Η προοπτική της χώρας με την νέα κυβέρνηση

Οι πολίτες κρατούν την αναπνοή τους στην ανακοίνωση των μέτρων της νέας κυβέρνησης, άλλοι γιατί περιμένουν με αγωνία την υλοποίηση των δεσμεύσεων από τον ΣΥΡΙΖΑ, άλλοι επειδή τρέμουν από φόβο μη τυχόν η χώρα πάει στην δραχμή, και άλλοι γιατί από τα μέτρα αυτά θα καταλάβουν εάν θα έχουν να κάνουν πραγματικά με μια νέα κυβέρνηση ή απλά για έναν ακόμη ελιγμό της πολιτικής εξουσίας. Οι απορίες για την συνύπαρξη ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ πολλές, η αριστερή προοπτική - ελπίδα για πολλούς αλλά και κόλαφος για άλλους. Η νέα σελίδα για την χώρα μόλις άλλαξε. Το θέμα όμως είναι αν η καινούργια αυτή σελίδα θα φωτίσει πραγματικά ετούτο τον τόπο ή απλά θα τραβήξουν για λίγο την κουρτίνα και έπειτα θα την κλείσουν βεβιασμένα.  Οι εξηγήσεις γι΄ αυτό μπορεί να είναι πολλές, τόσες πολλές που να καλύψουν την ενδεχόμενη αποδοκιμασία του 37% που έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές. Αλλά ας μην προκαταβάλλω το αποτέλεσμα της νέας ασκούμενης πολιτικής, αφού η κυβέρνηση μόλις ορκίστηκε. Θα παραμείνω μόνο  στο γεγονός ότι το νέο κυβερνητικό σχήμα, πιο συγκεντρωτικό εκ πρώτης όψεως, με συγχώνευση υπουργείων και υπερυπουργεία,  στοχεύει στην ευέλικτη και γρήγορη λήψη αποφάσεων για ένα πιο θετικό αποτέλεσμα. Οι επιλογές των προσώπων, προσεκτικές και στοχευμένες όπως αυτό του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Βαρουφάκη που αντιμετωπίστηκε με φόβο από τους ευρωπαίους συντηρητικούς, ή του Νίκου Κοτζιά ως υπουργού εξωτερικών -δύο προσώπων που θα πολυσυζητηθούν - αναμένεται να αποτελέσουν την Αχίλλειο πτέρνα της μελλοντικής σύγκρουσης με την Νέα Δημοκρατία αλλά και τα άλλα κόμματα της Αντιπολίτευσης λόγω των πραγματικά προχωρημένων απόψεων των προσώπων αυτών.  Ο Γιάννης Βαρουφάκης, για παράδειγμα, στην εισαγωγή του βιβλίου του  «Κρίσης Λεξιλόγιο» το 2011 αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «το οπλοστάσιο όρων και εννοιών μετατρεπόταν για χρόνια σε θεωρίες που χάιδευαν τα αυτιά της πραγματικής εξουσίας  - εκείνης που τελικά μας έφεραν στην κρίση, που έριξε την Χώρα στον Καιάδα απειλώντας να οδηγήσει την Ευρώπη στην αγκαλιά της μισαλλοδοξίας, της ξενοφοβίας και ενός μοντέρνου χομπσιανού πολέμου εναντίον όλων». Προφητικός και λιτός τότε, καλείται τώρα με τις παρεμβάσεις και συζητήσεις του με τους ευρωπαίους ομολόγους να αποδείξει κατά πόσο συνεχίζει να πιστεύει αυτά που λέει και από την θέση του Υπουργού Οικονομικών. Και δεν είναι μόνο o Γιάννης Βαρουφάκης που έγινε πρωτοσέλιδο στα ξένα μέσα, αλλά και πολλοί άλλοι που θα κληθούν να αποδείξουν  στην πράξη κατά πόσο μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. Οι δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ είναι πολλές, άλλες τόσες και οι υποσχέσεις. Ένα είναι πάντως σίγουρο, πως η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας δεν θα μπει σε επικίνδυνη τροχιά, καθώς αφενός είναι σχεδόν σίγουρο ότι από καιρό ο νέος πρωθυπουργός έχει συζητήσει με πολλούς ευρωπαίους ηγέτες, και αφετέρου η Ευρώπη μάλλον δεν δείχνει να έχει Plan B σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από την  ευρωζώνη. Η υλοποίηση λοιπόν των δεσμεύσεων ΣΥΡΙΖΑ ίσως και να είναι πιο εύκολη καθώς οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες δεν πρόκειται, πιστεύω, να σταθούν απέναντί του, φοβούμενοι αφενός την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ που θα σημάνει αποσταθεροποίηση της ευρωζώνης,  αλυσιδωτές αντιδράσεις στον ευρωπαϊκό Νότο αλλά  και στις ίδιες τους τις χώρες. Σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, λοιπόν (και ας επιμένει ο Σοιμπλε πως δεν έχει νόημα συζήτηση για κούρεμα του χρέους) οι επόμενοι έξι μήνες αναμένεται να κυλήσουν χωρίς θεαματικές εξελίξεις.Βέβαια κανείς δεν αποκλείει να σπάσει η άτυπη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και οι ευρωπαίοι εταίροι να κινηθούν σε σκληρή γραμμή απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση, αυτό όμως θα εξαρτηθεί και από την αθέτηση των υποσχέσεων που έχουν δοθεί αμοιβαία. Πιστεύω εν ολίγοις ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βάδιζε τόσον καιρό απροετοίμαστος γνωρίζοντας από τις δημοσκοπήσεις ότι σε λίγο καιρό θα είναι  κυβέρνηση, ούτε ο Αλέξης Τσίπρας ταξίδευε τυχαία σε όλη την Ευρώπη. Με λίγα λόγια, η πίστωση χρόνου έχει ήδη δοθεί.Για τον λόγο αυτό, λέω, οι πολίτες δεν θα πρέπει να κρατούν την αναπνοή τους και να αδημονούν για την αυριανή μέρα. Οι αλλαγές θα γίνουν σταδιακά και η πορεία της χώρας θα κριθεί από το κατά πόσο η συμπόρευση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα έχει διάρκεια. Γιατί εκεί υπάρχουν πραγματικά  πολλά ερωτηματικά.  

Οι αναταράξεις, τα ακροδεξιά φλερτ και οι συνιστώσες της ΝΔ

Η ΝΔ από και καιρό παλεύει με τα ανοίγματα προς τα άκρα αλλά και προς το κέντρο, παρουσιάζοντας την εικόνα ενός κόμματος που φιλοξενεί πολλές απόψεις, από την κεντροδεξιά και τον νεοφιλελευθερισμό μέχρι την άκρα δεξιά και τον φανατικό εθνικισμό. Η πραγματικότητα το αποδεικνύει με τις πολλές και διάφορες συνιστώσες. Ποια απάντηση δίδεται επισήμως από κυβερνητικής πλευράς σε όλα αυτά; «Ευρύτερες δυνάμεις» συσπειρώνει η Νέα Δημοκρατία, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό. Αν με την άποψη αυτή υπονοεί τον συγκερασμό των κεντροδεξιών αντιλήψεων με την εθνικιστική δεξιά και τους νεοναζιστικούς λεονταρισμούς της Χρυσής Αυγής ή την φιλελεύθερου τύπου φράξια με τους νεοσυντηρητικούς και  λαϊκιστές , τότε δεν έχουμε να κάνουμε παρά με συνιστώσες και φράξιες που θα πρέπει να προσέξει ο κος Σαμαράς, συνιστώσες που από καιρό διακωμωδεί στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά τις έχει ήδη στο εσωτερικό του κόμματός του. Η κατάλληλη αξιοποίηση στελεχών ακροδεξιού παρελθόντος αλλά και παρόντος, αλλά και μπερδεμένες απόψεις στελεχών της ΝΔ για την Χρυσή Αυγή, δημιουργούν ένα όχι και τόσο ευχάριστο κλίμα στο κόμμα, που θα πρέπει να προσέξει εμφανώς τις φράξιές του. Η ΝΔ έχει σημαντικό πρόβλημα να καθορίσει την θέση της απέναντι στα τεκταινόμενα και να συμμαζέψει τις ακροδεξιές συνιστώσες της, ένα πρόβλημα που γίνεται μεγαλύτερο με τον καιρό.  Η διαφορά είναι ότι πλέον  ο ελληνικός λαός έχει ήδη αφομοιώσει τα ακροδεξιά και τα νεοναζιστικά τσιτάτα, ένα μεγάλο μέρος του μάλιστα τα πριμοδοτεί συνειδητά και δεδομένων των συνθηκών η κάθε καλόπιστη κριτική περνά στα ψιλά. Γιατί δεν είναι το ίδιο να καταλάμβαναν αξιώματα οι προαναφερθέντες πριν από μερικά χρόνια σε σχέση με τώρα, όπου οι ρατσιστικές φωνές βρίσκουν απήχηση εντός της ελληνικής κοινωνίας και εμφανίζονται απροκάλυπτα εντός του κοινοβουλίου. Θα πρέπει λοιπόν η ΝΔ να κάνει και αυτή το ξεκαθάρισμά της για να μην δείχνει αυτό που κατηγορεί στον ΣΥΡΙΖΑ.  Πόσο όμως είναι σε θέση να το κάνει αυτό ο κος Σαμαράς λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές; Κατά πόσο έχει την διάθεση να απομονώσει τις ακροδεξιές πτέρυγες εντός του κόμματός του; Και σε τελική ανάλυση, πόσο θα κοστίσει σε ποσοστά το εν λόγω ξεκαθάρισμα; Δεν πιστεύω ότι υπάρχει η διάθεση στην ΝΔ να μην ερωτοτροπεί με την ακροδεξιά. Δεν την συμφέρει εξάλλου να συγκρούεται με τα άκρα, όταν αυτά τα άκρα είναι που την έχουν πολλάκις πριμοδοτήσει εκλογικά και που στο μέλλον τα χρειάζεται όσο τίποτε άλλο. Η ΝΔ είναι ένα χωρίς ξεκάθαρο προσανατολισμό δεξιό κόμμα, που αδυνατεί να ελέγξει τις συνιστώσες του. Θα έλεγε κανείς ότι παίζει συχνά με την φωτιά εις ότι αφορά τις σχέσεις της με την ακροδεξιά. Ο πρωθυπουργός όμως επιμένει  πως είναι «ευρύτερες» οι δυνάμεις που απαρτίζουν το κόμμα, θέλοντας με αυτό να παρουσιάσει έναν προσχηματικό πλουραλισμό και μια τεχνητή δημοκρατική συσπείρωση. Ποιους πείθει η όλη επιχειρηματολογία; Πόσο πιθανό φαντάζει το ενδεχόμενο χρησιμοποίησης και άλλων στελεχών από την λαϊκή δεξιά σε κομβικές θέσεις; Πολύ πιθανό. Ο κος Σαμαράς έχει ήδη δημιουργήσει μια περίεργη εσωκομματική εικόνα, ευελπιστώντας πως έτσι θα ξεγελάσει τους ψηφοφόρους αλλά και θα ικανοποιήσει όλες τις φράξιες. Με τον τρόπο αυτό όμως, το μόνο που κάνει είναι να διώχνει τους νεοφιλελεύθερους και τους ανήκοντες στην κεντροδεξιά. Με πρόσχημα την φιλοευρωπαϊκή τάση και προσανατολισμό, δεν πρόκειται να συγκρατήσει τους κεντρώους που έβρισκαν ως τώρα καταφύγιο στο κόμμα.  Άραγε το έχει αντιληφθεί αυτό, ότι το κόμμα του φλερτάρει περισσότερο από ψηφοθηρικής άποψης με την ακροδεξιά και πως με το ευρωπαϊκό προφίλ δεν σώζεται η κατάσταση στις επικείμενες εκλογές; Σε τελική ανάλυση, πως πείθονται πια τα γνήσια κεντροδεξιά στελέχη που δεν ανέχονται το κλείσιμο του ματιού προς την ακροδεξιά;  Αυτά όμως αφορούν αποκλειστικά τον πρωθυπουργό και το κόμμα του. Αυτό που δεν ξεκαθαρίζεται είναι εάν οι  αποκαλούμενες «ευρύτερες δυνάμεις» που απαρτίζουν την ΝΔ, μπορούν να ελεγχθούν και να μην γίνεται κάθε φορά και μια διαφορετική ανακοίνωση  για σημαντικά κοινωνικά θέματα. Το θέμα δηλαδή δεν είναι αν και πόσοι έχουν ερωτοτροπήσει με την λαϊκίστικη δεξιά στην ΝΔ, αλλά το αν το κόμμα του κου Σαμαρά έγινε ο ΣΥΡΙΖΑ της κεντροδεξιάς. Με λίγα λόγια αυτό που κοροϊδεύουν τα στελέχη του και προσάπτουν στον Αλέξη Τσίπρα. Για τον λόγο αυτό  αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Γιατί σε τελική ανάλυση, στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σχοινί.

Εκλογές, ιδιαιτερότητες & κόμματα εξουσίας

Η μάχη για τις εκλογές συνεχίζεται και κορυφώνεται τις τελευταίες ημέρες με συνεχείς  ανταλλαγές ανακοινώσεων, αλληλοκατηγορίες και κινδυνολογία στο έπακρο. Την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι εταίροι παρακολουθούν γεμάτοι αγωνία τις εξελίξεις και αδημονούν για την επόμενη μέρα. Το όλο προεκλογικό concept έχει και πρόσθετο ενδιαφέρον καθώς στις εκλογές αυτές κρίνεται η τύχη του νέου πολιτικού αντιμαχόμενου ντουέτου, ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ.  Τα υπόλοιπα κόμματα –μάλλον κομπάρσοι – αναμένουν μονάχα τα ποσοστά τους για να δουν αν θα έχουν καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις. Και τα κόμματα αυτά είναι αυτή την φορά πέρα από ένα. Ενώ λοιπόν το ΠΑΣΟΚ δείχνει να παραμένει με δυσκολία στο κοινοβούλιο λόγω της ντρίπλας Παπανδρέου που θέλει να επαναπροσδιορίσει το πολιτικό σκηνικό, το νεοσύστατο Ποτάμι φιλοδοξεί να παίξει καθοριστικό ρόλο και για τον λόγο αυτό θεωρεί πως η παρουσία του ως τρίτο κόμμα θα καθορίσει τις τύχες του τόπου σε μία κυβέρνηση συνεργασίας, μη ξεκαθαρίζοντας όμως αν τελικά είναι διατεθημένο να συνεργαστεί και με τους δύο μονομάχους. Οι εκλογές αυτές, που γίνονται κάτω από την πίεση λήψης νέων οικονομικών μέτρων καθώς ο Φλεβάρης πλησιάζει και όλα πρέπει να πάρουν το δρόμο τους, θα αποκαλύψουν για μια ακόμη φορά πως το ζητούμενο δεν είναι μόνο η αλλαγή κυβέρνησης αλλά και νοοτροπίας στον πληθυσμό που θα πρέπει να σταθμίσει προσεκτικά τα υπέρ και τα κατά των υφιστάμενων κομμάτων και να ψηφίσει για μια απολύτως καινούργια μέρα. Είναι τα σημερινά κόμματα ικανά να προχωρήσουν σε βαθιές πολιτικές τομές και να τολμήσουν ώστε σιγά-σιγά αλλά σταθερά  να βγεί η χώρα από την κρίση; Μιλάμε για μια απόλυτα μπερδεμένη κοινωνία, για πολίτες που βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση μετά το σοκ των τελευταίων χρόνων. Μπορούν άραγε τα κόμματα να πείσουν τους πολίτες πως θα κάνουν το κάθε τι προκειμένου να έλθει η πολυπόθητη ανάπτυξη; Για την ΝΔ, πάντως, ανάπτυξη υπάρχει ήδη μετά τις βαθιές τομές στην Οικονομία και την προσέλκυση επενδύσεων. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, ή όλη ιστορία δεν ήταν παρά ένα ωμό ξεπούλημα της χώρας στους ξένους  επενδυτές, που ανυπομονούν να αγοράσουν το κάθε τι σε εξευτελιστικές τιμές. Αλλά και για τα άλλα κόμματα της Αντιπολίτευσης, το ξεπούλημα της χώρας ήταν γεγονός.  Το ΠΑΣΟΚ, όπως προείπα, βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Έχει να αντιμετωπίσει εσωκομματικά προβλήματα αλλά και το κόμμα του πρώην προέδρου του. Μπορεί να συνεχίζει να υποστηρίζει πως μαζί με την ΝΔ έκανε το κάθε τι  για να διατηρήσει την χώρα στην ευρωζώνη, όμως τα περιθώρια στενεύουν και επειδή η Κυριακή είναι πλέον κοντά, κοιτάζει αποκλειστικά την επιβίωσή του. Η ΝΔ λοιπόν βρίσκεται σε μοναχικό δρόμο και με δεδομένο ότι τα γκάλοπ φέρουν τον ΣΥΡΙΖΑ  τρεις και τέσσερις μονάδες μπροστά, το μόνο που ελπίζει είναι να μην υπάρξει αυτοδυναμία. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στην ήττα, ενώ δεν αποκλείονται και εσωκομματικές εξελίξεις. Όμως το ερώτημα – πέρα από τις όποιες αναλύσεις των αποτελεσμάτων - παραμένει: Είναι όλα αυτά τα κόμματα αντιπροσωπευτικά των προσδοκιών των πολιτών; Μπορεί, για παράδειγμα, ο ΣΥΡΙΖΑ να αντιπροσωπεύσει τον μέσο πολίτη με το να εξαγγέλει απλά την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και μετά... βλέπουμε, ή το Ποτάμι που δεν θέλει να γκρεμίσει αλλά να χτίσει γενικώς και αορίστως; Η σημερινή εποχή χαρακτηρίζεται από πολλές ιδιαιτερότητες. Είναι η παρατεταμένη κρίση, οι εγκλωβισμένοι πολίτες, η έλλειψη ρευστού, το στέγνωμα της αγοράς. Πως και με ποιο τρόπο τα κόμματα θα πείσουν τον μέσο πολίτη να τα ψηφίσει , όταν δεν εχουν και πολλά να του υποσχεθούν; Η ΝΔ μιλά για περιορισμένες παροχές αν κερδίσει τις εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπόσχεται θαύματα, τα υπόλοιπα κόμματα ως «ουρά» απλά συμπληρώνουν την πολιτική ανεπάρκεια. Όχι, οι εκλογές της Κυριακής δεν θα φέρουν τα πάνω-κάτω στην κοινωνία, δεν θα αλλάξουν άρδην τα δεδομένα. Τα φτωχά νοικοκυριά θα εξακολουθούν να υποφέρουν, οι άνεργοι θα στοιβάζονται στις ουρές, τα επιδόματα ανεργίας θα εξετάζονται, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση, εξονυχιστικά σε σχέση με το περιουσιολόγιο. Νέες σκοτεινές εποχές στο προσκήνιο. Και ο ΣΥΡΙΖΑ να πάρει την εξουσία, δεν θα είναι όλα παραδεισένια από την επόμενη μέρα. Αυτό το καταλαβαίνει καλά η πλειοψηφία των πολιτών. Την Κυριακή όμως θα πάνε μαζικά να ψηφίσουν για τον απλά λόγο ότι υπάρχει εκ νέου πόλωση.  Εξάλλου, η ψήφος θεωρείται διέξοδος για τους πολίτες. Το ίδιο και οι μετακινούμενοι ψηφοφόροι για τα κόμματα εξουσίας.

Πόλεμοι, βία & γενικευμένη αποσιώπηση

Που να πρωτοκοιτάξει κανείς, στην Γάζα με τα εκατοντάδες θύματα ή την Ουκρανία, στην Συρία με την συνέχιση του εμφυλίου με τους χιλιάδες νεκρούς ή το Ιράκ με τις παρατεταμένες σφαγές που δεν λένε να σταματήσουν; Στο Αφγανιστάν με τις αλλεπάλληλες δολοφονίες ή την Αφρική με τον ατέλειωτο πόνο από την παρατεταμένη φτώχεια και την ανθρωπιστική καταστροφή;  Οι εποχές που διανύουμε είναι κάτι παραπάνω από εφιαλτικές, όταν κρίση, πείνα και στέρηση εξαπλώνονται ταχύτατα στην γήινη σφαίρα, καταρρακώνοντας το ηθικό εκατομμυρίων ανθρώπων που δεν βρίσκουν τις απαραίτητες ανάσες για την ελευθερία. Πρόκειται για μια εποχή που πολύ απλά δεν αφήνει το παραμικρό περιθώριο για την ανάπτυξη και εξέλιξη  της ανθρωπότητας στο πνευματικό πεδίο, για μια χρονική περίοδο όπου τα πάντα ρυθμίζονται ηλεκτρονικά, ακόμη και τα συναισθήματα του ανθρώπου. Η γενικευμένη αποσιώπηση προχωρά αντάμα με την επιλεκτική απαγόρευση πρόσβασης στην ποιοτική πληροφορία, όταν αυτές ακριβώς οι ευτελείς ειδήσεις κατακερματίζουν την ανθρώπινη θέληση για μια κοινωνία χωρίς πολέμους, βία και καταστολή, αναδεικνύοντας την ανοησία σε ύψιστη προτεραιότητα για την διαιώνιση αυτής ακριβώς της ψειδαίσθησης ότι ζωή είναι μονάχα αυτό που βιώνουμε τώρα και τίποτε περισσότερο. Με λίγα λόγια πως όλα τα υπόλοιπα είναι ουτοπία ή φαντασιοπληξία. Ρίχνοντας το επίπεδο του κόσμου με κάθε μέσον, προβάλλοντας τον απόλυτο σεξισμό ώς της πεμπτουσία της ελευθερίας και το εμπόριο λευκής σαρκός ώς περίπου κάτι το φυσιολογικό, ανεβάζουν τον πήχυ της υποτιθέμενης απελευθέρωσης που φτάνει μέχρι και στον βιασμό παιδιών. Η διαφημιστική αυτή αγκικάτσια που φυλακίζει τις συνειδήσεις, βυθίζοντάς τες ταυτόχρονα στην δίνη της παρα φύσιν ζωής, αυτή η πολυθρύλητη ενδοσοπική χειρουργικού τύπου επέμβαση στον ανθρώπινο ψυχισμό οδηγεί χιλιάδες ανθρώπους στα ψυχιατρεία και οι εξηγήσεις που βρίσκουν εκεί είναι πως πολύ απλά δεν τα πάνε καλά με τον εαυτό τους.  Οι ψυχικές ασθένειες, απόρροια στην πλειοψηφία τους του σημερινού τρόπου ζωής, τα χιλιάδες σπάνια νοσήματα που συνδέονται άμεσα με την ολοκληρωτική καταστροφή του περιβάλλοντος, που ενίοτε μεριμνούν με τις παγκόσμιες συνδιασκέψεις και φόρουμ - υποστηριζόμενα από αυτές ακριβώς τις πολεθνικές που είναι οι αποκλειστικοί μολυντές - όλο αυτό το ψυχολογικό αδέξοδο μπροστά στο χάος της παραπληροφόρησης δημιουργεί την εντύπωση πως κάπου κοντά είναι και το τέλος.  Η παραίτηση παράλληλα από κάθε τι το ανθρώπινο στο όνομα της αποξένωσης και της ανταγωνιστικής απόστασης, σε συνδυασμό με την υπερκατανάλωση στο όνομα της «ευγενούς» αγοραστικής άμιλλας για την ικανοποίηση ενός ξερού «θέλω», πλάθει χαρακτήρες αγνώριστους την εποχή της ενηλικίωσης, τότε που τα παιδικά όνειρα φαντάζουν εφιάλτης στην οπτική γωνιά του εκάστοτε τεχνοκράτη. Που να πρωτοκοιτάξει λοιπόν κανείς για κάτι άλλο; Μήπως στο Ιράκ, την Παλαιστίνη, την Αφρική, το Αφγανιστάν όπου πέραν όλων των άλλων η θέση της γυναίκας είναι πίσω από την μαντίλα; Που να στρέψει κανείς την ματιά του; Στην «πολιτισμένη Δύση», όπου νόμος είναι η σωματική σύναμη του άντρα που στέλνει στα νοσοκομεία χιλιάδες κακοποιημένες γυναίκες ή στο πρώην ανατολικό μπλοκ όπου ο σεξισμός αναδεικνύεται σε βασικό έπάγγελμα επιβίωσης και το δουλεμπόριο σε συνδυασμό με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά καταδικάζουν το μέλλον των προσεχών γενεών; Αλλά δεν πρέπει να μελαγχολούμε λένε οι επιστήμονες και ειδικοί, καθώς το προσδόκιμο όριο ζωής αυξάνει. Ας στρέψουμε το ενδιαφέρον μας στην φιλανθρωπία και τους κοσμικούς κύκλους, λένε οι ειδικοί, στην μόδα, το lifestyle, τα επονομαζόμενα good news και τις πασαρέλες. Εκεί όπου τα φλας και τα πανάκριβα κινητά κάνουν την ατμόσφαιρα του gossip αρκούντως χαλαρή, και τα χαμόγελα πετούν στον κάλαθο των αχρήστων τα καθημερινά βάρη. Ας είναι. Η ματιά μας όμως δεν μπορεί να ξεφύγει από την δυστυχία. Και δεν είναι μόνο η Παλαιστίνη, το Αφγανιστάν ή η Συρία. Είναι όλη αυτή η τυραννική προπαγάνδα της Δύσης, πασπαλισμένη από την νεοσύστατη σταλινοποίηση της Ανατολής. Είναι η προπαγάνδα του ελέους από όλους αυτούς τους καρπωτές της ανθρώπινης δυστυχίας, όλους αυτούς που έχουν λαμβάνειν από τον όλεθρο κια την καταστροφή. Αλλά πάνω απ΄όλα η θλιβερή διαπίστωση πως όλοι αυτοί οι παγκόσμιοι αγκικάτορες παραμένουν στο απυρόβλητο.       

Συνέντευξη Σόιμπλε και ίσες αποστάσεις

Την ίδια στιγμή που ο πρωθυπουργός δηλώνει πως αν το κόμμα του έλθει πρώτο θα υπάρξουν μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ και ότι δεν θα υπάρξουν νέες περικοπές, την στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας δηλώνει έτοιμος να τα αλλάξει όλα, μια συνέντευξη του Βόλφγκανγκ  Σόιμπλε στο περιοδικό “Der Spiegel” προκαλεί απορίες για την στιγμή αλλά και τις προφανείς ίσες αποστάσεις που διατηρεί μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών ομολογεί ευθέως, από την μια, κάνοντας πάσα στον Σαμαρά, πως η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου, πως δεν έχει πρόβλημα με τα  χρέη της και πως η ανάπτυξη τρέχει με γρηγορότερους ρυθμούς σε σχέση με άλλα κράτη – μέλη. Από την άλλη, όμως, κρατά μικρό καλάθι με τις  καταστροφολογικές φήμες σε πιθανή διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας χωρίς περιστροφές  πως αυτός ως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας δεν αποτελεί μέρος της ελληνικής πολιτικής και πως θα σεβαστεί το εκλογικό αποτέλεσμα, βάζοντας μονάχα ως προϋπόθεση για την συνέχιση της προόδου στην Ελλάδα να τηρηθούν οι διαμειφθείσες συμφωνίες. Ούτε φοβία λοιπόν από τον συντηρητικό Σόιμπλε ούτε καλλιέργεια κλίματος πανικού για την αυριανή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Φαίνεται καθαρά πως οι Γερμανοί συντηρητικοί συνηθίζουν πια στην ιδέα μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, κατεβάζουν τους τόνους και δείχνουν ένα άλλο πρόσωπο, που μέχρι στιγμής δεν είχαν. Δεν εμπλέκεται πλέον ο πολύς Σόιμπλε στα εσωτερικά της Ελλάδας, παρά το γεγονός ότι όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν λαλίστατος. Η στροφή της γερμανικής πολιτικής φαίνεται και από το γεγονός ότι ο γερμανός υπουργός απαντά σε σχετικό ερώτημα για το αν οι Έλληνες είναι ελεύθεροι την 25η Ιανουαρίου να επιλέξουν το κόμμα της αρέσκειάς τους, πως οι πολίτες και οι πολιτικοί της Ελλάδας γνωρίζουν πολύ καλά την ευθύνη της επιλογής για την χώρα τους. Σιγά-σιγά λοιπόν αλλά σταθερά διαμορφώνεται ένα άλλο κλίμα για την επερχόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που θα έχει μεγαλύτερο πεδίο ελιγμών. Βέβαια, οι όροι δεν έχουν αλλάξει και η αγκίστρωση στα συμφωνηθέντα εξακολουθεί να είναι βασική προϋπόθεση για περαιτέρω διάλογο. Όμως το παράθυρο για μια επαναδιαπργμάτευση έχει ήδη ανοίξει και απ΄ότι φαίνεται μάλλον υπάρχει κρυφή ατζέντα.  Η συνέντευξη Σόιμπλε στο “Der Spiegel”  λίγες ημέρες μόνο πριν τις εκλογές στην χώρα μας είναι κομβική αλλά και ενδεικτική του διαμορφούμενου κλίματος. Θα αλλάξουν στάση οι εταίροι προς το χειρότερο απέναντι σε μια νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που παρά τους φόβους, δεν φαίνεται να αλλάζει και πολύ τα δεδομένα; Δεν νομίζω. Το πιο πιθανό σενάριο είναι να πάμε σε νέες διαπραγματεύσεις και νέες αποφάσεις και η γερμανική κυβέρνηση έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για αυτό. Δεν θα ρισκάρουν με τίποτε οι εταίροι την διάλυση της ευρωζώνης που μπορεί να επακολουθήσει την πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Με λίγα λόγια, οι ευρωπαίοι εταίροι δεν επιθυμούν τέτοιο σενάριο γι΄αυτό και τους βλέπουμε πιο large. Το θέμα είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αυτοδυναμία ή όχι, αν η πολιτική του επηρεαστεί και πως από κάποιον κυβερνητικό εταίρο. Οι Γερμανοί το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά, όπως γνωρίζουν πως τα περιθώρια για νίκη της ΝΔ είναι μηδαμινά. Θα ακολουθήσουν πάντως και άλλες παρόμοιες συνεντεύξεις τύπου Σόιμπλε. Η Ευρώπη βρίσκεται ενώπιον σαρωτικών αλλαγών και ετερόκλητων κυβερνητικών σχημάτων, με δεδομένο το κλίμα ρατσισμού και ξενοφοβίας μετά το μακελειό στο Παρίσι. Η Ευρώπη θα έχει προοπτική μόνο αν οι ηγέτιδες χώρες της κατεβάσουν τον πήχη και συνεργαστούν για το κοινό καλό. Σε διαφορετική περίπτωση, άβυσσος θα χωρίζει τον πλούσιο Βορρά από τον φτωχό Νότο. Ο Σόιμπλε το λέει καθαρά: «Εξαρτώνται όλα από την τήρηση των συμφωνιών και τον σεβασμό του ενός κράτους - μέλους απέναντι στο άλλο. Ο καθένας στην Ευρώπη εξαρτάται ευθέως από τις αποφάσεις των άλλων». Μια απόφαση θα είναι όμως και αυτή του ελληνικού λαού, που αναμένεται να φέρει τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών λέει με απλά λόγια ότι η παγκοσμιοποίηση έχει ενώσει τα ευρωπαϊκά κράτη από ότι θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς πριν από 25 ή 30 χρόνια και πως καμία χώρα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει μόνη της στα διάφορα προβλήματα. Εν ολίγοις, η πάσα και προς τον  Τσίπρα είναι οφθαλμοφανής και σαφώς απαντά στα σενάρια φόβου για διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Πρόοδος της Ελλάδας από την μια – καλοδεχούμενη η νέα ελληνική κυβέρνηση από την άλλη. Οι αποστάσεις είναι ίσες. 

Οι υποσχέσεις των κομμάτων σε εποχές κοινωνικού δράματος

Σε αυτές τις εκλογές θα κερδίσει αυτός που όχι μόνο θα προσφέρει τα περισσότερα με προσεκτικό τρόπο λόγω περιορισμένων δυνατοτήτων, αλλά θα έχει πείσει ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού πως θα μπορέσει να κάνει καλύτερο κάτω από αντίξοες συνθήκες, με συνεχή λιτότητα, και περικοπές που έχουν στοιχίσει πολύ στα νοικοκυριά. Λίγο – πολύ η φρασεολογία του τύπου «όλοι είναι ίδιοι» έχει περάσει πια στον κόσμο, παρά το γεγονός ότι η ελπίδα ανιχνεύεται από τους μεν στον ΣΥΡΙΖΑ και τις υποσχέσεις του για άρση των χαρατσιών, και από τους δε στην ΝΔ, επειδή τάχα η χώρα έχει μπει «σε καλό δρόμο», που δεν πρέπει επουδενί να ανακοπεί. Οι επικριτές της όλης κατάστασης βέβαια κρύβονται ακόμη στα σχετικά μεγάλα και συνήθως μη υπολογιζόμενα ποσοστά αποχής, καθώς δεν είναι και λίγοι αυτοί που  πιστεύουν πως ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ θα σώσει τον τόπο, αλλά ούτε και η ΝΔ δικαιούται να μιλά για ανάπτυξη, όταν τα πάντα στην χώρα έχουν ξεπουληθεί ή απλά ξεχαρβαλωθεί. Οι πολίτες αυτοί που ζουν στις φτωχογειτονιές και δεν έχουν γίνει βορά των ακροδεξιών αντιλήψεων, βλέπουν το αύριο να μην αλλάζει και την φτώχεια να εξελίσσεται από μέρα σε μέρα, επεκτεινόμενη σε όλους τους κοινωνικούς τομείς. Δεν πέφτουν θύματα της κομματικής ρητορικής, ούτε πιστεύουν πως με την ψήφο τους θα αλλάξουν κάτι και δη σε μια χώρα που έχει δεσμευτεί προ πολλού απέναντι στους δανειστές της. Δεν ελπίζουν στο διαφορετικό αύριο μέσω μιας επιλογής ενός νέου ελπιδοφόρου κόμματος, ούτε επαφίενται στις δοξασίες για μια καινούργια πολιτική πραγματικότητα, όταν στην Ελλάδα αυτό που πρυτανεύει είναι το ατομικό συμφέρον, εξίσου το ίδιο όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη. Δεν εντάσσονται σε κομματικούς μηχανισμούς λοιπόν αυτοί οι πολίτες, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι στερούνται πολιτικής παιδείας. Το λάθος που κάνουν τα κόμματα είναι ότι θεωρούν αδιάφορους αυτούς τους πολίτες, με το επιχείρημα ότι τάχα αρέσκονται να βρίσκονται στο περιθώριο της πολιτικής ζωής, ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Και το να χάνει την ελπίδα του κάποιος δεν είναι και τόσο εύκολο, όταν έχει γαλουχηθεί και ανατραφεί  πολιτικά αλλά τα κόμματα του έφραξαν τον δρόμο με τις κατεστημένες νοοτροπίες τους.  Οι εκλογές λοιπόν πλησιάζουν και οι προβλέψεις πληθαίνουν γιατί ακριβώς αυτό επιτάσσει η επικαιρότητα. Οι δημοσκοπήσεις διαδέχονται η μία την άλλη, οι ερωτήσεις για τον καλύτερο πρωθυπουργό  σαρώνουν τα ερωτηματολόγια, κανείς όμως δεν ρωτά τους πολίτες για το αν πέρα από την πολιτική απήχηση, οι εκάστοτε μονομάχοι έχουν κάποιο κοινωνικό προφίλ που τους κάνει αρεστούς στην μάζα των  δυσαρεστημένων.  Κανένας δημοσκόπος δεν μπαίνει στον κόπο να ρωτήσει τα φτωχά κοινωνικά στρώματα για το αν ελπίζουν κάπου και σε ποιο ποσοστό, αν κάποιος από τους Τσίπρα, Σαμαρά έχει το προβάδισμα σε σχέση με το φιλολαϊκό προφίλ. Και μην μου πείτε βέβαια ότι οι πολίτες αυτοί επαφίενται στις υποσχέσεις της ακροδεξιάς ούτε στα ρεφορμιστικά τσιτάτα του ΚΚΕ, γιατί αφενός η Χρυσή Αυγή ξεφουσκώνει ως «μόδα», και αφετέρου  το ΚΚΕ φαντάζει παρελθοντικός εφιάλτης ή απομεινάρι τους πάλαι ποτέ κραταιού κρατικού καπιταλισμού. Οι φτωχοί πολίτες δεν ακουμπούν τις προσδοκίες τους ούτε σε συνονθυλεύματα τύπου «Ποτάμι» που έχει χάσει εκ προοιμίου τον προσανατολισμό του ελέω «ανοιχτής συνεργασίας» με όλες τις κομματικές παρατάξεις προς όφελος τάχα του «γενικού καλού», κλείνοντας ταυτόχρονα το μάτι σε αριστερά και δεξιά σε ενδεχόμενη συμμετοχή του σε κυβέρνηση συνεργασίας και ταυτόχρονα κατηγορώντας τα  προκειμένου να αποτινάξει  την ρετσινιά της όποιας «ουράς».  Οι επιλογές λοιπόν της πλειοψηφίας  των πολιτών που βρίσκονται σε δεινή οικονομική  θέση  είναι να απέχουν από το εκλογικό παζάρι όχι στο όνομα της καταστροφολογίας αλλά χάριν της αξιοπρέπειας ή του καθημερινού αγώνα προς το ζην με ψηλά το κεφάλι. Αν ψάξετε στις φτωχογειτονιές θα τους βρείτε  με ευκολία, καθώς άλλοι δεν έχουν ρεύμα, άλλοι στερούνται θέρμανσης, και άλλοι είναι μακροχρόνια άνεργοι λόγω αυτού ακριβώς του δουλοκτητικού συστήματος, που εξαγοράζει συνειδήσεις και εργατικά χέρια για ένα κομμάτι ψωμί, κερδοσκοπώντας ασύστολα ακόμη και σε εποχές υποτιθέμενης γενικευμένης οικονομική κρίσης. Όμως και σε αυτές τις εκλογές, όπως προανέφερα, θα κερδίσει  το κόμμα που θα τάξει τα περισσότερα, παρά το γεγονός ότι κανένα δεν αναλαμβάνει την ευθύνη να πει πως θα βρει στον κόσμο δουλειά και θα του ξανασυνδέσει το ρεύμα. Τους αρκεί και μόνο ότι θα πείσουν μια μερίδα των πολιτών ότι θα κάνουν κάτι περισσότερο. Και αυτό είναι το ζητούμενο για το κόμματα εξουσίας. Να τάζουν κάτι προσεκτικά γιατί οι πολίτες έχουν ξυπνήσει και δεν ανέχονται άλλη κοροϊδία και όχι γιατί τα ίδια αυτά κόμματα δεν θα ήθελαν ευχαρίστως να υποσχεθούν περισσότερα κατά την συνήθη προσφιλή τακτική..         

Ιδεολογική πενία & κομματική κηδεμονία

Μεγάλη πρέπει να είναι η συζήτηση μεταξύ των πολιτών για το τι έχει γίνει τα τελευταία χρόνια με την ιδεολογική πενία και την ανεπαρκή πολιτική τοποθέτηση, την ραγδαία πτώση του μορφωτικού επιπέδου και την φανατική επιμονή πολλών να εντάσσονται εκ νέου σε κομματικούς σχηματισμούς, που αποβλέπουν στην εκ νέου άλωση των συνειδήσεων, με απρόσμενες συνέπειες στον κοινωνικό ιστό.  Πολίτες που θα έπρεπε να προβληματιστούν για το τι συμβαίνει στο παρασκήνιο κι πίσω από την πλάτη τους σε κρίσιμες στιγμές όπου τους καλούν να βγάλουν αυτοί το φίδι από την τρύπα, να υποψιαστούν τους λόγους που επικαλούνται οι αρχηγοί των κομμάτων την δεινή τους θέση για να τους καπελώσουν, όλοι αυτοί θα πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να απαλλαχθούν μια και καλή από την κομματική κηδεμονία.  Τα όποια δίπολα εξουσίας ή ετερόκλητοι συνασπισμοί υπηρετούν μονάχα την νέα σημειολογική εποχή με αναντίστοιχες κομματικές συνενώσεις λόγω ανάγκης αλλά και μηνύματα πανττρέματος αριστεράς και δεξιάς στο όνομα του όποιου νέου πολιτικού στάτους που μικραίνει τις ιδεολογικές αποστάσεις και αμβλύνει τις αντιπαραθέσεις στις κομματικές μπροσούρες. Και δεν είναι ανάγκη να πολυψάξει κανείς την γραφική και παρατεταμένη ρεφορμιστική πρακτική των κομμάτων τύπου ΚΚΕ ούτε την αντίστοιχη νεοφασιστική προπαγάνδα της Χρυσής Αυγής, που άλλωστε επαίρεται για αυτό. Με ευκολία μπορεί να διαπιστώσει, σε άλλες των περιπτώσεων, την σύγκλιση πολλών απόψεων σε πιθανά σχέδια και σενάρια  μετεκλογικών συνεργασιών, νεόκοπα κόμματα τύπου Ποτάμι, που επιχειρούν να αλλάξουν την πολιτική αργκό με εμμονή στην απροσδιόριστη ιδεολογικά πλεύση, όταν τα φλέρτ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν εξαντλήσει προ πολλού την υπομονή των πολιτών και ο ΣΥΡΙΖΑ παρά το γεγονός ότι έχει γεννήσει ελπίδες σε πολλούς πολίτες, εντούτοις δεν πείθει αυτούς που θα ήθελαν πραγματικά να πιστέψουν σε μια μελλοντική αριστερή διακυβέρνηση του τόπου.  Αν μάλιστα ρίξει μια ματιά και στα υπόλοιπα άκρα με κομματίδια - κομπάρσους του κοινοβουλευτισμού, το μόνο που απομένει δεν είναι παρά θλίψη. Οι πολίτες λοιπόν πρέπει να προβληματιστούν με το πολιτικό τοπίο που επιδεινώνει την κατάσταση στην χώρα, μπερδεύει ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων της και δημιουργεί νέα δεδομένα. Ποια είναι αυτά; Μα ο πολίτης – καθοδηγούμενο ον, υποταγμένος στις ετερόκλητες ερωτοτροπίες κομματικών σχηματισμών που μη έχοντας να προτείνουν κάτι επί της ουσίας για την κοινωνία και την Δημοκρατία, αυτοπεριορίζονται στα συνήθη «ασφαλή» συνθήματα άλλων εποχών, με μοναδικό όπλο τις δημοσκοπήσεις. Ο πολίτης – χειραγωγούμενο ον των μοδάτων νεοσυντηρητισμών, που απλώνει τα δίχτυα σε δεξιά και αριστερά. Είναι άραγε τωρινό το παιχνίδι; Όχι. Σε στιγμές μεγάλης οικονομικής κρίσης τα ίδια πάντα συμβαίνουν, αν αναγνώσει κανείς σωστά την ιστορία. Νέα κόμματα, ετερόκλητοι συνασπισμοί και «κυβερνήσεις εθνικής σωτηρίας» αποπειρούνται να βάλουν δήθεν τάξη στο οικονομικό χάος. Στις στιγμές αυτές περισσεύουν βέβαια οι ιδέες, τα οράματα και οι ιδεολογική καθαρότητα. Πρυτανεύει  η «σωτηρία του τόπου», στο όνομα των κάθε λογής περικοπών, από δεξιά και αριστερά. Βλέπουν λοιπόν οι πολίτες πως και στην Ελλάδα του 2015 το ίδιο σενάριο εκτυλίσσεται: η χώρα να βγει από την κρίση με πρωταγωνισσυτές αυτούς που θα κάνουν τις πρώτες επιστροφές φόρων αλλά μέχρι εκεί. Δεν θα κρατήσει καιρό. Το κομματικό παρελθόν της χώρας θα έλθει και πάλι στην επιφάνεια, οι εγκληματικές πολιτικές των προηγούμενων δεκαετιών θα έχουν και πάλι το πάνω χέρι γιατί παραμένουν πάντα επίκαιρες. Γι΄αυτό σας λέω, οι πολίτες θα πρέπει μάλλον να αναζητήσουν τα αίτια τη τωρινής ιδεολογικής πενίας και των αθρόων μεταγραφών από δεξιά στα αριστερά και τούμπαλιν. Η συζήτηση θα πρέπει να επεκταθεί και σε άλλα, θέματα που έχουν να κάνουν με την νέα Οργουελική εποχή, μια εποχή που βάζει στο αόρατο μάτι τις πεποιθήσεις των πολιτών. Οι πολίτες λοιπόν έχουν και πάλι τον λόγο σε λίγες ημέρες. Ημέρες που κυλούν αργά και βασανιστικά όπως η εποχή που λανσάρει τα κάθε λογής επιτηδευμένα πρότυπα στο όνομα μιας νέας κομματικής κηδεμονίας.         

Παρακολούθηση, επιτήρηση και κατασκοπευτικό υλικό

Πολλά τα προβλήματα των δημοσιογράφων και blogger στις χώρες όπου η λογοκρισία έχει τον πρώτο λόγο και η καταστολή των ατομικών ελευθεριών αποτελεί την κλασική μέθοδο αποσιώπησης της αλήθειας.  Εκτός από την Ρωσία που δεν έχει ξεφύγει ακόμη από τις γνωστές πρακτικές του παρελθόντος (εξαφανίσεις-εκτελέσεις), εκτός από την Κίνα όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν κάτι σαν πολυτέλεια αφού το καθεστώς εκεί δεν φιμώνει μόνο αλλά φυλακίζει και κακομεταχειρίζεται όσους προσπαθούν να αποκαλύψουν κρατικά μυστικά, εκτός από τις χώρες της Βορείου Αφρικής που με τις εξεγέρσεις τους επέφεραν την «αραβική άνοιξη», πολλά ευρωπαϊκά κράτη ενώ κόπτονται για την φιλειρηνική τους συμπεριφορά και διάθεση, από την πίσω πόρτα ενισχύουν τα καθεστώτα αυτά είτε με στρατιωτικό υλικό είτε με συσκευές παρακολούθησης όλων αυτών - είτε δημοσιογράφοι είναι είτε blogger είτε απλοί ενεργοί πολίτες - που προσπαθούν να ξεσκεπάσουν την υποκρισία, αλλά προπαντός να αποκαλύψουν όλη την αλήθεια γύρω από την διαφθορά και την εγκληματική συμπεριφορά των κυβερνήσεών τους. Πριν από λίγο καιρό, το γερμανικό περιοδικό «Spiegel» σε ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, έδωσε στην δημοσιότητα τις πρακτικές του γερμανικού καθεστώτος αναφορικά με τις πωλήσεις όπλων στις αραβικές χώρες, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ την Αίγυπτο αλλά και το Ισραήλ. Οι δραστηριότητες αυτές είναι ιδιαίτερα έντονες και αφορούν από προμήθεια ανταλλακτικών, μέχρι τανκ και υποβρυχίων. Αλλά δεν είναι μόνο οι Γερμανοί που εμπλέκονται σε υποθέσεις πώλησης στρατιωτικής τεχνολογίας, αλλά οι Άγγλοι και οι Γάλλοι που την εξάγουν εξίσου αφειδώς.  Τελευταία, πάντως, το ενδιαφέρον εστιάζεται και στο εμπόριο αντίστοιχων συσκευών παρακολούθησης και κατασκοπείας, με απώτερο στόχο τα εν λόγω απολυταρχικά καθεστώτα να επιτηρούν την κίνηση στο διαδίκτυο, την δραστηριότητα των δημοσιογράφων, των blogger αλλά και των κάθε λογής αντιφρονούντων. Οι «Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα» κατήγγειλαν το εν λόγω γεγονός και αξίωσαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον τερματισμό της εξαγωγής και πώλησης software από τα ευρωπαϊκά κράτη προς τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, υλικό και δη ψηφιακό  που το χρησιμοποιούν για την παρακολούθηση της δραστηριότητας των δημοσιογράφων και blogger. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και σχετίζεται άμεσα με τις δραστηριότητες πολλών ευρωπαϊκών κρατών, που από την μια θεωρούν πως πρέπει να υπάρξει δημοκρατία στα εν λόγω απολυταρχικά κράτη, από την άλλη όμως πωλούν δια των εταιρειών τους υλικό παρακολούθησης κινήσεων ατόμων που προασπίζονται τις ατομικές ελευθερίες. Συγκεκριμένα, η οργάνωση κατονομάζει μερικές από αυτές τις εταιρείες, (βρετανικές –γερμανικές – γαλλικές - ιταλικές) που στέλνουν software σε Λιβύη, Αίγυπτο, Μπαχρέιν, Μαρόκκο, με στόχο την διαδικτυακή παρακολούθηση και κατασκοπεία. Σε δημοσιογράφο, μάλιστα, από το Μπαχρέιν που ζει στο Λονδίνο και διατηρεί κριτικό blog με τίτλο « bahreinwatch.org» εστάλησαν  υποτιθέμενες ειδήσεις για εγκλήματα που αφορούν ανθρώπινα δικαιώματα μολυσμένες με ιούς (Trojan) συγκριμένης αγγλικής εταιρίας. Οι πηγές αλλά και οι πληροφορίες των δημοσιογράφων, λοιπόν, τίθενται ανά πάσα στιγμή σε κίνδυνο. Αλλά και στην Συρία, σύμφωνα με την οργάνωση, είχε παραδοθεί υλικό παρακολούθησης και τεχνολογίας γερμανικής προέλευσης. Να σημειωθεί εδώ ότι η Συρία συμπεριλαμβάνεται από το 2006 στην λίστα των Δημοσιογράφων χωρίς σύνορα που αφορά τους εχθρούς του διαδικτύου. Μέχρι τώρα, δυστυχώς, επισημαίνει η οργάνωση, δεν υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος αυτών των εξαγωγών. Με το υλικό αυτό και τα αντίστοιχο software μπορούν οι μυστικές υπηρεσίες των αυταρχικών αυτών καθεστώτων να ελέγχουν τις πληροφορίες των δημοσιογράφων και να εγκαθιστούν προγράμματα στους υπολογιστές τους, με απώτερο στόχο την παρακολούθηση και φακέλωμα της δραστηριότητα τους. Το θέμα λοιπόν παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και ειδικά από την στιγμή που από την μια η λογοκρισία καταδικάζεται επίσημα από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, από την άλλη όμως αφήνεται «ανοικτό παράθυρο» και δεν ασκείται κανένας έλεγχος για τις εξαγωγές του κατασκοπευτικού υλικού. Οι εμπλεκόμενες εταιρείες είναι πολλές και αποτελεί επιεικώς  απαράδεκτη υποκριτική πρακτική το γεγονός ότι για τις εν λόγω εξαγωγές ενώ από την στιγμή που αυτό το υλικό παραδίδεται σε Αστυνομίες, μυστικές υπηρεσίες ισχύουν οι ίδιοι περιορισμοί όπως και για τα πολεμικά όπλα, εντούτοις δεν λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα αποτροπής τους. Το φαινόμενο, πάντως, ευρωπαϊκές εταιρείες να πωλούν με άνεση software και κατασκοπευτικό υλικό σε δεσποτικά κράτη και κυβερνήσεις, την στιγμή που οι προσπάθειες για μεσολάβηση και ειρήνευση από την Ευρώπη στις εν λόγω χώρες πολλαπλασιάζονται, είναι εξοργιστικά σκανδαλώδες. Όταν μάλιστα οι ευρωπαίοι διαμεσολαβητές χρησιμοποιούν πομπώδεις εκφράσεις για τα καθεστώτα αυτά, γίνεται ακόμη πιο εξοργιστικό. Και ξέρουμε όλοι τι απογίνονται όλοι αυτοί οι δημοσιογράφοι, blogger και αντιφρονούντες στα προαναφερόμενα καθεστώτα.  Πολύ δε περισσότερο όταν στις εξαφανίσεις, δολοφονίες και φυλακίσεις  έχει άμεση συμμετοχή και η Ευρώπη. Κοινώς, όταν από την μια αφορίζουν τον αυταρχισμό, και την άλλη οπλίζουν τα χέρια των εκάστοτε δικτατόρων.  

Δικομματισμός, συνθήματα & έλλειμμα πολιτικής παιδείας

Είναι πολύ παράξενο αλλά αυτές οι εκλογές που κυλούν σε αργό από πλευράς συνθηματολογίας tempo, για πρώτη φορά στην Ελλάδα αποδεικνύουν, πως αφενός έχουμε περάσει σε μία νέα εποχή, και αφετέρου ότι η κρίση έχει γεννήσει μια άλλη νοοτροπία στους πολίτες, οι οποίοι απογοητευμένοι από όλες τις κακουχίες και τις στερήσεις, ψάχνουν εναγωνίως για νέα πρότυπα και λύσεις. Μήπως όμως επιλέξουν και πάλι τον δικομματισμό, με το επιχείρημα ότι άλλες επιλογές δεν υπάρχουν, ή θα δώσουν την ψήψο τους και σε άλλα κόμματα, πιστεύοντας πως έτσι θα δημιουργήσουν περαιτέρω τριγμούς; Κάποιος θα πεί: εδώ που φτάσαμε, δεν χωρούν αλχημείες και πειραματισμοί...Σταθερό επιχείρημα αλλοτινών εποχών, όταν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είχαν αλώσει το εκλογικό παζάρι. Σήμερα, λένε και πάλι, οι επιλογές είναι περιορισμένες, σήμερα η λύση είναι επιτακτική: ή ΣΥΡΙΖΑ ή ΝΔ. Κατά μία έννοια, είναι σωστό κάποιοι να πιστεύουν πως μια αριστερή κυβέρνηση για πρώτη φορά στον τόπο, θα μπορούσε να αλλάξει νοοτροπίες, θέσεις και στάσεις ζωής. Από την άλλη, δικαιολογημένοι είναι και αυτοί που βολεύτηκαν στις διαβεβαιώσεις της τωρινής κυβέρνησης πως άλλη λύση δεν υπήρχε και επαναπαύθηκαν στην επισφαλή κατάσταση των συνεχόμενων περικοπών. Δικαιολογημένοι όλοι τους λοιπόν; Πέρασαν δεκαετίες που η Ελλάδα όχι απλά δεν άλλαξε, όχι απλά ξαναέπεσε στο μάτι του οικονομικού κυκλώνα και με πολύ δυσκολία μπορεί να πιστέψει κανείς ότι θα ξαναβγεί. Η κληρονομιά των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ αντικατοπτρίζει την τωρινή κατάσταση, που σε κάθε περίπτωση όμως ήταν προβλεπόμενη. Όσοι έχουν μελετήσει προσεκτικά τα προεκλογικά συνθήματα των δύο αυτών κομμάτων στις πάμπολλες εκλογικές αναμετρήσεις των προηγούμενων δεκαετιών, θα αποκωδικοποιήσουν με ευκολία ότι όλα τους είχαν έναν κοινό στόχο: την αλίευση ψήφων με υποσχέσεις διορισμών και πάλι από την αρχή. Τις τελευτείες εκλογές μόνο, επειδή ακριβώς υπήρχε το κακό προηγούμενο του δοξασμένου «λεφτά υπάρχουν», όλα κύλισαν στους ρυθμούς της οικονομικής κρίσης, γιατί πολύ απλά δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Από τότε, ξεκίνησε την ανοδική του πορεία ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το μοναδικό για ελληνικά μεταπολιτευτικά χρονικά φαινόμενο της Χρυσής Αυγής. Ο ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας, έχουν υποσχεθεί πολλά, έχει σχηματίσει την εικόνα ενός κόμματος-ελπίδα για τον τόπο. Η εικόνα αυτή όμως θα δοκιμαστεί, αν πάρει την εξουσία. Και πάνω απ΄όλα θα δούμε κατά πόσο και ποια κυβερνητικά φλερτ θα υπάρξουν μετεκλογικά αν δεν προκύψει αυτοδυναμία. Γιατί είναι και αυτό που θα πρέπει να ξέρουν οι ψηφοφόροι, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι μετακινούμενοι κάθε φορά. Και αυτό είναι το κορυφαίο θέμα. Τι σημαίνει αλήθεια «μετακινούμενος ψηφοφόρος»; Πως και με τι ιδεολογική κατάρτιση αλλάζουν τα κόμματα σαν τα πουκάμισα; Και όμως: Αυτοί οι μετακινούμενοι ψηφοφόροι κάνουν την διαφορά για τον τόπο, πολίτες που χωρίς να ξέρουν τι και γιατί ψηφίζουν, ένα έχουν στο μυαλό τους: το κόμμα - πρότυπο που θα οδηγήσει την χώρα μακριά από την φτώχεια. Ένα το δίλλημα λοιπόν, ένα το επιχείρημα: ποιο θα είναι το κόμμα που δεν θα επιβάλλει νέους φόρους και χαράτσια. Αλήθεια και με τα προηγούμενα χαράτσια, τι θα γίνει; Για τις προηγούμενες πολιτικές ποιος θα λογοδοτήσει; Ακόμη βέβαια μένουν λίγες ημέρες μέχρι τις εκλογές και η αγωνία κορυφώνεται, παρά το γεγονός ότι η εποχή των μεγάλων συγκεντρώσεων έχει προ πολλού περάσει. Οι τόνοι μπορεί να ανεβαίνουν, οι συζητήσεις επί της οθόνης να πολλαπλασιάζονται, όλα όμως έχουν κριθεί από τις δημοσκοπήσεις κσι τις εκλογικές αναλύσεις. Οι μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις είνια πια παρελθόν, γιατί έτσι αποφάσισαν οι image makers. Ο δικομματισμός όμως είνια και πάλι παρών. Θα πουν οι ψηφοφόροι των δύο «μα αυτό επιτάσσει η εποχή, αυτό είναι το μήνυμα – μπρος ή πίσω...». Ίσως κάποιοι από τους νέους ψηφοφόρους να μην ενθυμούνται τα παλαιότερα συνθήματα, ίσως να μην ξέρουν καν τι γινόταν τότε – δεν είναι δα και υποχρεωμένοι...Δεν θα ψάξω στο άρθρο αυτό το καλύτερο κόμμα, δεν θα μπω στην διαδικασία να φωτογραφίσω το «καλό» και το «κακό» για τον τόπο. Σε τελική ανάλυση, οι ψηφοφόροι είναι αυτοί που θα καθορίσουν το μέλλον του τόπου. Και στις αστικές δημοκρατίες, τα εκάστοτε ρεφορμιστικά κόμματα επιβλέπουν την τήρηση του κατεστημένου εδώ κια δεκαετίες, που δεν είνια μ΄νο ελληνικό προνόμιο. ΣΥΡΙΖΑ ή ΝΔ στην εξουσία το 2015; Κερδίζει μόνο αυτός που θα κάνει την νέα δημοσκόπηση και ανάλυση πριν τις κάλπες, το κόμμα που θα αλιεύσει τους περισσότερους από τους αναποφάσιστους, σε εποχές που η ιδεολογική κατάρτιση και η πολιτική παιδεία είναι παρελθόν. Σε εποχές όμως που για μια ακόμη φορά ο δικομματισμός πρυτανεύει. 

Ο τρόμος στο Παρίσι και οι ένοχοι της ανατολής μια νέας σκοτεινής εποχής

Ο φόβος στην Ευρώπη εξαπλώνεται ραγδαία μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι. Η τραγική κατάληξη της επίθεσης αυτής με τα πολλά θύματα, τροφοδοτεί ευθέως την ισλαμοφοβία αλλά και γενικότερα τα ξενοφοβικά αισθήματα. Δεν είναι τυχαία η συνεχής παρουσία της Ζαν-Μαρί Λεπέν στα γαλλικά ΜΜΕ, που φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις γιατί αυτό που νοιάζει το κόμμα της δεν είναι τόσο τα θύματα, αλλά η πριμοδότηση με ψήφους αγανακτισμένων Γάλλων πολιτών. Το κύμα της ξενοφοβίας είναι ούτως ή άλλως μεγάλο σε Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, και τα επιχειρήματα ενισχύονται από παρόμοια τραγικά περιστατικά. Βέβαια κανείς ετούτες τις ώρες δεν εξετάζει το μένος των μουυσουλμάνων στην Μέση Ανατολή μετά τις αλλεπάλληλες αιματηρές επεμβάσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων και τα αλλεπάλληλα «λάθος χτυπήματα». Ετούτες τις ώρες που όλοι πρέπει να εκφράσουν τον αποτροπιασμό τους για τις ενέργειες φανατικών ισλαμιστών, δεν πρέπει παράλληλα να ξεχνούν ότι η ξενοφοβία μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις σαν αυτές που ζούμε τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας από την Χρυσή Αυγή. Οι πιέσεις για απομάκρυνση των προσφύγων από την Ευρώπη, των «λαθρομεταναστών» όπως οι ιθύνοντες τους αποκαλούν, οι επαναπροωθήσεις αλλά και η επίμονη μη κατανόηση ότι οι άνθρωποι αυτοί καταφθάνουν με κάθε μέσον στην Ευρώπη λόγω των συνεχών επιθέσεων και διωγμών που υφίστανται από τις εστίες τους, δημιουργεί ένα πολύ άσχημο σκηνικό, με την Ευρώπη-φρούριο να συνεχίζει να αδιαφορεί για το δράμα των προσφύγων και τις στοχευμένες επιθέσεις των τζιχαντιστών ή φανατικών μουσουλμάνων να αποτελούν βούτυρο στο ψωμί της ακροδεξιάς και του νεοφασισμού στην Ευρώπη. Και με δεδομένο ότι ένα και μόνο θύμα  στην Ευρώπη από παρόμοιες αποτρόπαιες τρομοκρατικές ενέργειες αντιστοιχεί με εκατοντάδες ή χιλιάδες γυναικόπαιδα στην Μέση Ανατολή, που ο ευρωπαίος έχει συνηθίσει να βλέπει στις οθόνες, χωρίς να κάνει το παραμικρό για να αποτρέψει την παρατεταμένη αιματοχυσία. Από το Παρίσι λοιπόν  ξεκινά μια νέα εποχή, όπως και στην γειτονική Γερμανία όπου η κίνηση Pegida  και οι διαδηλώσεις ακροδεξιών hooligans προαναγγέλλουν μια ένα εποχή σκότους και μισαλλοδοξίας, με μπροστάρηδες τα ακροδεξιά και νεοναζιστικά κόμματα που παρασύρουν με την ρητορική τους χιλιάδες πολίτες. Βρισκόμαστε σε μία εποχή όπου θυμίζει λίγο-πολύ την κατάρρευση της ανάπηρης Δημοκρατίας της Βαιμάρης και την ραγδαία άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού που γοήτευσε εκατομμύρια Γερμανούς μετά την λήξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και την αρχή του δευτέρου. Οι συντηρητικές κυβερνήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, μη μπορώντας να διαχειριστούν τις διάφορες τραγωδίες και τρομοκρατικές πράξεις, ανοίγουν τον δρόμο στα ακροδεξιά κόμματα να ξεδιπλώσουν την εμετική ρητορική τους στο όνομα δήθεν της τάξης, της ασφάλειας και της βίαιης επιβολής του νόμου. Και θα το ξαναπώ: δεν είναι η πρώτη φορά που στρώνεται το χαλί σε αυτές τις φράξιες, καθώς την ίδια στιγμή δεν δίδεται η απαραίτητη σημασία από τα ΜΜΕ στις ακροδεξιές τρομοκρατικές οργανώσεις και τα δεκάδες αν όχι εκατοντάδες θύματα προσφύγων και μεταναστών. Η τραγωδία στο Παρίσι λοιπόν θα πρέπει να προβληματίσει και τα αριστερά – ρεφορμιστικά κόμματα που υιοθετούν πολλάκις ακροδεξιά τσιτάτα. Χωρίς βέβαια να υποτιμούμε την επίδραση στις μάζες του απειλητικού τζιχάντ, δεν θα πρέπει από την άλλη να παραβλέπουμε τα δράματα των προσφύγων και μεταναστών που απειλείται η παράτασή τους μετά τις τραγικές και καταδικαστέες επιθέσεις στην Γαλλία. Η ιστορία πάντως με τον φονταμενταλισμό αλλά και το δια Τζωρτζ Μπους δόγμα της Δύσης μετά τις επιθέσεις το 2001 στους Δίδυμους Πύργους ότι «όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι με τους τρομοκράτες»,  έχει ξεκινήσει από παλιά και δεν αναμένεται να τελειώσει εδώ. Την δε πολυσυζητημένη «ελευθεροτυπία» την έχουν καταργήσει πρώτα τα κράτη της Δύσης και μετά ο θρησκευτικός φανατισμός έδωσε την χαριστική βολή. Ζούμε εκ νέου δόγματα, θεωρίες και ρήσεις των ευρωπαίων περί Schurkenstaaten (βρώμικα κράτη) και «Άξονα του κακού», για πιθανή νέα στοχοποίηση του Ιράν αλλά και νέες επεμβάσεις αυτήν φορά κατά των όποιων τζιχαντιστών, που οι ίδιοι οι Δυτικοί εξόπλισαν, και τώρα αδυνατούν να ελέγξουν. Το θανάσιμο αυτό παιχνίδι λοιπόν που έχει πολλούς ενόχους, δεν αναμένεται να τερματιστεί εδώ – τουναντίον θα πάρει μάλλον ανεξέλεγκτες διαστάσεις, με αθώα θύματα από όλες τις πλευρές. Ας ευχηθούμε να πρυτανεύσει η δημοκρατική σκέψη στους πολίτες που ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις και όχι η βεβιασμένη κρίση για εγκλήματα που ούτως ή άλλως προκαλούνται από κάθε λογής ξενοφοβικές πολιτικές αλλά και πράξεις ελεεινού θρησκευτικού φανατισμού. Σο φινάλε, ούτε οι σκιτσογράφοι έφταιγαν, ούτε οι χιλιάδες νεκροί από τους ανεξέλεγκτους βομβαρδισμούς στην Μέση Ανατολή, με τις ευλογίες της Δύσης. Όλα αυτά τα αθώα θύματα θα πρέπει να αφυπνίσουν τους πολίτες πως μάλλον κάποιοι άλλοι αποφασίζουν για την τύχη τους, οπλίζοντας είτε τα χέρια φανατικών ισλαμιστών είτε κάνοντας τα στραβά μάτια στην ανεξέλεγκτη ρίψη βομβών και εξολόθρευση χιλιάδων αθώων. Μια βία που θα πρέπει όχι μόνο να καταδικαστεί από όλες τις πλευρές ανεξαρτήτου θρησκεύματος, αλλά θα πρέπει να απομονωθεί από την παγκόσμια κοινότητα των πολιτών.

2015: έτος ανάπτυξης ή κρίσης;

Το 2015 έχει ανακηρυχθεί «Ευρωπαϊκό Έτος για την Ανάπτυξη». H Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) έχει μάλιστα συμβάλει καθοριστικά στην κατάλληλη προβολή ανά την Ευρώπη αυτού του ορόσημου για τα αναπτυξιακά ζητήματα σε επίπεδο ΕΕ και ΟΗΕ. Γενικότερος στόχος του 2015, έτους για την Ανάπτυξη, είναι να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση και στη συμμετοχή περισσότερων Ευρωπαίων –και δη νέων  σε αναπτυξιακές δραστηριότητες με έμφαση στην αλληλεγγύη και την αποκατάσταση της δικαιοσύνης παγκοσμίως, στα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και στην ενίσχυση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία. Επίσης, το ζητούμενο είναι και η συμμετοχή των πολιτών στον καθορισμό του θεματολογίου μετά το 2015. Πως όμως θα γίνουν όλα αυτά όταν τα ανθρώπινα δικαιώματα - ειδικά των μεταναστών και προσφύγων - καταπατούνται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες; Πως και με ποιο τρόπο θα ενισχυθεί η θέση των γυναικών στην κοινωνία όταν ακόμη οι άνδρες κάνουν το γενικό κουμάντο και ο υποβιβασμός της γυναίκας δεν έχει όρια; Πως θα ρυθμιστεί επίσης το τεράστιο πρόβλημα ανεργίας των νέων και τα φτηνά μεροκάματα ειδικά στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου; Το παρατηρητήριο της αγοράς εργασίας της ΕΟΚΕ πραγματοποίησε μελέτη στην Ελλάδα, την Κροατία, την Ιταλία, την Αυστρία, τη Σλοβακία και τη Φινλανδία σχετικά με την υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ για την απασχόληση των νέων σε αυτές τις χώρες. Αν και η κατάσταση διαφέρει σημαντικά από τη μία χώρα στην άλλη, με την ανεργία των νέων να κυμαίνεται από το 58,3% στην Ελλάδα έως το 9,2% στην Αυστρία, η μελέτη αναδεικνύει κοινές λύσεις για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι λύσεις αυτές όμως μπορούν να έχουν κάποια τύχη; Τα ποσοστά ανεργίας των νέων ηλικίας 15-24  ετών ήταν πάντοτε υψηλότερα από ό,τι στην ηλικιακή ομάδα 24-65 ετών, αλλά η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση έχει πλήξει δριμύτατα τους νέους που αναζητούν για πρώτη φορά εργασία, παραδέχεται η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Ενώ τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι το ποσοστό ανεργίας των νέων ήταν διπλάσιο του ποσοστού ανεργίας του συνολικού πληθυσμού έως το τέλος του 2008, το ποσοστό αυτό ήταν 2,6 φορές υψηλότερο έως το τέλος του 2012. Στο μεταξύ βέβαια, η παρατεταμένη κρίση οδηγεί τους νέους στην μετανάστευση από χώρες όπως Ελλάδα και Ισπανία. Το έτος 2015 όμως παραμένει στα χαρτιά ως έτος ανάπτυξης, παρά το γεγονός της ανεργίας και της υποαπασχόλησης. Αποτέλεσμα, οι κυβερνήσεις από την μια να αξιώνουν θυσίες για την εν λόγω αναπτυξιακή διαδικασία, και από την άλλη οι πολίτες να μην γνωρίζουν προς τα πού κατευθύνονται μετά τις αλλεπάλληλες περικοπές και την συνεχιζόμενη λιτότητα. Ανάπτυξη όμως πως θα έλθει, όταν τα νοικοκυριά σε όλη σχεδόν την Ευρώπη καλούνται να ανταπεξέλθουν σε σκληρές συνθήκες διαβίωσης; Για να μην μιλάμε συνεχώς για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, λες και οι υπόλοιπες ευημερούν, αρκεί να πούμε ότι η μεν Γαλλία βρίσκεται στα πρόθυρα σοβαρής οικονομικής κρίσης, η Ιταλία παλεύει με νύχια και με δόντια να ξεφύγει από αυτήν, ενώ και ο ίδιος ο ρυθμιστής των οικονομικών εξελίξεων στην ευρωζώνη, η Γερμανία, βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της ανεργίας. Με λίγα λόγια, για ποια ανάπτυξη μιλάμε όταν δουλειές δεν υπάρχουν, τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται (δέστε τι συνέβη πριν από λίγες ημέρες σε κέντρο κράτησης προσφύγων στην Γερμανία), ο κοινωνικός εκφασισμός προχωρά με ασύλληπτους ρυθμούς και με ολοένα και περισσότερα  ακροδεξιά κόμματα να κάνουν το ευρωπαϊκό τους ντεμπούτο, ενώ η θέση της γυναίκας υποβαθμίζεται συστηματικά; Το όνειρο για μια ανεπτυγμένη Ευρώπη το 2015, για μια πολυπολιτισμική και δημοκρατική Ευρώπη, μάλλον θα παραμείνει όνειρο. Καλές οι προοπτικές και τα σχέδια, καλές και οι ελπίδες για το διαφορετικό σε μια ομοσπονδοποιημένη  Ευρώπη, που ονειρεύτηκε και ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική. Πιθανά τα βήματα να γίνουν αργότερα. Ίσως αυτό που ήθελαν να γίνει, ήταν να το προλογίζουν από το 2015. Σε καμία περίπτωση όμως το έτος αυτό δεν αντιστοιχεί σε αναπτυξιακή διαδικασία. Η Ευρώπη χρειάζεται πολλά ακόμη για να σταθεί στα πόδια της, για να αντιμετωπίσει τα πολυσύνθετα προβλήματά της. Πάνω απ΄όλα όμως χρειάζεται να ξεφύγει συνολικά από την κρίση και να εξισορροπήσει. Κάθε άλλη σκέψη δεν είναι παρά ουτοπική.