολλά. Μόνο οι φτωχοί που έγιναν άστεγοι και οι κοινωνικές πολιτικές εξαντλήθηκαν στο να μην κόβεται το ρεύμα σε μερικά νοικοκυριά. Επιλεκτική η αντιμετώπιση για να δείξει το επίσημο κράτος ότι αντιλαμβάνεται το πρόβλημα. Οι νεόπτωχοι λοιπόν έγιναν άστεγοι και οι φτωχοί υπέβαλλαν ανάλογη υποψηφιότητα. Αυτοί που επιχαίρουν σήμερα είναι κάποιοι όψιμοι αριστεροί και οι μεταφερόμενες κομματικές μάζες, έτσι που να μην μπορεί να καταλάβει κανείς τι γίνεται. Όμως με αυτή την μετακίνηση δεν πρόκειται ποτέ να καταφέρουν να διατηρήσουν το μυστικό, καθώς δεν είναι και λίγοι αυτοί που αποκαλύπτουν την όλη διαδικασία. Η φτώχεια υπήρχε λοιπόν και πριν τα μνημόνια, απλά κανείς δεν έμπαινε στον κόπο να το πει. Οι άνθρωποι που αγόραζαν βερεσέ στις φτωχογειτονιές, καλύπτονταν απλά και μόνο από τον επίπλαστο πλουτισμό στα κέντρα των μεγαλουπόλεων. Μέχρι που ήρθε η κρίση και ισοπέδωσε τους πάντες, δημιουργώντας νέες στρατιές ανέργων και άστεγων, απλά για μπει το κερασάκι στην τούρτα, να αποδειχθεί ότι τα μνημόνια  δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια συντονισμένη επίθεση κατά όλων των επαγγελματικών τάξεων. Η κατάσταση που παραπέμπει σε ανθρωπιστική καταστροφή έχει όμως παρελθόν. Κι αυτό δεν θα πρέπει να το λησμονούν ούτε αυτοί που εδώ και μερικά χρόνια έπαψαν να ευημερούν. Δεν ήταν πάντα οι εξορμήσεις στην Μύκονο στην πρώτη γραμμή, για πολλές οικογένειες η φτώχεια ήταν δεδομένη κατάσταση που κρατούσε χρόνια. Κατ΄αυτή την έννοια για όλους αυτούς η μέρα της επίσημης χρεοκοπίας της χώρας δεν πρόκειται να είναι κάτι περισσότερο πέραν από μια ακόμη επίθεση στα πενιχρά εισοδήματα και τις αιματηρές οικονομίες τους. Αυτοί που έχουν το πρόβλημα στην πραγματικότητα είναι όλοι όσοι βολεύτηκαν πίσω από την καταναλωτική μανία των προηγούμενων δεκαετιών, οι οποίοι δεν θα παραδεχθούν ποτέ πως τούτες οι πρωτόγνωρες στιγμές αναμένεται να χαράξουν επί χρόνια την αδιέξοδη πορεία του  τόπου, που υπό το βάρος των χρεών, εξαντλεί μέχρι τέλους τους πολίτες.