Brussels Group, θεσμοί & μεταρρυθμίσεις

Οι συζητήσεις στο Brussels Group συνεχίζονται σε καλό κλίμα και αναγνωρίζεται και από τις δύο πλευρές ότι έχει σημειωθεί πρόοδος σε σημεία της διαπραγμάτευσης, δηλώνουν απερίφραστα  από την κυβέρνηση. Διάφορα δημοσιεύματα που επιμένουν να παρουσιάζουν ότι η ελληνική πλευρά είτε είναι «απροετοίμαστη» είτε ότι «υπάρχουν τριβές» μεταξύ της ελληνικής αντιπροσωπείας, αν δεν επιχειρούν να υπονομεύσουν τις συζητήσεις, απλώς αλλοιώνουν την πραγματικότητα. Αυτή είναι η κατηγορηματική θέση της κυβέρνησης εις ότι αφορά τις διαπραγματεύσεις αυτές. Όμως είναι άραγε τα πράγματα τόσο εύκολα; Μπορεί άραγε η ελληνική πλευρά να ξεπεράσει έτσι εύκολα τους σκοπέλους που βρίσκονται στην πορεία της; Η γερμανίδα καγκελάριος από την πλευρά της έχει ακόμη έναν λόγο να πει, πως η Ελλάδα διαθέτει έναν βαθμό ευελιξίας σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις που θα εφαρμόσει, αλλά το γενικό πλαίσιο πρέπει να καταλήγει στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. «Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα μπορεί και πρόκειται να εκπληρώσει τις προσδοκίες που όλοι μας έχουμε», δηλώνει χωρίς περιστροφές. Και τι εννοεί; Πολύ απλά ότι παρά τις όποιες «ευελιξίες» ή «παραθυράκια», αν θέλετε, δεν απομένουν και πολλά που μπορεί κανείς να περιμένει. Με λίγα λόγια, οι συζητήσεις φτάνουν μέχρι ενός σημείου και οι διαπραγματευτικοί θεσμοί έχουν όρια που δεν πρέπει να υπερκερασθούν. Εξάλλου, το δηλώνει και η ίδια η Άνγκελα Μέρκελ, πετώντας το μπαλάκι σε αυτούς: «Η Ελλάδα μιλά με τους θεσμούς τώρα. Περιμένουμε το αποτέλεσμα αυτών των συζητήσεων και θα περιμένουμε την εκτίμηση των θεσμών». Το Brussels Group λοιπόν μπορεί να διαφέρει εμφανώς από την τρόικα, έχει όμως και αυτό ορίσει κανόνες και σημεία ανοχής. Και προβλήματα σαφώς και υπάρχουν στις διαπραγματεύσεις, κάτι που επιβεβαιώνει σε non paper η κυβέρνηση, καθώς ενώ  η ελληνική πλευρά  έχει, λένε, τεκμηριωμένες θέσεις τις οποίες παρουσιάζει στους θεσμούς σε επίπονες και μακρές διαδικασίες, που σε αρκετές περιπτώσεις γίνονται δεκτές, ενώ σε άλλες υπάρχουν  διαφωνίες. Επίπονες λοιπόν οι διαδικασίες και όχι χωρίς εμπόδια. Κάθε φορά που βρίσκεται ένα μικρό παράθυρο στις συναντήσεις κορυφής σε επίπεδο αρχηγών – κρατών ή έκτακτες συναντήσεις όπως η τελευταία, κάτι γίνεται μετά και σκαλώνει η ιστορία και οι υπουργοί Οικονομικών διασταυρώνουν τα ξίφη τους.  Εις ότι αφορά πάντως την λίστα των μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με την κυβέρνηση, σε αυτή δεν υπάρχουν υφεσιακά και αντιλαϊκά μέτρα, αλλά θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης που μεταφέρουν τα βάρη από τα συνήθη υποζύγια στους έχοντες και κατέχοντες. Αυτό δηλώνουν μετά βεβαιότητας οι κυβερνώντες, πιστεύοντας πως με την λίστα αυτή θα εγκριθεί η περαιτέρω χρηματοδότηση της Ελλάδας από τους εταίρους. Δεν αμφισβητεί κανείς ότι η κυβέρνηση θα κάνει το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσει μια εικόνα προς τους πολίτες πως τηρεί τις προεκλογικές της υποσχέσεις . Δεν αναμένεται να παραβεί – τουλάχιστον σε τούτο το χρονικό σημείο – τις προεκλογικές της εξαγγελίες. Όμως το θέμα δεν είναι αυτό. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη υποχωρήσει σε πολλά και αυτό το ήξεραν ότι θα συμβεί ακόμη και οι ίδιοι οι  ψηφοφόροι του. Το ζητούμενο λοιπόν ήταν να μετριαστούν τα αποτελέσματα της ως τώρα πιεστικής υφεσιακής πολιτικής Σαμαρά και να γίνει ένα βήμα μπροστά.  Οι ριζικές μεταρρυθμίσεις όμως που διατείνεται ο πρωθυπουργός, οι οποίες θα μπουν τώρα σε εφαρμογή, αυτό το φιλόδοξο σχέδιο μετά το δίμηνο αλλά και συνεχόμενο θρίλερ, δεν θα λάβουν χώρα χωρίς έλεγχο από τους δανειστές. Ασφαλώς και δεν μιλάμε για νέο μνημόνιο που αναφέρεται ατυχώς ο κος Σαμαράς. Όμως δεν μιλάμε με ευκολία και για ανατροπή των πάντων, όταν κάθε φορά σε οποιαδήποτε απόπειρα εκφράζονται οι ενστάσεις των εταίρων, δημιουργείται κρίση και στο τέλος νέες συναντήσεις κορυφής για να κερδηθεί χρόνος. Δεν μπορεί να συνεχιστεί για καιρό αυτή η κατάσταση.  Ούτε όμως και οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα συνεχίζουν να παρακολουθούνται νυχθημερόν από τους εταίρους. Λέω πως στο τέλος, πέρα από τι θα αποφασίσουν οι θεσμοί, αυτό που θα συμβεί θα είναι μονάχα η αποδοχή ή μη από τους δανειστές της νέας πόρευσης της χώρας χωρίς αφαίμαξη του πληθυσμού. Και αυτό δεν θα το αποφασίσουν οι όποιοι  θεσμοί σε επίπεδο ελέγχου των μεταρρυθμίσεων αλλά τα ειδικά συμφέροντα σε επίπεδο ΕΚΤ και ΔΝΤ που καθορίζονται από τις εκάστοτε πολιτικές των χωρών που υπόκεινται όμως στην εξουσία τους. Γιατί καλά τα έργα και οι μεταρρυθμίσεις, δύσκολο όμως το τόλμημα να σηκώσει κεφάλι κάποια χώρα και να απαλλαγεί από τον σφιχτό οικονομικό εναγκαλισμό τους.  Όταν η δύναμη είναι το χρήμα και οι επενδύσεις που δημιουργούν ανάπτυξη και θέσεις εργασίας  εξαρτούν την ύπαρξή τους από εκεί, μοιραία κάποιοι συμβιβασμοί προηγούνται αλλά και πολλά βήματα προς τα πίσω είτε σε επίπεδο θεσμών είτε σε συναντήσεις κορυφής. Τα υπόλοιπα είναι για να συμπληρώνουν τον κάθε φορά κερδισμένο αλλά περιορισμένο χρόνο.

Απολογισμός κυβερνητικού έργου, λίστα μεταρρυθμίσεων & επικείμενοι συμβιβασμοί

Η κυβέρνηση παρουσίασε τα αποτελέσματα της δίμηνης διακυβέρνησης της χώρας, που κατά την άποψή της είναι πολύ θετικά. Ανάμεσα στα επιτεύγματα, παρουσιάστηκε ο νόμος για την «Επείγουσα αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και άλλες διατάξεις», το σχέδιο Νόμου για την ρύθμιση σε 100 δόσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία που ρυθμίζουν σημαντικά φορολογικά θέματα κατά της φοροδιαφυγής και της ταχύτερης είσπραξης των φορολογικών εσόδων κάθε κατηγορίας και είδους, καθώς και η επανασύσταση και λειτουργία της ΕΡΤ. Τα επιτεύγματα αυτά συμπληρώνονται από το  σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης περί κατάργησης των σωφρονιστικών καταστημάτων Γ΄ τύπου με το οποίο επιχειρείται η συνολική αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας των φυλακών και του σωφρονιστικού συστήματος όπως διαμορφώθηκε ιδίως με τις πρόσφατες ρυθμίσεις της απελθούσας Κυβέρνησης, που θα γίνει νόμος του Κράτους αμέσως μετά το σ/ν της ΕΡΤ Α.Ε, το  σχέδιο νόμου για την αποκατάσταση των αδικιών στους δημοσίους υπαλλήλους και την εύρυθμη λειτουργία του δημοσίου, τον περιορισμό της γραφειοκρατίας  και την προώθηση της αξιοκρατίας, καθώς και αυτό για την αναστολή των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας και ρύθμιση των δόσεων των στεγαστικών δανείων. Πρόκειται αναμφίβολα για θετικά μέτρα που στοχεύουν στην ανακούφιση των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων αλλά και μέτρα που στοχεύουν στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, μια μάστιγα που ταλανίζει την χώρα εδώ και δεκαετίες. Αρκούν όμως, αναρωτιέται κάποιος, τα μέτρα αυτά για την  παρουσίαση μιας άλλης εικόνας της ελληνικής κοινωνίας; Θεωρείται ως κατόρθωμα το να προσέρχεται ο Έλληνες πρωθυπουργός στις διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους εταίρους με όπλο την ούτως ή άλλως ξεκάθαρη από χρόνια ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα; Και σε τι βοηθά τελικά να θεωρείται ως επιτυχία και μόνο το γεγονός ότι κάποια στιγμή θα πρέπει όλοι να ενσκήψουν στο πρόβλημά μας, όταν την ίδια στιγμή οι παράλογες αξιώσεις τους δεν σταματούν, απαιτώντας  απόλυτη συμμόρφωση με τις εντολές τους για εξόφληση των χρεών; Που τελικά υποχρεώθηκαν οι εταίροι να υποχωρήσουν και σε τι δεσμεύτηκαν απέναντί μας; Η απειλή μας ότι δεν θα πληρώσουμε τα χρωστούμενα αν δεν μας καταβληθεί η δόση, δεν είναι παρά μια ακόμη αφορμή για να οργιάσουν και να ξεσπαθώσουν τα ξένα μέσα εναντίον μας. Ανεξάρτητα όμως από αυτό και με δεδομένο ότι τα γερμανικά ιδίως ΜΜΕ είναι ούτως ή άλλως σε ετοιμότητα για φραστικές επιθέσεις, αυτό που πέτυχε η κυβέρνηση είναι να δημοσιοποιηθεί το μέγεθος της τραγωδίας που βιώνει ο κόσμος στην Ελλάδα, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι λάβαμε και τις αντίστοιχες διαβεβαιώσεις από τους εταίρους ότι θα μαλακώσουν τα μέτρα προκειμένου να ανακουφιστεί η κοινωνία. Με λίγα λόγια, η δίμηνη διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ το μόνο που θα μπορούσε να πει κανείς ότι πέτυχε, είναι να πιέσει τους εταίρους να δουν με άλλο μάτι την κρίση και συγκεκριμένα από ανθρωπιστικής σκοπιάς, καθώς η κυβέρνηση Σαμαρά μάλλον θεωρούσε δεδομένα κάποια πράγματα όπως την αφομοίωση των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις, την φορολογία στα φτωχά κοινωνικά στρώματα, τον ΕΝΦΙΑ, τις αυξήσεις στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ, καλυπτόμενη τελευταία πίσω από την περιλάλητη ανάπτυξη που πίστευε πως θα έλθει σταδιακά μετά τον Φλεβάρη. Θεωρούνται όμως κατακτήσεις για την κυβέρνηση τα συνεχή έκτακτα Eurogroup και οι αλλεπάλληλες επεξηγήσεις για τα κομβικά σημεία των αποφάσεων, με την όποια δημιουργική ασάφεια να υπονοεί πως είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμη να αμφισβητήσουμε τα πάντα; Και τελικά σε τι θα κοστίσει μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη αν έχουν διασφαλιστεί τα νώτα της ΕΕ και της παγκόσμιας αγοράς, με έκτακτα μέτρα κατά της αγοράς ελληνικών ομολόγων και σαμποτάρισμα των προσπαθειών ανάνηψης της ελληνικής οικονομίας; Μην ξεχνάμε την πρόσφατη απόφαση της ΕΚΤ να μην πραγματοποιήσει αγορές ελληνικών ομολόγων στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης που επανέλαβε πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρός της Μάριο Ντράγκι. Όπως τόνισε, κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό στις περιπτώσεις που μια χώρα βρίσκεται σε πρόγραμμα χρηματοδότησης με το ΔΝΤ και την Ε.Ε., και για το οποίο εκκρεμεί αξιολόγηση. Τι πιο τρανή απόδειξη για τους παραπάνω ισχυρισμούς; Καλές λοιπόν οι προσπάθειες της κυβέρνησης, οι αποφάσεις και τα μέτρα για την διατήρηση των κυρίων και επικουρικών συντάξεων και του εφάπαξ  στα επίπεδα που είχαν διαμορφωθεί την 31/12/2014 ώστε να μην μειωθούν περαιτέρω στα πλαίσια των μνημονιακών ρυθμίσεων καθώς και η απαλλαγή από αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης όσων στερούνται εισόδημα και άλλες αναγκαίες ρυθμίσεις  για τη φορολογική ελάφρυνση των πολύ οικονομικά αδύναμων, δεν φτάνουν όμως για να αποτρέψουν οριστικά το ελληνικό  ναυάγιο. Γιατί στο τέλος, κάτι ο συμβιβασμός, κάτι οι τελικές συμφωνίες για την χρηματοδότηση δια της τροποποίησης της λίστας των μεταρρυθμίσεων, μπορεί να αλλάξουν άρδην τα δεδομένα. Κοινώς ειπείν, να υποχωρήσει η κυβέρνηση υπό την πίεση των δανειστών και να μην προβεί τελικά στην υλοποίηση των προεκλογικών εξαγγελιών.   

Λίστα μεταρρυθμίσεων, διαπραγματευτικά όπλα & στο τέλος συμβιβασμός

Οι επισκέψεις στις χώρες που εξακολουθούν να διεκδικούν τα πρωτεία στην χρηστή διοίκηση της ευρωζώνης με παράλληλες διαπραγματεύσεις για το ύφος και τον τρόπο των μεταρρυθμίσεων, όσο και να συνοδεύονται από ηρωικές υποσχέσεις περί μη υποταγής, δεν παύουν να είναι υποσχέσεις συμβιβασμού στο όνομα της παραμονής της χώρας στο ευρώ. Όσο και να θέλουμε να ωραιοποιήσουμε την κατάσταση στην Ελλάδα, όσο και να προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις παρενέργειες από τον σφιχτό οικονομικό εναγκαλισμό, το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να πείθουμε κάθε φορά τους εαυτούς μας ότι κάτι περισσότερο πρεσβεύουμε από την υποτέλεια και το σκύψιμο του κεφαλιού. Χαρακτηρίζει όμως την χώρα αυτή η ηττοπαθής τακτική, όχι τόσο γιατί δεν έχουμε φωνή αν θέλουμε να φωνάξουμε, όσο το ότι η φωνή αυτή καλύπτεται συνήθως από όλα όσα έχουμε κάνει κατά της ίδιας μας της χώρας. Όχι δεν είναι τεμπέληδες οι Έλληνες, όπως αναφανδόν τιτλοφορεί τις μέρες αυτές η γραφική Bild. Δεν είναι ότι μας λοιδορούν εκεί που πονάμε  όσο το ότι μας εγκαλούν για πράξεις που εμείς έχουμε κάνει σε βάρος της ακεραιότητάς μας. Δεν είμαστε υπέρ των λίγων απολαβών – τουναντίον  θέλουμε να βγάζουμε ολοένα και περισσότερα, που πρακτικά σημαίνει δουλειά όλη μέρα! Θέλουμε να έχουμε το τελευταίο μοντέλο κινητού και τάμπλετ, το καλύτερο αυτοκίνητο, καταναλώνουμε με μανία την σούπα του αμερικάνικου ονείρου. Αχόρταγοι θα έλεγα πως είναι ποι Έλληνες και πολύ-πολύ ανοργάνωτοι. Ακόμη και όταν η υπερασπιστική γραμμή φτάνει στα όριά της και τα επιχειρήματα λιγοστεύουν. Είχαμε και έχουμε μάθει στο ασύδοτο κέρδος, στο ακούραστο κυνήγι εύκολου χρήματος, στην διπροσωπία, τον ευτελισμό και το κάθε λογής ξεπούλημα στον βωμό της εργασιακής δόξας. Πληρώσαμε για αυτό ακριβά - δεν μάθαμε όμως. Και εξακολουθούμε να είμαστε πολιτικώς πρωτάρικα στην διαπραγματευτική τακτική, που διεξάγεται με μόνο όπλο την κάθε λογής επίκληση των ηρωικών μας αγώνων, που στην κυριολεξία ξεθάβονται από το πουθενά. Το πρωτοσέλιδο του Spiegel με τους Ναζί στην Ακρόπολη και φόντο την Μέρκελ ναι μεν δείχνει ότι οι Γερμανοί παίρνουν στα σοβαρά το θέμα των κατοχικών αποζημιώσεων, δεν αρκεί όμως για να μας βγάλει από το οικονομικό αδιέξοδο. Γιατί τελικά και ο Τσίπρας πήγε Βερολίνο και η γερμανική μηχανή για άλλη μια φορά φουλάρησε με τον αέρα του νικητή. Συμβιβασμός θα γίνει στο τέλος και με το πέρας του τετραμήνου, αγαπητοί φίλοι, καθώς κανέναν δεν συμφέρει να φύγουμε από την ευρωζώνη. Απλά η τακτικές αλλάζουν και τα λίγα ψίχουλα που πετιούνται, εκλαμβάνονται ως δραστική  διαπραγματευτική αλλαγή.  Πολλοί διαλαλούν πως οι νίκες κατακτώνται στα πεδία των μαχών. Αλήθεια, ποια μάχη διεξάγεται όταν στο τέλος αλλάζουν μόνο κάποια σημεία των όρων; Θα πει κανείς: «Μα πως….εδώ λαμβάνεται υπόψιν η ανθρωπιστική κρίση…» Αυτό έλειπε, αγαπητοί, σε τέτοιον πάτο που έχουμε φτάσει, να μην αναγνωρίζουν οι εταίροι πως πρέπει επιτέλους να δώσουν και κάτι… Αυτό εξάλλου έλεγε και η κυβέρνηση Σαμαρά πριν από λίγο καιρό, πως από δω και πέρα θα έρθουν άλλες εποχές - ανάπτυξη, επενδύσεις -  πως η τρόικα τελείωσε μια για πάντα.Το συγκεκριμένο χρονικό σημείο που επιλέχθηκαν οι εκλογές στην Ελλάδα ήταν κομβικό καθώς όλοι λίγο-πολύ διαλαλούσαν ότι τέλος η λιτότητα. Λογαριάζαμε όμως χωρίς τον ξενοδόχο. Και ο γονυπετής Σαμαράς αλλά και ο όψιμος επαναστάτης αλλά άκρως διαλλακτικός  Τσίπρας, δεν πέτυχαν μόνο να παραμένουμε νυχθημερόν  στην επικαιρότητα – ο καθένας για διαφορετικούς λόγους – αλλά να μας έχουν πρώτη είδηση ή πρωτοσέλιδο παγκοσμίως. Κατόρθωμα είναι και αυτό, θα έλεγα, επί τόσο καιρό να μας συζητούν. Επειδή όμως στο τέλος θα υπάρξει συμβιβασμός και οι μισθοί δεν πρόκειται να σηκώσουν κεφάλι, πρέπει απλά να εξετάσουμε προσεκτικά το κατακάθι, αυτό που απομένει μετά την οχλαβοή ως ίζημα. Γιατί κάποτε, λέω, θα πάψουν οι μπαταριές και τα εθνικά ξεφωνητά, κάποτε θα καταλαγιάσει η φασαρία. Και αυτό που θα μείνει δεν θα είναι παρά ένα ακόμη ερώτημα ως προς το τι θα κάνουμε στο εγγύς μέλλον με τέτοιους μισθούς και συντάξεις. Καλές λοιπόν οι επισκέψεις σε Βερολίνο και Παρίσι καλή και η έκτακτη σύγκλιση του eurogroup. Δεν φτάνουν όμως  ούτε αρκούν για να μένουμε στην επικαιρότητα και να πετυχαίνουμε να ανακτούμε αυτό το λίγο που χάνουμε με τις εκάστοτε παλικαριές. Τι λέω; Παλικάρια είμαστε ακόμη, διαπραγματευτικά όπλα όμως δεν μας περισσεύουν. Θα το δείτε σύντομα στην λίστα των μεταρρυθμίσεων. Εάν δεν το έχετε μαντέψει ήδη.

Σενάρια για την Ελλάδα και την ευρωζώνη

Ολοένα και περιπλέκεται η κατάσταση με τον δανεισμό από τους εταίρους, καθώς ολοένα και περισσότερα σενάρια βλέπουν το φως της δημοσιότητας, λίγο πριν τις κρίσιμες συναντήσεις Τσίπρα με Μέρκελ και Πούτιν. Τα ξένα μέσα είναι σχεδόν βέβαια για την χρεωκοπία της Ελλάδας και την επιστροφή στην δραχμή. Οι ζυμώσεις προς την κατεύθυνση της εξόφλησης του χρέους και της ανάσας στα μικρομεσαία νοικοκυριά, δίνουν και παίρνουν, υπό την εποπτεία του “Brussels Group“, ως είθισται να ονομάζονται πλέον οι ελεγκτικοί μηχανισμοί. Mπορεί ο Έλληνας πρωθυπουργός να αποποιείται την λέξη αποικία και ο Υπουργός Οικονομικών να ρίχνει σταδιακά τους τόνους, εντούτοις, όμως τα δημοσιεύματα εξακολουθούν να κάνουν λόγο για μετατροπή της χώρας σε προτεκτοράτο και παράλληλα σε έναν από τους μεγαλύτερους οφειλέτες εντός της ΕΕ. Πρόκειται ομολογουμένως για πολύ επιθετικά σχόλια και άρθρα, ειδικά στον γερμανόφωνο τύπο. Τα σχόλια αυτά πυκνώνουν μέρα με την ημέρα, το ίδιο όπως και οι αξιώσεις για εγκατάλειψη της Ελλάδας στην τύχη της. Η κατάσταση είναι τόσο ρευστή και τα σενάρια τόσα πολλά που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις επόμενες ημέρες τι θα συμβεί. Η κινδυνολογία βέβαια, δίνει και παίρνει και αυτό δεν είναι πάντα υπέρ των ελληνικών αιτημάτων που εκκρεμούν στις επικείμενες  συναντήσεις κορυφής. Σε πρόσφατη συνέντευξή του  πάντως στο Spiegel, o επίτροπος Μοσκοβισί ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ενδεχόμενο Grexit θα ήταν καταστροφικό για την ελληνική οικονομία αλλά και ολόκληρη την ευρωζώνη : «Όταν μια χώρα εγκαταλείψει την ευρωζώνη, οι αγορές αναρωτιούνται ποια χώρα θα είναι η επόμενη και αυτό είναι η αρχή του τέλους». Οι δηλώσεις Μοσκοβισί, η στήριξη Γιούνκερ και Σούλτς εις ότι αφορά την παραμονή μας στο ευρώ και ο αποκλεισμός του Grexit, ακόμη και ο εξαναγκασμός της Μέρκελ να συρθεί στον διάλογο, είναι το πιο αισιόδοξο σενάριο. Στον αντίποδα, υπάρχουν πολλά που εκτυλίσσονται σε βάρος μας, από τις δηλώσεις Nτάιζενμπλουμ, μέχρι τις γκρίνιες των κυβερνήσεων των άλλων φτωχών χωρών του ευρωπαϊκού Νότου περί επιλεκτικής τάχα μεταχείρισης της Ελλάδας. Και τα αρνητικά σενάρια δεν είναι και λίγα, όταν καθημερινά φροντίζει για αυτό ο γερμανός υπουργός Οικονομικών. Στην σκακιέρα όμως ανήκουν όλα αυτά, στο πόκερ που παίζεται στις πλάτες των πολιτών, που από την μια μέρα στην άλλη αδυνατούν να συμβιβαστούν με τα νέα δεδομένα. Οι πολίτες απορούν πως και με ποιο τρόπο παίζεται αυτό το πόκερ, με ποιους όρους και προϋποθέσεις. Αν όλα αυτά γίνονται για να μειωθούν οι καταβολές από τις συντάξεις και τους μισθούς, έχει καλώς. Αν όμως η περιπέτεια αυτή συνδέεται μόνο με την σταθεροποίηση της παγκόσμιας αγοράς και τίποτε περισσότερο, τότε η αναμέτρηση είναι αφενός χωρίς νικητή και αφετέρου με χαμένους τους πολίτες. Εξού και η νέα τηλεφωνική παρέμβαση Ομπάμα σε Μέρκελ. Επειδή όμως δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο και επειδή οι παράμετροι είναι πολλοί, τα σενάρια στο τέλος είναι μετρημένα αλλά με πολλές αντίστοιχα επιπτώσεις. Και μπορεί ο κάθε Ντάιζενμπλουμ να παρομοιάζει την κατάσταση στην Ελλάδα με ότι συνέβη στην Κύπρο, ωστόσο μάλλον δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα καθώς τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά.  Ούτε οι Έλληνες είναι Κύπριοι, ούτε ο ρόλος της κάθε χώρας στην ευρωζώνη είναι ο ίδιος. Οι συγκρίσεις λοιπόν είναι αρκούντως ατυχείς. Δεν είναι όμως οι πρώτες ούτε και οι τελευταίες για την Ελλάδα. Θα ακολουθήσουν και άλλες όσο πλησιάζουμε προς την οριστική συνάντηση Τσίπρα - Μέρκελ, όσο το ελληνικό δράμα θα εξακολουθεί να συζητιέται σθεναρά στις συναντήσεις κορυφής, με την επιδίωξη εξεύρεσης κοινά αποδεκτής λύσης. Και το τετράμηνο εξαντλείται – μην το ξεχνάμε – και οι τελικές αποφάσεις για την τύχη μας σύντομα θα παρθούν. Εκτός και αν την επόμενη εβδομάδα βρεθούμε με την πλάτη στον τοίχο. Εκτός και να οι εταίροι αποφασίσουν να πορευτούν χωρίς εμάς. Σενάριο πάντως που δεν έχει ελπίδες ισχύος, καθώς το ντόμινο για την ευρωζώνη θα είναι προ των πυλών. Και ας κόπτονται περί του αντιθέτου. Και ας επιμένει ο Σόιμπλε πως υπάρχει πλέον επεξεργασμένο σχέδιο επιβίωσης της ζώνης του ευρώ.

«Καλή» τρόικα και μνημόνιο ή πως οι λέξεις καθορίζουν τις συμφωνίες

Θετικό, όπως διάβασα, κρίνει το αποτέλεσμα του Eurogroup η κυβέρνηση, καθώς σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η διαδικασία για την εφαρμογή της απόφασης του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου ήδη ξεκινά. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος,  Γ. Σακελλαρίδης,  δηλώνει  πάντως πως η τρόικα όπως την  γνωρίσαμε αποτελεί παρελθόν. Και διερωτώμαι ευλόγως: θα έχουμε εφεξής κάποια «καλή» τρόικα; Εδώ στον ΣΥΡΙΖΑ πριν τις εκλογές γινόταν στην κυριολεξία πανδαιμόνιο ακόμη και στην προφορά της λέξης «τρόικα», τώρα πως άλλαξαν αίφνης τα δεδομένα; Ποια νέα τρόικα θα γνωρίσουμε; Πως και με ποια πειστικά επιχειρήματα θα πείσουν τους ψηφοφόρους τους ότι υπάρχει και «καλή» τρόικα; Οι απορίες δεν απαντώνται πάντοτε. Συχνά τα τερτίπια του λόγου κάνουν τα μαγικά τους ενώ τα λεκτικά ατοπήματα δεν απουσιάζουν. Από την πλευρά του, πάντως, ο Γερμανός τσάρος της Οικονομίας Σόιμπλε δεν παύει να επιμένει πως πρέπει να υπάρξει άμεση υποχώρηση στα ελληνικά αιτήματα και τις αξιώσεις από τους εταίρους δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως η Ελλάδα πρέπει να συνομιλήσει με τους θεσμούς για να εγγυηθεί ότι το μνημόνιο κατανόησης εκπληρώνεται. Λίγο ασαφής αυτή η δήλωση, βέβαια, και ειδικά η προσθήκη που αναφέρεται στο ότι μόνο  όταν εκπληρωθεί αυτός ο όρος υπάρχει μια πιθανότητα να υπάρξει  εκταμίευση από το πρόγραμμα. Είμαστε συνηθισμένοι βέβαια σε παρόμοιες δηλώσεις του γερμανού τσάρου, που κάθε φορά προσπαθεί να εντυπωσιάσει ολοένα και περισσότερο. Η απορία μου όμως παραμένει: Ποια τρόικα έχει καλό πρόσωπο και πότε θα την δούμε ξανά; Θα πει κάποιος: «μια λέξη είναι και αυτή, δεν έχει και τόση σημασία…». Λάθος. Έχει και παραέχει σημασία, ειδικά όταν συνδυάζεται και με αμέτρητες προεκλογικές ρήσεις για αντιμνημόνια και εκδίωξη της τρόικα. Πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικοί στην κυβέρνηση όταν αναφέρονται στον τρόπο ελέγχου των μεταρρυθμίσεων, στο πως και με ποιους θα συναλλάσσεται εις ότι αφορά την αξιολόγησή τους.  Η λέξη «τρόικα» βασανίζει την ελληνική κοινωνία εδώ και έξι τουλάχιστον χρόνια, οι δε πολίτες αδημονούν για την αποχώρησή της. Πως θα ηχήσει άραγε στα αφτιά τους το άκουσμα περί νέας «καλής» τρόικας όχι σαν αυτή που γνωρίσαμε; Και τελικά, με ποιο τρόπο θα ελέγχονται οι ελληνικές κινήσεις στην σκακιέρα της ευρωζώνης; Εκτός και αν γίνει πράξη και κάποιο νέο «καλό» αυτή την φορά μνημόνιο, με άλλο προφίλ. Θα πρέπει στην Ελλάδα κάποια στιγμή να προσέχουμε τις λέξεις και την σημασία τους. Βέβαια για να μην τα ισοπεδώνουμε όλα, είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα δίδεται μια κρίσιμη πολυεπίπεδη μάχη στο Eurogroup, μια μάχη σε όλα τα μέτωπα και με σκληρούς όρους. Η έκβαση της μάχης  αυτής δεν θα μπορούσε εκ των προτέρων να  προβλεφθεί, ειδικά όταν απέναντι στις ελληνικές αξιώσεις παρατάσσονται  αναφανδόν όλες σχεδόν οι χώρες της ευρωζώνης. Η μάχη όμως αυτή ήταν γνωστό από πριν ότι θα είναι άνιση και αγωνιώδης. Κανείς όμως δεν μπορεί να δεχθεί υπαναχωρήσεις σε βάρος της προεκλογικής προπαγάνδας του τύπου «θα διώξουμε την τρόικα, θα σχίσουμε τα μνημόνια, θα καταργήσουμε τις ιδιωτικοποιήσεις κλπ). Πρέπει να είναι κανείς πολύ αφελής να πιστεύει ότι η παραμονή στην ευρωζώνη θα γινόταν χωρίς κόστος αλλά πάνω απ΄όλα χωρίς σαγηνευτικές μεταρρυθμίσεις  προς τους ευρωπαίους εταίρους. Ας μην αγανακτεί κανείς λοιπόν που ακούγονται τα περί αλλαγής της κακής τρόικα σε καλές «τεχνικές υπηρεσίες» των Βρυξελλών, ή την μετατροπή του κάκιστου μνημονίου σε «συμφωνία επί των αρχών» μετά από το εκάστοτε Eurogroup. Οι αλλαγές στην πολιτική  πορεία μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν συνοδεύτηκε ούτε από επαναστατικές αλλαγές ούτε από θαύματα εν μία νυχτί. Και δεν υποδύομαι τον άχαρο ρόλο του όποιου δογματικού ΚΚΕ ή άλλου αντιπολιτευτικού κόμματος που παραμονεύει στην γωνιά. Απλά σκέφτομαι πόσο εύκολο είναι η ισορροπία ανάμεσα στην υπόσχεση και την υλοποίησή της. Πόσο δύσκολο είναι να μην τάζεις και να θες να επικρατήσεις στην προεκλογική μάχη. Ως εκ τούτου, λοιπόν, οι λεκτικές παραβάσεις και οι υπερβολές είναι στο πρόγραμμα. Περιορίζομαι εκ του σύνεγγυς λοιπόν στην μη ήσσονος σημασίας ρήση περί διαφορετικής τρόικας ή μνημονίου. Ποιος τα λέει αυτά; Οι ίδιοι οι κυβερνώντες με άλλα λόγια. Η πορεία θα είναι δύσβατη. Ο δρόμος μέχρι το πέρας της λήξης του τετράμηνου ανώμαλος και χωρίς την παραμικρή στρώση από ροδοπέταλα. Εκτός και αν στην κυβέρνηση εξακολουθούν να πανηγυρίζουν για τις λεκτικές εκφραστικές μετατροπές στα κείμενα και τις συμφωνίες. Που όμως δεν αλλάζουν στο παραμικρό την ουσία. Ας εξηγούν καλύτερα που και πως άλλαξαν άρδην τα δεδομένα. Σπιθαμή προς σπιθαμή, λέξη προς λέξη όπως ο περιορισμένος χρόνος που μας δίνουν. 

Ελλάδα και ευρωζώνη , Eurogroup και ρώσικη ρουλέτα

Οι στιγμές μέχρι το πέρας του τετράμηνου θα είναι από δύσκολες έως επικίνδυνες και όλοι όσοι στοιχηματίζουν κάποια συγκεκριμένη εξέλιξη, θα πρέπει να δείξουν πάνω απ΄ όλα αυτοσυγκράτηση.  Όλα τα δεδομένα μπορεί να ανατραπούν από στιγμή σε στιγμή, ενώ δημοσιεύματα που κάνουν λόγο από έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, μέχρι δημοψήφισμα, κάνουν καθημερινά  τον γύρο του κόσμου. Και δεν είναι μόνο τα έκτακτα Eurogroup ή οι όποιες μετά από πίεση μεταρρυθμιστικές αποφάσεις, αλλά οι αντιδράσεις των πολιτών στην παρατεταμένη λιτότητα, Ελλήνων και υπόλοιπων ευρωπαίων. Το γεγονός ότι πιστεύουν ακόμη στην Ευρώπη ότι οι πολιτικές συνεχιζόμενων περικοπών θα τους βγουν, δεν αποτελεί παρά φενάκη ή όψιμη εγωπάθεια, με δεδομένη την σκληρή αντίσταση που προβάλλουν τα φτωχά λαϊκά στρώματα σε όλες τις χώρες. Και δυστυχώς για αυτά δεν μιλά κανείς, παρά πετάγεται  κάθε φορά ο όποιος Σόιμπλε, Γιούνκερ ή Ντράγκι και λένε τα δικά τους περί κλεισίματος της στρόφιγγας και τερματισμού της φορολογίας των ευρωπαίων πολιτών προκειμένου να σωθεί η Ελλάδα. Εύκολα λόγια, βεβιασμένες αποφάσεις για το μέλλον της Ευρώπης, που όχι μόνο δεν θα είναι ευοίωνο χωρίς την Ελλάδα, αλλά θα στενάξει από το βάρος της εξόδου της από την ζώνη του ευρώ. Έχουν όμως έτοιμη την απάντηση, ότι τάχα υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης της όποιας κρίσης. Αν είναι έτσι, τότε γιατί υπαναχώρησαν και πάλι στο προηγούμενο Eurogroup, δίνοντάς μας τετράμηνη παράταση; Γιατί να συζητούν κάθε φορά με ποιους όρους θα παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη και να καταναλώνουν φαιά ουσία για την περίπτωσή μας; Ό λόγος είναι απλός: γιατί έχουν συμφέρον από την παραμονή μας και σε καμία περίπτωση δεν βάζουν σε δοκιμασία το ευρώ. Επίσης, χρήσιμη είναι για την ΕΚΤ η διαιώνιση των χρεών μας,  όπως χρήσιμο είναι και για το ΔΝΤ το μειωμένο ρίσκο στις αγορές από επικείμενη αλυσιδωτή αντίδραση που θα ακολουθήσει ένα πιθανό Grexit. Λόγια εύκολα λοιπόν και άλλες τόσες απειλές. Το ερώτημα παραμένει: ας κάνουν αν μπορούν χωρίς την Ελλάδα και αυτό δεν ισχύει ειδικά για εμάς παρά για κάθε κράτος – μέλος της ευρωζώνης που βρίσκεται σε κίνδυνο. Εδώ είπαν να διευρύνουν την ευρωζώνη, θα ανεχτούν την Ελλάδα χρεωκοπημένη και εντός ΕΕ; Τι σημασία θα ΄έχει για τους Ευρωπαίους μια ενδεχόμενη παρέμβαση της Ρωσίας για την τακτοποίηση των ελληνικών χρεών; Μια Ελλάδα στην ΕΕ με ρώσικη φωνή; Δεν είναι αυτό ρώσικη ρουλέτα για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα; Αλλά δεν είναι μόνο η Ρωσία αλλά και η Κίνα που παραμονεύει να παρέμβει στην υπόθεση των χρεών μας. Τι θα σημάνει αυτό, όλοι γνωρίζουν μετά την κινέζικη επέλαση στην Ευρώπη. Λέτε να είναι αυτά απίθανα σενάρια; Εδώ που φτάσαμε όλα είναι πιθανά. Εξαρτάται κυρίως από την πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης και τον τρόπο που θα χειριστεί το θέμα. Όλα όσα συμβαίνουν τώρα, επιτρέπουν τους κυβερνητικούς ελιγμούς καθώς και η λαϊκή εντολή υπάρχει, αλλά και ο αντιμνημονιακός κουρνιαχτός. Υπάρχει άνεση κινήσεων αλλά πάνω απ΄όλα ρίσκα εκ του ασφαλούς. Ναι, η πλειοψηφία των πολιτών και δεν θέλει να φύγει από την ευρωζώνη, και δεν επιθυμεί να υποταχθεί στις γερμανικές αξιώσεις. Ο κυβερνητικός αγώνας φαντάζει για πολλούς ηρωικός. Μέχρι πότε όμως; Και αν πράγματι υπάρξει εναλλακτικό σχέδιο μετά την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ που θα ισορροπήσει την εύθραυστη ευρωπαϊκή σταθερότητα; Αν όντως βρουν οι εταίροι την χρυσή τομή και μας πετάξουν άρον- άρον; Μέχρι στιγμής, οι πληροφορίες ήταν πως δεν θα το κάνουν γιατί δεν τους συνέφερε. Αν και πάλι μας παραχωρήσουν πεδίο δράσης, θα διαφανεί απλά πως είναι ευάλωτοι και πως οι απειλές ήταν απλά παιχνίδια εξουσίας. Αν όμως δεν κάνουν πίσω, θα μπορούσε κάποιος να πει πως το θέμα για μας έκλεισε με τον χειρότερο τρόπο. Προσοχή όμως: το τετράμηνο δεν έχει περάσει ακόμη. Θα συμβούν και άλλα πολλά που θα προϊδεάσουν τον πολίτη. Πάνω απ’ όλα όμως μπορεί να λάβει χώρα αιφνίδια αλλαγή στάσης από τους εταίρους είτε προς την θετική είτε προς την αρνητική κατεύθυνση. Όλα πλέον είναι ρευστά. Προβλέψεις δεν γίνονται. Όσοι δε στοιχηματίζουν, ας κάνουν λίγο ακόμη υπομονή. Τα δεδομένα θα ανατραπούν μόνο με την παρέλευση του τετραμήνου. Εκτός και αν έχουν προγραμματίσει κάτι άλλο οι εταίροι ή βάλουν πλώρη για αλλού εις ότι αφορά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, με τις  οριστικές αποφάσεις να λαμβάνονται αποκλειστικά από την Ουάσιγκτον και τις κινήσεις των Ρώσων να επηρεάζουν τα πάντα. Πολύπλοκο αλλά εφικτό στις εποχές όπου οι οικονομικές σχέσεις υπόκεινται στους κανόνες της ρώσικης ρουλέτας και η νομισματική κρίση είναι ο προάγγελος της όποιας στρατηγικής αντιπαράθεσης.

Απορίες ασκούμενης πολιτικής, μεταρρυθμίσεις & ασφυκτικός έλεγχος από τους δανειστές

Η αμφιβολία στις σχέσεις με τους εταίρους και το νεφελώδες τοπίο αναφορικά με την προηγούμενη απόφαση του Eurogroup συνεχίζεται αδιάκοπα, προκαλώντας ασφυξία στην αγορά και στασιμότητα στην επενδυτική δραστηριότητα. Οι θεαματικές αλλαγές στην οικονομία που έχουν μετατραπεί σε επιμέρους μεταρρυθμίσεις - και αυτές υπό την διαρκή εποπτεία των δανειστών – δημιουργούν συνεχείς απορίες για το μέλλον της χώρας και τις υποσχόμενες βαθιές καινοτόμες αλλαγές. Την στιγμή που το κάθε μέτρο ανακούφισης διαδέχεται η απειλή των Βρυξελλών και του Βερολίνου, την ώρα που κάθε κίνηση προς όφελος των αδύναμων οικονομικά στρωμάτων ερμηνεύεται ως παραβίαση της συμφωνίας, αυτό που γίνεται στην ουσία δεν είναι κάποια θεαματική αλλαγή των δεδομένων παρά απλώς ένα crash - test μεταξύ Βαρουφάκη, Σόιμπλε, Τάιζενμπλούμ και λοιπών εμπλεκομένων στο ελληνικό δράμα. Οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών και του Βερολίνου γίνονται οι καθημερινοί κριτές της εθνικής διακυβέρνησης και στην πράξη εφαρμόζεται απλά το δόγμα της λιτότητας, που έχει θέσει σε μεγάλη δοκιμασία ολόκληρη την Ευρώπη. Στο μικροσκόπιο των εταίρων λοιπόν κάθε κίνηση της κυβέρνησης, που με την σειρά της εναρμονίζεται στο τέλος με τις αυστηρές κοινοτικές οδηγίες, αφήνοντας στις επιμέρους συνεντεύξεις των στελεχών της κυβέρνησης την συγκρουσιακή εμμονή. Την συγκεκριμένη χρονική στιγμή δεν ενδιαφέρει τόσο η παρέλευση του τετραμήνου, όσο η καθημερινή νίκη στα σημεία μετά τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του Γιάννη Βαρουφάκη και των ευρωπαίων ομολόγων του. Αν βέβαια ισχύει ότι η νίκη αυτή κατακτάται βήμα-βήμα, έχει καλώς. Αν όμως όλα γίνονται  για την ασύμμετρη λεκτική κυριαρχία και η ουσία βρίσκεται αλλού, τότε μάταιος κόπος. Οι ψηφοφόροι που επέλεξαν τον ΣΥΡΙΖΑ στις 25 Γενάρη δεν περιμένουν την λεκτική αντιπαράθεση παρά την ουσία στις διαπραγματεύσεις και πάνω απ΄όλα τις καθολικές μεταρρυθμίσεις. Η λίστα, τώρα των μεταρρυθμίσεων, που ξεσκονίζουν οι εταίροι, δεν αποτελούσε επουδενί όνειρο των ψηφοφόρων αυτών, που αξίωναν εδώ και τώρα δραστικές αλλαγές. Έτσι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει σύντομα να βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο, αλλά πάνω απ΄όλα να κατηγορηθεί ότι εντός ενός μηνός αθέτησε τις υποσχέσεις. Δεν ήταν το ζητούμενο η συμβιβαστική πρόταση, ούτε οι διαφορετικές ερμηνείες των συμμετεχόντων στο Eurogroup. Η επιθετική πολιτική, πάλι, αν και δεν συνιστάται, εντούτοις δεν πρέπει να μπαίνει στο περιθώριο μπροστά στον φόβο του Grexit ή την επιστροφή στη δραχμή. Η κυβέρνηση δείχνει να φοβάται την ευθεία σύγκρουση με τους δανειστές και οι πολλές συνεντεύξεις Βαρουφάκη φαντάζουν περισσότερο δικαιολογία για την τακτική της υποχώρησης. Θα πει όμως κάποιος: μα πως βγαίνουν τέτοια συμπεράσματα από τόσο νωρίς; Πολύ απλά, εξάγονται από τα αποτελέσματα των κρίσιμων αποφάσεων στις Βρυξέλλες αλλά και από τον συνεχή ασφυκτικό έλεγχο των δανειστών, που αμφισβητούν ευθέως ότι δεν υπάρχει πλέον τρόικα. Δεν λέω, τακτική είναι και αυτή, για να μην ξεσηκωθούν Πορτογάλοι και Ισπανοί. Όμως σε κάθε περίπτωση, οι εταίροι το βλέπουν αλλιώς. Και αν σε τελική ανάλυση, έχουμε επικρατήσει στα σημεία, γιατί τους παρακαλάμε κάθε φορά; Πως και με ποια αφορμή δηλώνουμε περίτρανα πως θα τηρήσουμε τα συμφωνηθέντα εντός του τετραμήνου και βάσει που σχεδίου βαδίζουμε προς το τέλος του, ζητώντας εκ νέου ρευστό; Οι απορίες είναι πολλές για την ασκούμενη πολιτική αλλά και τα βήματα οπισθοχώρησης εξίσου πολυσύνθετα, βήματα που προκαλούν εύλογα ερωτήματα. Αγωνιούν οι πολίτες και αναρωτιούνται ταυτόχρονα αν οι επιμέρους μικρές αλλαγές μπορούν να ανακουφίσουν τον κοινωνικό ιστό και να βάλουν την χώρα σε αναπτυξιακή πορεία. Για μεταρρυθμίσεις έκανε λόγο ο Αλέξης Τσίπρας πριν από ενάμιση μήνα ή για θεματικές ανατροπές της ως τώρα ασκούμενης μνημονιακής πολιτικής;  Για διαπραγματευτικές τακτικές ή κατά μέτωπο αντιπαράθεση εντός της ευρωζώνης; Μάλλον το δεύτερο. Στο μόνο που έμεινε συνεπής ως τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πως όλες οι διαπραγματεύσεις  γίνονται εντός της ευρωζώνης, κατά τα άλλα και υποχωρήσεις έχουν γίνει ήδη και επιθετική πολιτική δεν έχει λάβει χώρα. Εύλογα λοιπόν οι απορίες για το μέλλον είναι πολλές. Αλλά πάνω απ΄όλα η ανησυχία μεγαλώνει γύρω από το τι θα γίνει μετά το πέρας του τετραμήνου. Και όλα αυτά σε συνδυασμό με την επενδυτική στασιμότητα και την ανεργία στα ύψη. Με τα επιδόματα πείνας να συνεχίζονται και τις στρατιές ανέργων απόρροια της μνημονιακής πολιτικής να μην μειώνονται. Θα μου πείτε, όλα θα αλλάξουν μέσα σε ένα μήνα; Αντερώτηση: έτσι θα προχωρά η χώρα, με συνεχή ασφυκτικό έλεγχο, με μεταρρυθμίσεις που θα ξεσκονίζονται από τους εταίρους και όσες δεν τους κάνουν θα τις παίρνουμε πίσω; Μακάρι οι απορίες να βρουν την κατάλληλα απάντηση. Και μετά από 6 χρόνια λιτότητας να δει η χώρα φως.  Το τετράμηνο δεν θα αργήσει να περάσει. Κοντός ψαλμός αλληλούια.   

Τακτικισμοί – δηλώσεις & γνωστή κατάληξη

Οι τακτικές, η αποφυγή εμποδίων και οι βαρυσήμαντες δηλώσεις συνεχίζονται τόσο από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης όσο και από την πλευρά των Γερμανών συντηρητικών, που αν μη τι άλλο επιδιώκουν την απόλυτη υποταγή της Ελλάδας αλλά και όλων των άλλων χωρών που βρίσκονται προ των πυλών της όποιας αντίδρασης.Μπορούσε όμως να γίνει αλλιώς; Θα το δούμε στην συνέχεια. Βέβαια - για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους - μετά από την τελευταία έκτακτη σύγκλιση του Eurogroup, κάθε ημέρα που περνά ακούμε και μια διαφορετική ερμηνεία της εν λόγω απόφασης, με τον Βαρουφάκη και τον  Σόιμπλε να επιδίδονται σε αλαλούμ αλληλοκατηγοριών, λες και η απόφαση αυτή δεν αφορά τους λαούς – γιατί και ο γερμανικός λαός έχει ώτα και φορολογείται -  παρά μόνον κάποιες λεπτομέρειες στα κιτάπια τους. Η μάχη αυτή εκτυλίσσεται μακριά από τον ανθρώπινο πόνο, την φτώχεια και την εξαθλοίωση και ας επιμένουν πως όλα γίνονται για την ανακούφιση των πολιτών. Και το λέω αυτό γιατί δεν νοείται να μιλούν συνεχώς για το χρέος και την ανάπτυξη, μη ερωτώντας τους πολίτες με κάποιο τρόπο – Γερμανούς και Έλληνες - για την θεώρησή τους. Και όχι μόνο αυτό. Τα πολιτικά παιχνίδια αποκαλύπτονται στις δηλώσεις Τσίπρα πως η ΝΔ και οι γερμανοί συντηρητικοί πόνταραν στην αποτυχία της διαπραγμάτευσης, πως με κάθε τρόπο και μέσον καταβλήθηκε προσπάθεια υπονόμευσης της συμφωνίας. Ο Σαμαράς, βέβαια, δεν θα μπορούσε να απαντήσει κάτι άλλο πέρα από το ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός «πρέπει να ντρέπεται» , δεν πείθει όμως και αυτός πως είχε αγαθές προθέσεις. Τα εν λόγω παιχνίδια πλαισιώνουν οι  έριδες στο ίδιο το γερμανικό κοινοβούλιο που βρίθει από διαφορετικές τοποθετήσεις αναφορικά με το ελληνικό δράμα. Η Μέρκελ αντιμετωπίζει ισχυρές αντιδράσεις και στον συνασπισμό με το SPD καθώς δεν είναι ίδια η θεώρησή της με τον αντικαγκελάριο Γκάμπριελ. Αν δε προσθέσει κανείς σε αυτό το μέτωπο Γιούνκερ που από καιρό επιθυμεί να οικοδομήσει μια διαφορετική Ευρώπη από αυτή που οραματίζεται η Μέρκελ, το παιχνίδι δεν έιναι και τόσο εύκολο στην γερμανική πλευρά, εκεί όπου και αρνητικά σχόλια για την γερμανίδα καγκελάριο υπάρχουν, αλλά και σοβαρές ενστάσεις για την ασκούμενη πολιτική απέναντι στην Ελλάδα  κάνουν την επιβίωση του CDU δύσκολη. Θα μπορούσε να προκύψει λέτε ακόμη και κρίση στον κυβερνώντα συνασπισμό μόνο με αιτία την Ελλάδα; Ασφαλώς και όχι. Μη νομίζετε όμως ότι τα πράγματα για την Μέρκελ είναι τόσο καλά. Έχει πολλά μέτωπα να αντιμετωπίσει, αλλά πάνω απ΄όλα να δικαιολογήσει στον ίδιο τον γερμανικό λαό την συνέχιση της πολιτικής λιτότητας. Αφήστε στην άκρη τα γραφικά  δημοσιεύματα  τύπου «Bild» που στηλιτεύθηκαν ακόμη και μέσα στο γερμανικό κοινοβούλιο. Δέστε τις έγκυρες αναλύσεις της «Zeit», του «Spiegel», του «Srern» και πολλών άλλων. Εκεί δεν θα δείτε μόνο κριτική αλλά και ισχυρές διαφωνίες με την ως τώρα ασκόμενη πολιτική. Η Γερμανία λοιπόν δεν βρίσκεται σε πλήρη εσωτερική σύμπνοια – τουναντίον οι αψιμαχίες είναι πολλές. Αλλά και την Ελλάδα, σιγά – σιγά τα μουρμουρητά πληθαίνουν για την πολιτική ΣΥΡΙΖΑ και την μέχρι τώρα στάση του στις διαπράγματεύσεις. Αφήνοντας έξω τις όποιες κατηγορίες περί «μετονομασίας του μνημονίου» και των άλλων παλληκαρισμών εκ δεξιών και αριστερών (λες και τα άλλα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου θα έκαναν επανάσταση εκ των εδράνων….), βάζοντας στην άκρη τις όποιες ρεφορμιστικές τσιρίδες, ένα διαφαίνεται καθαρά, πως τα κόμματα της αστικής δημοκρατίας επαναλαμβάνουν για πολλοστή φορά τις προθέσεις τους. Αυτό που και ο τελευταίος πολίτης βλέπει είναι πως τα παζάρια για τα ψίχουλα είναι αυτά που στην κυριολεξία κρίνονται την τελευταία στιγμή. Και όλοι τους έχουν το θράσος να αποκαλούν την στάση τους ως «περήφανη πατριωτική νίκη». Οι δανειστές, από την άλλη, πανηγυρίζουν γιατί εγκλώβισαν για μια ακόμη φορά την Ελλάδα και θα αλωνίζουν επί μακρόν, η δε ελληνική κυβέρνηση γιατί «τέλειωσε» ττο μνημόνιο. Τα  υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης για τους δικούς τους λόγους ότι δικαιώθηκαν πανηγυρικά. Το ζητούμενο πάντως επετεύχθη: με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι πολίτες θα πληρώσουν με την αγωνία τους μέχρι τον Ιούνη. Γιατί μέχρι τότε όχι απλά δηλώσεις θα γίνουν, όχι η ρευστότητα δεν θα αποκατασταθεί αλλά νέα σχέδια θα καταστρωθούν μετά την πρόσκαιρη παράταση. Και αναρωτιέται κανείς: Και μετά; Αυτός που θα πει την τελευταία λέξη μετά τον πόλεμο ανακοινώσεων μέχρι τον Ιούνη θα έχει κερδίσει το στοίχημα. Αυτός που θα σωπάσει απλά θα συνεχίσει να κυβερνά από το υπουργικό του πόστο. Για τον δε λαό,  η δικαιολογία θα είναι έτοιμη: «δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς»!