Πλουτισμός και φτώχεια στην ευρωπαϊκή φυλακή

Όλη αυτή η κρίση κάπου βγάζει εξού και όλη ετούτη η κοσμοσυρροή τις μέρες των Χριστουγέννων όπου ο καθένας και η καθεμία σπεύδουν να καταναλώσουν με μανία, θυμίζοντας άλλες εποχές όπου το κρέας και οι λιχουδιές προορίζονταν μόνο για τις γιορτινές ημέρες.

 

Όλη αυτή η τάση για πολλαπλές επισκέψεις στις αγορές των πόλεων, η επιδειξιομανία και η φιγούρα έξω από τα εμπορικά καταστήματα και τα καφέ με τις ατέλειωτες selfie και το φτωχό λεξιλόγιο, εμπλουτισμένο απλά από την επιφανειακή λεκτική προσέγγιση των πραγμάτων, μεταφράζονται σε ποταπές εκδηλώσεις χαράς στα σταυροδρόμια της αναπόλησης μιας άλλης εποχής όπου τουλάχιστον ξεχώριζε το πρέπον από το απρεπές, η αποδοχή και υποτέλεια από την αμφισβήτηση, η επιφάνεια από το βάθος. 

Σήμερα όλα τούτα έχουν εξομοιωθεί και παραπέμπουν σε μια κοινωνία όχι απλά αλλοτριωμένη αλλά παραπλανημένη από την παραζάλη της έλλειψης χρημάτων, που σημαίνει αυτόματα μιζέρια από την άποψη του ότι οι πολίτες δεν θέλουν να δείξουν ο ένας στον άλλο αλληλεγγύη, όπως θα έκαναν παλαιότερα, και που τουναντίον συναγωνίζονται στο ποιος μπορεί να επιβιώσει καλύτερα, αδιαφορώντας για την τύχη του διπλανού. 

Βέβαια αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου η καταναλωτική μανία στο όνομα της συνεχούς - πολλαπλασιασμένης αυτοματοποιημένης παραγωγής που αποκλείει βαθμηδόν τα εργατικά χέρια, προσελκύει όλους τους ευφαντάστους που θεωρούν πως θα κάνουν «καλή μπάζα» με τις ευλογίες της κρατικής εξουσίας που «τους τα παίρνει με άλλον τρόπο». 

Ο διεθνοποιημένος καπιταλισμός γίνεται, με λίγα λόγια, δέλεαρ σε όλους όσους ξεπουλούν τις ιδέες για ένα κομμάτι ψωμί εξιδανικεύοντας τις συνθήκες ζωής στην φυλακή της παγκοσμιοποίησης που εξυπηρετεί πάνω απ΄όλα τα συμφέροντα των πολυεθνικών, που έχουν πληθώρα επιλογών από πλευράς επενδυτικής και μειωμένου κόστους κερδοφορίας. 

Δεν συζητιέται βέβαια ούτε συγκρίνεται ο καθημερινός εφιάλτης της Ελλάδας, όμως και στην Γερμανία, το Βέλγιο ή την Γαλλία, για παράδειγμα, και μεγάλη φτώχεια υπάρχει και κοινωνικό περιθώριο, σε πολλές των περιπτώσεων μεγαλύτερο από την Ελλάδα. Η εκμετάλλευση και εκεί δίνει και παίρνει, απλά η αφθονία και η πολυπροιοντική προσφορά υπερκαλύπτει την στέρηση. Έτσι ήταν και στην Ελλάδα πριν από μερικά χρόνια, όταν οι μετανάστες έχτιζαν τους παραδείσους της Μυκόνου, των Ολυμπιακών έργων, όταν οι τζογαδόροι του χρηματιστηρίου μεταλαμπάδευαν τις γνώσεις τους στις νοικοκυρές, μετατρέποντάς τες σε πρώτης τάξεως μπίζνεσμαν.  

Οι αυταπάτες διαλύθηκαν την στιγμή που η φούσκα έσκασε, αρχής γενομένης από  τις ΗΠΑ το 2007, την Ελλάδα την Πορτογαλία και την Ισπανία το 2009 – 2011, όπως θα γίνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη – φρούριο, που εισάγει πρόσφυγες ως φτηνό εργατικό δυναμικό και εξάγει μαύρο χρήμα για επενδύσεις σε φτωχές παρθένες αγορές. 

Αυτά τα ολίγα λοιπόν για τούτες τις μέρες όπου ο καθένας και η καθεμιά σπεύδει να γευτεί όσα στερείται όλη την χρονιά, αυτά για όλους εκείνους που λησμονούν πως δίπλα τους υπάρχει φοβερή δυστυχία. Η Ευρώπη του σήμερα στο σύνολό της είναι η Ευρώπη – φρούριο που είχαν προειδοποιήσει φιλόσοφοι και συγγραφείς, η Ευρώπη της ακροδεξιάς που φιλοδοξεί να σαγηνεύσει τον κάθε λογής απογοητευμένο από την ψεύτικη Δημοκρατία. Δυστυχώς δεν γίνεται στους πολλούς κατανοητό ότι αυτή η Ευρώπη είναι η πλέον συντηρητική και ξενόφοβη, γιατί πολύ απλά όλοι νοιάζονται «να πιάσουν την καλή» και τίποτε περισσότερο. 

Όταν όμως θα αρχίσουν να τους διώχνουν από τις χώρες υποδοχής, όταν η Ευρώπη θα κατακυριευθεί από τον εθνικισμό και τον ρατσισμό, ίσως τότε ανακαλύψουν όλοι τον θησαυρό της σκέψης, των σταθερών και παγιωμένων απόψεων για μια εκμετάλλευση που κρατά καιρό. 

Στην Ελλάδα η εκμετάλλευση αυτή έχει πεδίον δόξης λαμπρόν αφού ο καθένας πια δουλεύει για ένα κομμάτι ψωμί. Στην υπόλοιπη Ευρώπη της υποτιθέμενης ευημερίας πλησιάζει ο καιρός όπου λόγω των επικείμενων μέτρων λιτότητας πολλές κοινωνικές τάξεις θα βρεθούν σε δυσμενή θέση. Οι λαοί πρέπει να επαγρυπνούν γιατί η εκμετάλλευση έχει φτάσει στο απόγειο και η κοινωνία του θεάματος με τον άκρατο πλουτισμό και την ακραία φτώχεια καλά κρατεί.  

Στερητικό σύνδρομο και αφθονία

Πολλά τα στερητικά σύνδρομα στην Ελλάδα όπως και η δίψα των κατοίκων της για νέες εμπειρίες και περιπέτειες στη Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων. Αν αναλογιστεί κανείς ότι πλέον βρισκόμαστε πολύ μακριά ακόμη από τις τρέχουσες εξελίξεις σε όλους τους τομείς, αν λάβουμε υπόψιν τι έλαβε χώρα την τελευταία επταετία όπου εδώ βιώνουμε κρίση και στην υπόλοιπη Ευρώπη προχωρούν ασταμάτητα προς άλλες κατευθύνσεις, θα ήταν καλύτερα να σιωπήσουμε και να δούμε πως μπορούμε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος. Έτσι σκεφτόμαστε στην αρχή. 

Οι στερήσεις είναι τόσες πολλές και οι ανάγκες τόσο αυξημένες που κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί πια πως βαδίζουμε σε κάποιας μορφής κατάπαυση του υφεσιακού πυρός. Νέες τεχνολογικές ανακαλύψεις και τακτικές δοσοληψίας, από την άλλη, σερβίρονται ακατάπαυστα στην υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι βέβαια που δεν σημαίνει απαραίτητα πρόοδος, αλλά που πάραυτα οι Έλληνες δεν δύνανται να παρακολουθήσουν επειδή  το όλο οικονομικό καρκίνωμα δεν τους επιτρέπει να συμμετάσχουν καταθέτοντας έστω τις απόψεις τους.

Με λίγα λόγια: ναι μεν ο καπιταλισμός πνέει τα λοίσθια, ναι μεν η κατανάλωση για την κατανάλωση  έχει αναχθεί σε βασική συνιστώσα της έρημης από αξίες εποχής, όμως οι πολίτες στην Ελλάδα δεν έχουν ούτε καν την δυνατότητα να πάρουν μέρος στην όλη διαδικασία καθώς έχουν άλλες προτεραιότητες.  Έτσι φαίνεται.

Το λέω αυτό γιατί κάποιο ποσοστό των πολιτών δεν παύουν να καταπίνουν τη νέα πρόκληση - ανύψωση των ποταπών ενδιαφερόντων τους κάτι όμως που  επιβαρύνεται σημαντικά και από την παντελή έλλειψη Παιδείας, που αν μη τι άλλο χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία εν μέσω παρατεταμένης κρίσης. Για να το πούμε πιο καθαρά: Άλλο είναι να είσαι πιόνι γνωρίζοντας την όλη υπόθεση και άλλο μη γνωρίζοντας τίποτε να είσαι το εύκολο καταναλωτικό προιόν ακόμη και το πιο ευάλωτο θύμα γιατί έχεις συνηθίσει να σε πλήττουν. Ποιο είναι βέβαια καλύτερο κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Αποτελεί στο παρόν άρθρο αντικείμενο εντατικής σκέψης.

Οι Γερμανοί πολίτες, για παράδειγμα, δεν ξέρουν στην πλειοψηφία τους τι σημαίνει περικοπές και λιτότητα. Το βιώνουν σιγά – σιγά από την συντηρητική πολιτική της Μέρκελ, που φιλοδοξεί να περάσει με τακτ τα όποια μέτρα. Την ίδια στιγμή καταναλώνουν ασταμάτητα προιόντα λόγω της οικονομικής άνεσης, γνωρίζοντας όμως ότι όλο αυτό το παιχνίδι δεν οδηγεί παρά σε έναν θλιβερό μονόδρομο, με δεδομένη την απουσία επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων σε αυτό το αδιέξοδο καταναλωτικό οδοιπορικό. Για πολλούς αυτό έχει γίνει συνείδηση, πάραυτα συνεχίζουν να παραμένουν μέρος του παιχνιδιού.

Από την άλλη, ο  φτωχός Έλληνας συνεχίζει και αυτός από την πλευρά του να συμμετέχει σε κάποιο ποσοστό στο όλο καταναλωτικό σόου, αγοράζοντας επί παραδείγματι  κινητά, τάμπλετ και κάθε είδους νέες τεχνολογικές ανακαλύψεις, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι την επόμενη μέρα δεν θα έχει να φάει. Αυτό το κάνει διότι θέλει να πιστεύει ότι με αυτό τον τρόπο ξεχνά την κρίση και το ρίχνει έξω, το «δεν βαριέσαι» κοινώς και ας μένουν απλήρωτοι οι λογαριασμοί.

 Τι είναι καλύτερο λοιπόν, να έχει κανείς τα προς το ζην και να συμβαδίζει με τα νέα δεδομένα της καπιταλιστικής αγοράς στο όνομα της συνεχούς παραγωγής και κατανάλωσης όντας συνένοχος και συνοδοιπόρος τρόπον τινά ή να μην έχει να φάει αλλά να προσκυνά με δέος κάθε είδους επιστημονικό ή τεχνολογικό νεωτερισμό;

Στην αρχή του άρθρου μίλησα για στερητικό σύνδρομο. Είναι πέρα για πέρα αληθές. Η κρίση δημιουργεί φαντάσματα που πρέπει να αποκαλυφθούν τινί τρόπω. Από την άλλη όμως, η εύκολη κατανάλωση προκαλεί αδιέξοδη πόρευση και πανηγυρική εξαγγελία του εφήμερου. Τι είναι καλύτερο λοιπόν, να ξέρεις ότι οδεύεις προς μια μόνιμη φυλακή ή να νομίζεις πως όντας φυλακισμένος επί χρόνια, μπορείς να δραπετεύσεις για μια νέα φυλακή; Γρίφος χωρίς απάντηση.

Το όλο σύστημα εξουσίας έχει βρει την κοινή συνισταμένη για όλους, για φτωχούς και πλούσιους, για εργαζόμενους και εργοδότες, για εφοπλιστές και άνεργους. Σε σημείο που ο καθένας να θέλει να πλουτίσει χωρίς να γνωρίζει μέχρι που και για ποιο λόγο, χωρίς περιορισμούς στην υλική φαντασίωση και ευημερία.

Με παντελή απουσία, βέβαια, αυτού που υπήρχε κάποτε, αυτού που έκανε τις μάζες να συμμετέχουν δυναμικά στους αγώνες για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων, αγώνες που έκαναν ακόμη και τους έχοντες να προβαίνουν σε υποχωρήσεις, ανοίγοντας την θύρα για διαπραγματεύσεις. Κάτι που σήμερα έχει χαθεί και σε αυτούς που καταναλώνουν άφοβα και σε αυτούς που κάνουν το ίδιο για να λησμονήσουν την φτώχεια. Ίδια απώλεια και για τις δύο πλευρές.

Περί της χρόνιας υποτέλειας

Πώς να τα βγάλει κανείς πέρα σε μια κοινωνία που έχει ζαλιστεί από τις υποτιθέμενες «ανακατατάξεις» και δεν γνωρίζει προς τα πού βαδίζει, μια κοινωνία που πρεσβεύει ολοένα και περισσότερες κατεστημένες αξίες ενώ θα έπρεπε μετά από όλες αυτές τις ολοκληρωτικές πολιτικές να έχει χαράξει μια διαφορετική πορεία; Πώς να αντέξει κανείς σε όλο ετούτο το γενικευμένο ψέμα που ξεκινά από τους πολιτικούς και τα κόμματα με τις ψευτοαντιπαραθέσεις τους και καταλήγει στην εξαγγελία «θετικών ειδήσεων» που τάχα αναδιοργανώνουν τον εξαϋλωμένο  κοινωνικό ιστό;

 Όπως θα έχετε όλοι καταλάβει, μιλώ για εκείνους που παπαγαλίζουν τις υποσχέσεις της κυβέρνησης περί επιστροφής στην ομαλότητα αλλά και αυτούς που θεωρούν πως από την αντιπολίτευση και συγκεκριμένα από τα πλάνα της νεοδεξιάς θα σωθεί ο τόπος όλος. Επιμένω πως είναι σχεδόν αδύνατο να καταλάβει κανείς με ποια κριτήρια κοροϊδεύουν όλοι τους τον κόσμο, με ποιο θράσος ανακοινώνουν «νέες επενδύσεις» στο όνομα της αόριστης αναπτυξιακής διαδικασίας. Αυτό μάλιστα αφορά και την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση.

Ποιες προοπτικές προσφέρει στην χώρα ο Αλέξης Τσίπρας, για παράδειγμα, όταν αυτό που κάνει είναι να ροκανίζει τον χρόνο προς τις εκλογές  για να φθείρει όσο το δυνατόν περισσότερο την ΝΔ και να ψαλιδίσει την διαφορά που έχει στις δημοσκοπήσεις; Από την άλλη, ποιες αναπτυξιακές δυνατότητες προσφέρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν εκ προοιμίου έχει θέσει θέμα μη τακτοποίησης των εκκρεμοτήτων λόγω του ότι δεν υπάρχουν στον προϋπολογισμό άλλες ευκαιρίες για παροχές και προσφορές; Εν ολίγοις, ούτε από την αξιωματική αντιπολίτευση υπάρχει κάποια συνταγή επίλυσης των οικονομικών δυσχερειών.

 Απομένει λοιπόν να δούμε σε τι εναποθέτουν την τύχη της χώρας και σε ποια θεμέλια στηρίζουν τις πολιτικές τους. Και μιας και ούτε στην εξωτερική πολιτική αλλά και τα εθνικά θέματα συμφωνούν πλέον τα κόμματα, θα ψάχνει κανείς στο μέλλον ανορθόδοξα να βρει πλέον κοινούς τόπους ανταλλαγής ιδεών και πρακτικών. Ο λαβωμένος από το περυσινό πραξικόπημα Ερντογάν έφυγε αλλά πήρε τις απαραίτητες ανάσες στο εσωτερικό της χώρας του, αφού και τις διεκδικήσεις του έθεσε και τα επιχειρήματά του προέβαλλε καταλλήλως και σε απευθείας μετάδοση. Εμείς τουναντίον δεν ξέραμε ούτε πώς να αντιδράσουμε ούτε τι να απαντήσουμε.

Ένοιωθες πως σε αυτή την χώρα αυτό που συμβαίνει για μια ακόμη φορά είναι αυτή η επαναλαμβανόμενη  υποτέλεια όχι μόνο απέναντι στον Ερντογάν αλλά και σε όποιον άλλον μας κάνει αντίστοιχες δηλώσεις ή συστάσεις. Με λίγα λόγια, ένοιωθες πως ούτε επιχειρήματα υπάρχουν, ούτε πολιτικές. Στην Ελλάδα όμως αυτή η υποτέλεια είναι πρακτική χρόνων. Και καλύτερα να μην διαμαρτύρεται η ΝΔ περί αυτής της συγκεκριμένης ανεπάρκειας γιατί από την πλευρά της ως κυβέρνηση έχει δώσει λαμπρά παραδείγματα στο παρελθόν.

Το ερώτημα λοιπόν παραμένει: πως ο μέσος πολίτης να ανταπεξέλθει μετά απ΄όλα αυτά στην καθημερινότητά του; Πώς να απαντήσει στην προκλητικότητα του κράτους που του ζητά συνεχώς να βάζει το χέρι στην τσέπη για να πληρώνει τις εγκληματικές αμέλειες των κομμάτων; Όμως τα κόμματα και οι εκπρόσωποί τους εξακολουθούν να κάθονται στις αναπαυτικές τους καρέκλες, αφού και πάλι έχουν τις ψήφους εξασφαλισμένες. Και αυτό είναι το δράμα. Η τραγωδία δεν είναι τόσο η υποτέλεια παρά το προσκύνημα των κομμάτων από τους απλούς πολίτες που εξακολουθούν να πιστεύουν όλες αυτές τις ανοησίες περί  «αδειάσματος των κρατικών ταμείων» και «δυσκολίας» επιστροφής στην ομαλότητα, όλα αυτά τα μυθεύματα ότι τάχα η «λαβωμένη» χώρα έχει ανάγκη την συμπαράσταση και την κατανόηση των πολιτών απέναντι σε όποια πολιτική και να εφαρμόζεται για την υποτιθέμενη σωτηρία της.

Υπάρχει λοιπόν λύση για να αντέξει ο πολίτης: να πάψει να πιστεύει τους αντιπροσώπους του, να αυτοοργανωθεί, να  διεκδικήσει όχι μόνο τα κλαδικά του αιτήματα αλλά την ελευθερία την ίδια, τα δικαιώματά του ως πολίτης. Οι συλλογικότητες σε αυτό είναι η μόνη λύση. Και συλλογικότητα δεν είναι μια αόριστη και αφηρημένη έννοια. Είναι το ανάποδο του ατομισμού και της ιδιώτευσης, που τον έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδα αλλά και σε μια υποτέλεια άνευ προηγουμένου. Είναι η αξίωση για μια καθαρή δημοκρατία που έπνιξαν στα κιτάπια τους τα κόμματα εδώ και πολλές δεκαετίες.

Ελληνοτουρκική φιλία: Οι λαοί έχουν τον πρώτο και τελευταίο λόγο

Τούρκοι και Έλληνες έχουν το δικαίωμα να ζήσουν ειρηνικά, μακράν  όλων των εθνικιστικών τσιρίδων που εκτοξεύονται και από τις δυο πλευρές. Όλα αυτά τα χρόνια με τις τραγικές ασκούμενες πολιτικές στο Αιγαίο, την Κύπρο και αλλού όπου θίγεται αυτή η αρμονική συμβίωση, αυτό που διδάσκονται οι πολίτες και στην Ελλάδα και στην Τουρκία είναι οι διαφορές και οι διενέξεις για τον εναέριο χώρο, την υφαλοκρηπίδα και τις βραχονησίδες.

Δεν γίνεται κάτι σημαντικό εις ότι αφορά την πολιτιστική ανταλλαγή ούτε και κάποιο ξεχωριστό βήμα προς την κατεύθυνση της εδραίωσης της ελληνοτουρκικής φιλίας. Και τελικά δεν πρόκειται για την φιλία κρατών αλλά λαών, που θα πρέπει να στέκονται αλληλέγγυοι ο ένας απέναντι στον άλλο. Οι ρίζες όμως του θρησκευτικού φανατισμού είναι βαθιές και έχουν να κάνουν με την συνεχή αντιπαράθεση χριστιανών – μουσουλμάνων, θρησκείες που δεν βοηθούν προς την κατεύθυνση της φιλίας αυτής. Σε τελική ανάλυση, όμως, τι δουλειά έχουν οι θρησκείες στις σχέσεις των λαών; Γιατί θα πρέπει να υπάρχει αυτού του τύπου ο φανατισμός για τον «κακό Τούρκο και τον καλό Έλληνα» ή το αντίθετο;

Η επιθυμία για διαιώνιση των προβληματικών γειτονικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας εκφράζεται κυρίως από ακραίους εθνικιστικούς κύκλους που έχουν συμφέρον από την εν λόγω αντιπαράθεση. Συντηρώντας και καλλιεργώντας έναν φτηνό πατριωτισμό βοηθούν σημαντικά στον αποπροσανατολισμό του κόσμου από τα πραγματικά του προβλήματα. Έτσι, για τους ίδιους αυτούς κύκλους είναι προς το συμφέρον της καθεμίας χώρας να ξοδεύει σημαντικό ποσοστό του ΑΕΠ για τους εξοπλισμούς γιατί με τον τρόπο αυτό δεν χτίζονται ούτε σχολεία ούτε καλλιεργείται η Παιδεία που βοηθά τα μέγιστα στην συναδέλφωση των λαών.

Ας μην μας κάνουν λοιπόν εντύπωση ούτε οι φωνές Ερντογάν για την μουσουλμανική μειονότητα στην Δυτική Θράκη  ούτε ο ξεσηκωμός των Ελλήνων ακροδεξιών κατά της, που με τον τρόπο αυτό γίνονται ένα με τους «Γκρίζους λύκους». Τα αίτια βέβαια της παρατεταμένης εχθρότητας Ελλήνων – Τούρκων σχετίζονται και με τα πλάνα για την συνέχιση της έντασης στο Αιγαίο, προκειμένου στο τέλος να υπάρξει η «κατάλληλη πυροσβεστική παρέμβαση» πολλών άλλων, μακρινών φίλων και αντιπάλων. Πρόκειται για τεχνητές εντάσεις προκαλούμενες και από τις δύο πλευρές με στόχο την αποδυνάμωση των φωνών για αλληλεγγύη.

Η συνθήκη της Λωζάνης υπογράφηκε όπως και άλλες συνθήκες για την κατανομή των εδαφών και το μοίρασμα της γης. Οι λαοί όμως δεν βρίσκονται σε αντιπαλότητα ούτε επειδή κάποιοι υπέγραψαν για την τύχη τους ούτε επειδή έχουν κάτι να χωρίσουν μεταξύ τους. Τους έμαθαν έτσι οι ηγεσίες, που συνεχίζουν να καλλιεργούν τις διαφορές. Αυτό που είναι αδιαπραγμάτευτο στις σχέσεις των λαών είναι η κοινή πόρευση προς το μέλλον, η αλληλεγγύη και το κοινό συμφέρον. Και δεν μιλάμε μόνο από τουριστικής ή εμπορικής πλευράς αλλά από καθαρά ανθρωπιστικής.

Βρισκόμαστε λίγο πριν το 2018 και ακόμη μιλούν ορισμένοι για «χαμένες πατρίδες», κάνουν εθνικιστικές ονειρώξεις για την «Βασιλεύουσα», και επιβουλεύονται εδάφη. Όμως το θέμα δεν είναι το τι κάνουν οι μειονότητες αυτές αλλά το τι πράττει η πλειοψηφία. Κάποια στιγμή λοιπόν θα πρέπει να μιλήσουν οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία για αυτή την φιλία, θα πρέπει να θεμελιώσουν και οι δύο πλευρές βασικά δικαιώματα που απωλέσθησαν στην πορεία του χρόνου. Φανατισμός, θρησκευτικός ή μη θα υπάρχει πάντα όσο οι πολιτικές ηγεσίες έχουν όφελος από αυτό. Οι λαοί όμως θα πρέπει να αλλάξουν πορεία, κατευθυνόμενοι σε άλλους στόχους. Δεν θα αρέσει βέβαια αυτό σε κανέναν, πάραυτα είναι αναγκαίο.

 Από πού θα ξεκινήσει αυτή η πορεία; Μα από την εκπαίδευση και την μόρφωση. Αν περίμενε ο κόσμος να μάθει από την εξουσία, το πολύ – πολύ να καταναλώνει ιστορικές ανακρίβειες και υπερβολές, γεγονότα που προέκυψαν μέσα από τον φανατισμό και τις προσχηματικά «αγεφύρωτες διαφορές».  Για τον λόγο αυτό, προέχει η συναδέλφωση των λαών, όχι μόνο Τούρκων και Ελλήνων που όχι απλά δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε αλλά θα  κερδίσουν περαιτέρω από την εδραίωση μιας σταθερής φιλίας. Επειδή το θέλουν οι ίδιοι οι λαοί και όχι οι ηγεσίες. 

Πόκερ και εκφοβισμός με την χρήση πυρηνικών όπλων

To σκληρό πόκερ με τα πυρηνικά συνεχίζεται και οι επικίνδυνες πολιτικές γύρω από το επίμαχο ζήτημα με την Βόρειο Κορέα δεν λένε να σταματήσουν. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι το καθεστώς – απομεινάρι του σταλινισμού αποτελεί μια συνεχή απειλή για την ειρήνη και την σταθερότητα στον πλανήτη, κανείς όμως δεν είναι και σίγουρος για τις εκάστοτε «πυρηνικές εμπνεύσεις» των πλανηταρχών.

Το γεγονός και μόνο ότι μετά από τόσα χρόνια υπογραφής για την κατάργηση των όπλων μαζικής καταστροφής το θέμα των πυρηνικών όπλων έρχεται και πάλι στην δημοσιότητα με θεαματικό τρόπο, αποδεικνύει πως οι ηγεσίες των χωρών που εμπλέκονται στην κατασκευή και χρήση τους όχι απλά δεν έχουν παραιτηθεί από τις αξιώσεις τους για μια πυρηνικοποιημένη  υφήλιο, αλλά τουναντίον προσπαθούν με κάθε μέσο να κάνουν και πάλι σαφή την παρουσία τους.

Φιλόδοξοι παίχτες πέραν των Αμερικανών, των Ρώσων, των Κινέζων και της Βορείου Κορέας, είναι φυσικά το Πακιστάν και η Ινδία. Όλοι τους, με κάθε τρόπο προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τις επιθετικές τάχα βλέψεις σε βάρος της εδαφικής ακεραιότητάς τους, με το να κατασκευάζουν ολοένα και περισσότερα πυρηνικά όπλα.

Το πρώτο μάθημα, βέβαια, το παρέδωσαν οι Αμερικανοί με τους Ρώσους εδώ και πολλές δεκαετίες. Είναι αδιαμφισβήτητο όμως γεγονός ότι έχουμε εισέλθει και πάλι σε μια άλλη ακόμη πιο περίπλοκη εποχή, αφού δεν επαρκούν οι συμφωνίες του παρελθόντος για τους μεγάλους βεληνεκούς και  διηπειρωτικούς πυραύλους.

Ο υπερεξοπλισμός συνάδει με τα σχέδια των χωρών εκείνων που καταρρέουν λόγω της αποτυχίας του καπιταλιστικού συστήματος να συγκρατήσει τις όποιες εκροές, σχέδια επέκτασης των πλουτοπαραγωγικών δυνατοτήτων από την αφαίμαξη όλων εκείνων των χωρών που έχουν στο έδαφός τους χρήσιμες πρώτες ύλες.

Οι Κινέζοι κάνουν αυτό το παιχνίδι στην Αφρική εδώ και χρόνια, το ίδιο όπως οι ΗΠΑ με τους συμμάχους τους στην Μέση Ανατολή. Οι δε Ρώσοι με τον Πούτιν σε συνεχή  αδημονία πρωτοκαθεδρίας, προχωρούν σταθερά στην ανασύσταση της άλλοτε κραταιής ΕΣΣΔ ως «Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών» για ευνόητους λόγους. Πρόκειται λοιπόν για ένα νέο αλισβερίσι που περιλαμβάνει και τα πυρηνικά όπλα, ένα πόκερ που παίζεται στις πλάτες ανυποψίαστων πολιτών σε όλη την υφήλιο. 

Η τελευταία κρίση με την Βόρειο Κορέα  δεν χρησιμεύει μόνο για εκφοβισμό των Βορειοκορεατών από το σταλινικό καθεστώς και τους Αμερικανούς, αλλά και για πεδίο άσκησης διεθνών πυρηνικών πολιτικών. Η δε παρακείμενη κρίση στην κίτρινη θάλασσα για τον έλεγχο του θαλάσσιου εμπορίου από τους Κινέζους και τους Αμερικανούς, λειτουργεί, καθώς φαίνεται, ως συγκοινωνούν δοχείο.

Η κρίση λοιπόν μεταφέρεται σκοπίμως στην Άπω Ανατολή, προκειμένου να αποσιωπηθούν σταδιακά τα εγκλήματα στην Μέση Ανατολή, εγκλήματα χρόνια που στόχευαν και πάλι τις πλουτοπαραγωγικές πηγές. Και πάλι στην περίπτωση αυτή - ήδη από το 1990 - χιλιάδες αθώοι πολίτες βρέθηκαν στο στόχαστρο ολοκληρωτικών καθεστώτων αλλά και της δύναμης κρούσης του ΝΑΤΟ.

Παγώνοντας την κρίση με το Ιράν, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πιάνει δουλειά στην Βόρειο Κορέα. Και ναι, με κάθε τρόπο πρέπει να διαφυλαχθεί η παγκόσμια  ειρήνη και σταθερότητα, μακριά από τις ονειρώξεις νεοσταλινικών που κρατούν τους λαούς ομήρους των σατανικών σχεδίων τους, όμως από την άλλη και οι οραματιστές  πυρηνικών συγκρούσεων τύπου Τραμπ ή Πούτιν θα πρέπει πάση θυσία να απομονωθούν.

Τελικά η ιστορία με τα πυρηνικά δεν είναι παρά το ύστατο όπλο της παγκόσμιας εξουσίας να κρατά έγκλειστους στο φόβο τους πολίτες. Το κακό ξεκινά από τα κάθε είδους ολοκληρωτικά καθεστώτα και ολοκληρώνεται με τις αλχημείες της καταρρέουσας καπιταλιστικής Δύσης.

Από πού να αρχίσει, με λίγα λόγια κανείς, και που να τελειώσει. Σκληρό πόκερ είναι αυτό από όλα τα αντιμαχόμενα μέρη, με στόχο την παθητικοποίηση των μαζών. Γιατί μόνο με τον φόβο της ολοκληρωτικής καταστροφής, ο πολίτης δεν αντιδρά θεωρώντας ότι κάποιοι είναι οι καλοί και κάποιοι οι κακοί στην όλη ιστορία.     

Αναπτυξιακές θρυαλλίδες & οδυνηρή πραγματικότητα

Οι πολίτες θα τα βρουν πάλι μπροστά τους μετά από λίγο καιρό. Όσο οι δηλώσεις από το εξωτερικό για δήθεν επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα γίνονται ολοένα και συχνότερα, τόσο τα προβλήματα με την φορολόγηση και την λιτότητα θα αυξάνονται. Τελευταίος και καταϊδρωμένος, ο Ντόναλντ Τραμπ. υποστηρίζει πως η χώρα μας βρίσκεται ένα βήμα πριν από την οριστική σταθεροποίηση.

Το γεγονός και μόνο ότι το λέει αυτό ο πλανητάρχης και το παπαγαλίζουν τα φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ, πρέπει να σας βάζει σε υποψία για τι μας επιφυλάσσει η συνέχεια. Ενώπιον μια νέας φοροκαταιγίδας που θα λανσαριστεί κατά τα φαινόμενα συγκαλυμμένη για να μην δοθεί η ευκαιρία να αντιδράσει κανείς, ενώπιον μιας ακόμη άσκησης σκληρής οικονομικής πολιτικής που θα αναφέρεται σε περαιτέρω μείωση των συντάξεων και μισθών, η χώρα όχι απλά δεν πρόκειται να συνέλθει, αλλά θα βυθιστεί περαιτέρω στην κρίση.

Γιατί λέω πως πρέπει να προκαλούν ανησυχία τα θετικά λόγια των εταίρων και συμμάχων; Γιατί πολύ απλά, αν έχουν ίχνος αλήθειας αυτές οι δηλώσεις, θα πρέπει να αναμένουμε και πρόσθετα μέτρα για να επιτευχθεί ο ποθητός αναπτυξιακός στόχος. Καλύτερα θα ήταν λοιπόν να μην αναφέρονται καθόλου στην υποτιθέμενη καλυτέρευση των συνθηκών ζωής, γιατί πολύ απλά αφενός αυτές δεν υπάρχουν, και αφετέρου για να υπάρξουν, θα πρέπει να προαναγγελθούν περαιτέρω στερήσεις.

Κανείς δεν θέλει την Ελλάδα να πάψει να χρωστά και ειδικά οι εταίροι που έχουν λαμβάνειν από την κρίση σε χρήμα και σε είδος. Κανένας δεν επιθυμεί να σηκώσει η χώρα το ανάστημά της και να αξιώσει την επιστροφή των καταβληθέντων φόρων. Πολύ απλά διότι το όλο σύστημα εξυπηρετεί και τους εταίρους και τους χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να παραμείνει η κατάσταση ως έχει.

Ας προσέξουμε λοιπόν μόνο τις επανειλημμένες θετικές δηλώσεις, την ώρα και την στιγμή που αυτές γίνονται. Η κυβέρνηση, από την μεριά της, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να παρουσιάζει τα χαλκευμένα στατιστικά στοιχεία για την ανεργία και την απασχόληση, που ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα. Στις δε θετικές για την οικονομία μας δηλώσεις των εταίρων, παραμένει ουσιαστικά αμέτοχη. Πολύ πιθανόν η στάση αυτή να έχει να κάνει με το ότι ούτε και η ίδια πιστεύει πως βρισκόμαστε ήδη σε αναπτυξιακή πορεία, παρά τις θριαμβολογίες.

Αναφέρομαι λοιπόν στους πολίτες, που ένεκα όλων τούτων θα βρεθούν σύντομα προ νέων οδυνηρών εξελίξεων. Πρόκειται για εξελίξεις που θα κάνουν τα όποια μερίσματα να φαντάζουν αστειότητες. Την ίδια στιγμή που γράφονται όλα αυτά, στην αγορά οι τιμές δεν έχουν πέσει ενώ η αγοραστική δύναμη είναι μηδαμινή. Ολοένα και περισσότεροι είναι οι πολίτες που είτε χάνουν την δουλειά τους, είτε καταφεύγουν στις συνήθεις ρυθμίσεις, που υποθηκεύουν το οικονομικό τους μέλλον.

Φτώχεια παντού,  λοιπόν, δυστυχία και αδιέξοδο. Πάραυτα η κυβέρνηση εξακολουθεί να αναφέρεται στην ανάπτυξη. Διερωτώμαι λοιπόν: Από πού αντλούν αυτό το θράσος; Αλλά και η αντιπολίτευση, με τι κότσια θα κυβερνήσει την χώρα όταν δεν μπορεί να υποσχεθεί το παραμικρό; Τα κόμματα συνεχίζουν το καταστροφικό τους έργο, να μην λένε στους πολίτες την αλήθεια. Απομένει να δούμε πως και με ποιο τρόπο θα εξαγοράσουν για μια ακόμη φορά την εμπιστοσύνη και την ψήφο τους.

 Γιατί, σε τελευταία ανάλυση, αυτοί είναι που θα καθορίσουν την συνέχεια, το πώς δηλαδή θα κινηθεί και θα πράξει η εκάστοτε κυβέρνηση. Και να είστε σίγουροι ότι αν δεν επιβληθούν και άλλα μέτρα από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, θα έρθει η ΝΔ να συνεχίσει την λιτότητα στο όνομα της καταστροφικής πολιτικής και των κενών που άφησε πίσω της η τωρινή κυβέρνηση. Για αυτό σας λέω: μην πιστεύετε αυτούς που μιλούν για ανάπτυξη όταν αυτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με την λιτότητα. Είτε σήμερα είτε αύριο, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα συνεχίσετε να πληρώνετε. Αυτή είναι η ωμή αλήθεια.

Περί βίας και ανομίας

Διαπληκτίζονται κυβέρνηση και αντιπολίτευση για το ποιος έχει ασκήσει καλύτερη καταστολή αναφορικά με τον εξωκοινοβουλευτικό χώρο και την «τρομοκρατία». Διασταυρώνουν τα ξίφη τους για την υποτιθέμενη «ανομία» που πλήττει, λέει, την πρωτεύουσα και την Ελλάδα ολόκληρη.

Αποκρύπτουν όμως την ίδια στιγμή την οργή που έχουν δημιουργήσει οι πολιτικές των κομμάτων και τον θυμό στον κόσμο, που υφίσταται καθημερινά όχι μόνο τις συνέπειες της μακράς λιτότητας αλλά και την καταπίεση από έναν σκληρό κρατικό μηχανισμό, που ασκεί εξουσία όπως και όποτε του αρέσει.

Κανείς δεν εξετάζει πλέον τις αιτίες που οπλίζουν τα χέρια  νέων ανθρώπων, ουδείς από αυτούς δεν μπαίνει στον κόπο να διαπιστώσει τις αιτίες που κάποιοι απομονώνονται κοινωνικά και αντιμετωπίζονται ως αποδιοπομπαίοι τράγοι. Το μόνο που ξέρουν είναι να μιλούν γενικά και αόριστα για «τρομοκρατία» και «ανομία», λέξεις πομπώδεις που προκαλούν φαντασιακές εικόνες στο μυαλό του μέσου πολίτη.

Ποτέ το επίσημο κράτος δεν μπήκε στον κόπο να αναζητήσει τις αιτίες που προκαλούνται κάθε τόσο κοινωνικές αναταραχές - έστω και από μια μικρή μειοψηφία του εξωκοινοβουλευτικού χώρου - ποτέ δεν προσέτρεξε στις αφορμές που ωθούν κάποιους επονομαζόμενους αυτόνομους  πυρήνες  να προβαίνουν σε βίαιες ενέργειες κατά αστυνομικών τμημάτων και κρατικών κτηρίων.

Ε λοιπόν, ο λόγος είναι απλός: το ίδιο το κράτος ασκεί πρώτα τη βία για να εισπράξει βία και το παιχνίδι συνεχίζεται στο πέρασμα των χρόνων, ίδιο και απαράλλακτο. Οι νέοι δεν εξεγείρονται επειδή είναι γόνοι «πλούσιων οικογενειών» ούτε επειδή έχουν ψυχολογικά προβλήματα. Κάποιος τους σπρώχνει στο τεχνητό περιθώριο, γιατί πάντα αυτός/ή που έχει αντίθετη άποψη πρέπει να απομονωθεί κοινωνικά.

Και ποιος είναι αυτός που καθορίζει ποιο είναι το «κοινωνικά σωστό»; Ποιος επικροτεί και διαιωνίζει την καθημερινή βία – λεκτική ή μη - των δρόμων, στην οποία εμπλέκεται το σύνολο των πολιτών; Ποιος επιβάλλει στους πολίτες τις άθλιες πολιτικές λιτότητας, βαφτίζοντας στο κατόπι τον καθένα τρομοκράτη κατά το δοκούν;

Ο πάλαι ποτέ «δραστήριος» Αμερικανός πρόεδρος Νίξον κατέστρεφε με ψεκασμούς τα κοινόβια των χίπις, την ίδια στιγμή που οι αντιφρονούντες σε Ρωσία και Κίνα  φυλακίζονταν, εκτελούνταν ή «εξαφανίζονταν». Οι δε δημοσιογράφοι που ερευνούσαν και ερευνούν υποθέσεις κρατικής διαφθοράς δεν έχουν καλύτερη τύχη, και το τελευταίο περιστατικό στην Μάλτα με την δολοφονία της δημοσιογράφου, αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

Το κράτος λοιπόν κάνει πάντα την αρχή και επιθυμεί να βάζει στο τέλος την σφραγίδα του. Η ιστορία το διδάσκει. Πολιτισμός δεν είναι να φυλακίζεται ο καθένας λόγω κάποιας υποψίας ή κατασκευασμένων στοιχείων, την ίδια στιγμή που επιδεικνύεται  προκλητική ανοχή στην βία της ακροδεξιάς. Και δεν μιλώ μόνο για την Ελλάδα αλλά  όλη την Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές αξίες είναι πάνω από εθνικά οράματα που γεννούν αυταρχικές πολιτικές.

Στην χώρα μας, το θέμα της βίας γίνεται μπαλάκι μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Στο μεταξύ,  στις φυλακές εξακολουθούν να μπαίνουν με συνοπτικές διαδικασίες αμφίβολης ενοχής άτομα.  Οι δίκες είναι μακράν της απονομής δικαιοσύνης και το δικαστικό σώμα αισθάνεται κανείς πως δεν γνωρίζει βασικά πράγματα.

 Η βία σε μια κοινωνία και η ανομία προέρχονται από το ίδιο το κράτος που καθημερινά καταπατά στοιχειώδη δικαιώματα των πολιτών που κατακτήθηκαν από χρόνια με αγώνες. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να οπλίζεται το χέρι του καθένα, ούτε να προπαγανδίζονται μέθοδοι ατομικής άσκησης επαναστατικής βίας.

Οι πολίτες πρέπει να σκεφθούν και να αποφασίσουν. Το πως κατασκευάζεται η βία και το πως διεκδικείται η δημοκρατία και η ελευθερία είναι μια πολύπλοκη υπόθεση που χωρά πολύ συζήτηση. Δεν είναι σε καμία περίπτωση υπόθεση των κομμάτων της Βουλής, που και αναξιόπιστα είναι και προκλητικά.

Ας σκεφθεί ο καθένας με τον εαυτό του. Ας αναζητήσει τις αιτίες των όποιων βίαιων φαινομένων  στα γήπεδα, τις πλατείες, τους δρόμους και τους τόπους ψυχαγωγίας. Ας το κάνει πραγματικά και έπειτα να βγάλει συμπεράσματα για τις ανόητες ρήσεις περί αντικοινωνικής συμπεριφοράς της νεολαίας ή στείρου ακτιβισμού.

Η ωραιοποίηση της θλιβερής εικόνας

Ακόμη και αν ήθελαν να παρομοιάσουν την χώρα με παράδεισο δεν θα το τολμούσαν παρά τις ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες και την κατακόρυφη αύξηση του τουρισμού, που όμως δεν αρκεί για να καλύψει τα τεράστια κενά στην κοινωνία και την οικονομία.

Έστω ότι επιθυμούσαν να επιδείξουν μια εικόνα της χώρας που αν μη τι άλλο προσελκύει τον μέσο Ευρωπαίο, δεν θα μπορούσαν τελικά να το κάνουν γιατί οι ταχύτητες ανάπτυξης διαφέρουν από την μια ευρωπαϊκή χώρα στην άλλη. Και όμως: δεν είναι και λίγες οι φορές που επιχειρούν να ταυτίσουν την Ελλάδα - με γνώμονα την υποτιθέμενη αυξητική αναπτυξιακή τροχιά - με τις χώρες αυτές όπου τα κοινωνικά συστήματα λειτουργούν από δεκαετίες με ορθό τρόπο.

Στην προσπάθειά τους αυτή, αρωγός είναι κάθε πόρισμα της ΕΛΣΤΑΤ που καταδεικνύει ποσοστιαία μεταβολή τα χρόνια της κρίσης. Λες και όλα αλλάζουν μονομιάς προς το καλύτερο τις εποχές των περικοπών και της λιτότητας. Δεν είναι όμως καινούργιο το στοιχείο. Και οι παλαιότερες κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν τα στοιχεία αυτά για να "αποστομώσουν" τις αντιπολιτευτικές φωνές.

 ΠΑΣΟΚ και ΝΔ οργάνωσαν κατά τέτοιο τρόπο την διακυβέρνηση της χώρας από το 2010 και μετά, έτσι ώστε και τα μνημόνια να φαντάζουν λιγότερο απειλητικά, και οι πολιτικές να δείχνουν ανάπτυξη από στατιστικής πλευράς. Ποιος ξεχνά άραγε τις ρήσεις των υπουργών μνημονιακών κυβερνήσεων πως τάχα η λιτότητα αυτή θα ήταν η τελευταία; Ποιος λησμονεί τα εκάστοτε briefing με τις απαντήσεις περί μη περαιτέρω επιδείνωσης της κρίσης;

Η εξαπάτηση καλά κρατεί. Και να είστε σίγουροι πως το κακό θα κρατήσει ακόμη για καιρό. Τα στατιστικά στοιχεία αν κάπου δείχνουν ανοδική τάση είναι γιατί κάποιοι βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη, επειδή τα στοιχεία αυτά πρέπει να γίνουν αντικείμενο νέας εκμετάλλευσης του μέσου πολίτη. Αν δεν το έχετε αντιληφθεί, καλό θα ήταν να αρχίσετε να υποψιάζεστε.

Δεν είναι τυχαίο που τώρα τελευταία δεν συζητούν και πολύ για την γιγάντωση της φτώχειας, παρά αναμασούν τα στοιχεία περί μείωσης της ανεργίας, που μέχρι και η ΝΔ κατάλαβε πως αυτό προκύπτει από τις "ελαστικές" μορφές απασχόλησης. Και λέω πως ακόμη και η συντηρητική παράταξη το κατάλαβε, διότι λίγα χρόνια πριν σφύριζε αδιάφορη όταν γινόταν λόγος για την ανεργία. Άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς; Μάλλον.

Ένα είναι σίγουρο: Και να ήθελε κανείς να τους πιστέψει, δεν μπορεί να το κάνει. Επιχειρούν όμως και πάλι οι κυβερνώντες να παρουσιάζουν την χώρα ως παράδεισο, σε πείσμα της πλειοψηφίας  που έχει αντίθετη γνώμη. Και όχι μόνο αυτό: Οι εκλογές, λένε, θα γίνουν το φθινόπωρο του 2019. Ναι, δεν διστάζουν να υποθηκεύσουν για δύο ακόμη χρόνια το μέλλον της χώρας, δεν πτοούνται καν από την αποθαρρημένη κοινή γνώμη.

Όμως ο σκοπός τους από την αρχή δεν ήταν να παρουσιάσουν την ιδανική εικόνα παρά να ξεγελάσουν τον κάθε υποψιασμένο. Τα εκάστοτε στατιστικά στοιχεία έρχονται ως Μάννα εξ ουρανού για να πείσουν και τον τελευταίο δύσπιστο πως "η ανάπτυξη είναι εδώ". Το λένε αυτό βέβαια ήδη από το 2011, ότι τάχα την επόμενη χρονιά η Ελλάδα θα βρίσκεται σε αναπτυξιακή πορεία. Με αυτό τον τρόπο κρατούν τις μάζες σε εφησυχασμό, αφού και πάλι τα στοιχεία είναι θετικά. Μέχρι να πιάσει πάτο η Οικονομία, όχι από την λιτότητα και την φτώχεια που πλήττει αποκλειστικά τους πολίτες, αλλά από τα θλιβερά ποσοστά και την καθήλωση των επενδύσεων που τόσο έχουν τα μνημονιακά κόμματα της επταετίας ποντάρει.

Γιατί πρώτος ο ξένος επενδυτής είναι αυτός που θα αποσύρει τα σχέδιά του όταν η γάγγραινα της υποαπασχόλησης εξολοθρεύσει ολοσχερώς το εργατικό δυναμικό. Γιατί κανείς δεν μπορεί να ζήσει για πάντα με ελάχιστα. Γιατί η χώρα αυτή, με λίγα λόγια, που παρουσιάζουν, μοιάζει πολύ περισσότερο με κόλαση, όσο και αν θέλουν κάποιοι να την ωραιοποιήσουν με τα εκατομμύρια των τουριστών που την επισκέπτονται αλλά που μάλλον φεύγουν με τις πιο δυσάρεστες αναμνήσεις.       

Αναγέννηση από τις στάχτες

Διανύουμε όπως έχω γράψει συχνά μία από τις πιο αντι-φιλοσοφικές εποχές της ιστορίας. Η εν λόγω εποχή χαρακτηρίζεται από την ευκολία και την ευκαιριακότητα σε όλα τα επίπεδα, από την ανάδειξη του εύπεπτου σε πανηγυρική εκτόνωση – δόγμα της εποχής αυτής, και από την υπερνίκηση της τάσης για το διαφορετικό, είτε αυτό έχει να κάνει με τις καθημερινές συνήθειες, είτε με την πολιτική στάση, είτε με την κοινωνική ανατροπή.

Η διαφημιστική βιομηχανία έχει προ πολλού μετατρέψει σε εμπόρευμα αυτήν ακριβώς την τάση για το διαφορετικό, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να παρακάμψει τις όποιες παρεκκλίσεις από τον κανόνα, που διαφεντεύει την κρίση και τα κίνητρα του ανυποψίαστου μέσου ανθρώπου.

Ο αγώνας της διαφημιστικής βιομηχανίας για την κατάκτηση του ανθρώπινου δυναμικού με στόχο την αξιοποίηση του για ευτελείς σκοπούς, έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες με επιτυχή πολλάκις αποτελέσματα, που άλλαξαν κατά πολύ την κοινωνική πόρευση. Με λίγα λόγια, εκατομμύρια πολίτες θυσιάστηκαν για να πετύχουν τα σχέδια που αφορούν την κηλίδωση του εκάστοτε αυθορμητισμού και την μετατροπή του σε στημένο παιχνίδι, γιατί έτσι αποφάσισαν πως πρέπει να είναι η ζωή εφεξής.

 Για όλους αυτούς τους παραπάνω λόγους έχουμε σήμερα ηγέτες - καρικατούρες τύπου Τράμπ, Πούτιν, Μακρόν και λοιπών που για το μόνο που ξεχωρίζουν είναι για το πόσο ικανοί επιχειρηματίες είναι ή φιλόδοξοι παρτενέρ famous νεανίδων ή κυριών. Για τον λόγο αυτό τα MME επιδίδονται συνήθως σε έναν ασταμάτητο αγώνα για το τι συνολάκι φορά η πρώτη κυρία ή τι κινήσεις κάνουν μεταξύ τους τα ζευγάρια αυτά.

Στην ουσία έχουμε να κάνουμε με ανύπαρκτους αχυράνθρωπους που υπηρετούν τις αναζητήσεις  ενός σαφώς αποπροσανατολισμένου κόσμου, που σε μεγάλα ποσοστά προσπαθεί να οριοθετήσει την ταυτότητά του από όλα αυτά που του έχει φορτώσει η διαφημιστική βιομηχανία.

Αυτό είναι και το πιο βασικό όπλο του ασθμαίνοντος καπιταλισμού, που στην προσπάθειά του να φρενάρει τις ανθρώπινες αντιδράσεις ενδύεται αυτήν ακριβώς την αντιδραστική τάση και την μετατρέπει δια της πολιτιστικής και άλλου είδους βιομηχανίας σε απόλυτο συμβιβασμό, μέσω υποδείξεων και κανόνων που υποκρύπτουν την βαναυσότητά του.

Το κακό όμως δεν σταματά εδώ. Προχωρά και παραπέρα μιας και οι στόχοι είναι μεγαλόπνοοι. Οι πολίτες πρέπει να σωπάσουν μια και καλή και αυτό απαιτεί την δρομολόγηση και άλλων σχεδίων. Δεν θα έλεγα ότι ο σκοπός αυτός μπορεί να επιτευχθεί με ευκολία, τουναντίον το να πεισθεί ο κόσμος στο σύνολό του πως δεν έχει άλλη επιλογή είναι μια κοπιαστική διαδικασία, κυρίως διότι ο πολίτης πάντοτε διαμαρτύρεται και παρά τις όποιες προσπάθειες εγκλεισμού του, εντούτοις καταφέρνει και ξεγλιστρά.

Το γεγονός όμως αυτό δεν αποδεικνύει πως ζούμε σε εποχές προεπαναστατικών διεργασιών, ούτε σε περιόδους συνειδητοποίησης των κενών της εξουσίας. Η διαφημιστική βιομηχανία έχει αφενός μετατρέψει μεγάλη μάζα των πολιτών σε αδύναμο κρίκο και αφετέρου με την καθοδήγηση των ΜΜΕ σε καθοδηγούμενα όντα. Και λαοί που ακολουθούν την παρακμή του συστήματος, παραπέμπουν στην επόμενη μαύρη μέρα, καθόλα πραγμοποιημένη και ρεαλιστική εις ότι αφορά το νόημα που επιδιώκεται να δοθεί.

Η λογική του «κατανάλωσε και ότι βγει», «παρήγαγε και μη σταματάς» οδηγεί ακριβώς σε αυτή την πλέον αντιφιλοσοφική περίοδο της ιστορίας που ανέφερα στην αρχή, στην εποχή όπου όλα υπόκεινται στην φθορά και την αντικατάστασή τους, για να διατηρείται το στάτους μιας ίδιας και απαράλλακτης κοινωνίας χωρίς αμφισβήτηση και προβληματισμό.

Υπάρχει ελπίδα για το διαφορετικό; Υπάρχει, όταν υπάρχουν και οι άνθρωποι που το πρεσβεύουν. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για το αύριο, ούτε καν η παντοδύναμη διαφημιστική βιομηχανία. Διαπιστώσεις κάνουμε και τις προοπτικές προσπαθούμε να εντοπίσουμε. Να είστε σίγουροι όμως πως το παιχνίδι αυτό θα εξακολουθήσει να είναι σκληρό. Και μόνο από το γεγονός του ότι κάποια στιγμή οι κοινωνίες θα ζητήσουν την ανανέωσή τους, με τους πολίτες να αναγεννώνται από τις στάχτες τους.   

Η κυβέρνηση είναι δίπλα σας…

Τρέχει και δεν φτάνει η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να πείσει πως πράττει το καλύτερο για την χώρα. Ο πρωθυπουργός δεν σταματά τα ταξίδια και οι υπουργοί της κυβέρνησής του προσπαθούν να επιδείξουν έργο, που τάχα θα αλλάξει άρδην το προεκλογικό τοπίο.  Οι δημοσκοπήσεις εξακολουθούν να αναφέρονται σε προβάδισμα της ΝΔ, ενός κόμματος χωρίς κάποιο ουσιαστικό πρόγραμμα, ένα κόμμα που έχει να αντιπαρατεθεί με μια κυβέρνηση που ούτως ή άλλως παρεκκλίνει σημαντικά από τους αρχικούς της στόχους.

 Για να είμαστε πιο σαφείς: ούτε καν η εφαρμογή του νέου ηλεκτρονικού εισιτηρίου στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς δεν φαίνεται να λειτουργεί ομαλά, όταν τεράστιες ουρές πολιτών που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν αποδεικνύουν στην πράξη πως υπάρχουν ακόμη πολλά κενά στην οργάνωση. Και να ήταν μόνο το ηλεκτρονικό εισιτήριο…Εδώ γίνεται μεγάλος ντόρος για τον εκσυγχρονισμό  των F-16, σε σημείο που να φαντάζει μεγάλη αστειότητα η νέα συνεργασία Τραμπ – Τσίπρα. Μια συνεργασία που κανείς δε θα φανταζόταν πριν από το 2015, όταν ως τότε κόμμα της Αντιπολίτευσης ο ΣΥΡΙΖΑ διαρρήγνυε τα ιμάτιά του με τον αντιαμερικανισμό του.

Αυτό βέβαια μπορεί να αποτελέσει πρώτης τάξης πάτημα για την συντηρητική παράταξη, η οποία ξεχνώντας όσα έχει κάνει μαζί με το ΠΑΣΟΚ τα προηγούμενα χρόνια, αναζητά εναγωνίως εκ νέου την διακυβέρνηση της χώρας. Είναι αλήθεια έτοιμη η ΝΔ να κυβερνήσει; Μπορεί σε αυτή την κατάσταση να πείσει κανέναν ότι μπορεί να προκαλέσει κοσμογονικές αλλαγές στην χώρα; Όχι ασφαλώς. Το θέμα με την Ελλάδα είναι ότι πλέον τα κόμματα από την κυβερνούν δεν είναι παρά διεκπεραιωτές των μνημονίων, που όχι απλώς δεν σταματούν, αλλά συνεχίζονται με άλλες  μορφές.

Όσα ταξίδια και να κάνει λοιπόν ο πρωθυπουργός, όσες φωνές και αν βάλει η Αντιπολίτευση, το μόνο που θα καταφέρουν είναι να πείσουν ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού ότι η πρόθεσή τους δεν είναι άλλη παρά να κυβερνούν, τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από το να νέμονται τα μοιράδια της εξουσίας. Πως αλλιώς θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει όλους αυτούς που δήθεν πασχίζουν για την χώρα, προσκυνώντας κάθε φορά τους εκάστοτε  πλανητάρχες, προσφέροντας γη και ύδωρ στους ξένους επενδυτές;

Ανάπτυξη το ονομάζουν αυτό, αλλαγή των όρων διαβίωσης και επιτυχή διεκπεραίωση των υποσχέσεων… Ποιος υποσχέθηκε και τι στους πολίτες; Μήπως ότι με αυτό τον τρόπο θα βρουν δουλειά; Μήπως ότι με το να εκποιούν την δημόσια περιουσία, ενδέχεται να προκύψει κάτι που θα ταρακουνήσει την χώρα; Το λιγότερο αστειότητες είναι όλα αυτά. Η ανεργία εξακολουθεί να κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα, τα φτωχά νοικοκυριά πολλαπλασιάστηκαν, οι υποχρεώσεις αυξήθηκαν, οι συντάξεις αναμένεται να κουτσουρευτούν περαιτέρω, όλα αλλάζουν προς το χειρότερο. Για την κυβέρνηση όμως, όλα είναι υπό έλεγχο.

Και πώς να μην είναι άλλωστε, αφού τόσα χρόνια μετά την κρίση μπορούν και επιβάλλουν ακόμη αδιαμαρτύρητα μέτρα λιτότητας; Τους άφησαν οι πολίτες ανεξέλεγκτους, τους παρέδωσαν την χώρα να την κυβερνήσουν παραβιάζοντας με τον πιο ωμό τρόπο όσα είχαν υποσχεθεί. Και να σκεφθεί κανείς ότι όλα ήταν προσχεδιασμένα. Στο νέο του βιβλίο «Ανίκητοι – ηττημένοι», ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Βαρουφάκης, αποκαλύπτει την συνάντηση που είχε με την διευθύντρια το ΔΝΤ, Κριστιν Λαγκάρντ, η οποία  του είχε εκμυστηρευθεί κατ΄ιδίαν πως τα μέτρα λιτότητας δεν πρόκειται να βγάλουν την χώρα από την κρίση, κάτι που ήξεραν εξαρχής πολύ καλά οι εταίροι. Ασφαλώς. Όλα ήταν γνωστά σε όλους από την αρχή.

Μήπως δεν ήξερε ο Σαμαράς σε ποια κυβέρνηση παρέδιδε την εξουσία; Το ήξερε πολύ καλά. Μήπως δεν ήταν γνωστή η ρώσικη ρουλέτα των επόμενων μηνών; Αν είναι δυνατόν...Ένα κόμμα που έταζε εξόδους από τα μνημόνια, θα έφτανε έτσι απλά να αναιρέσει τις υποσχέσεις και να τα εφαρμόσει; Όχι βέβαια, έπρεπε να δείξει πως αντιστέκεται. Κάτι που έγινε μέχρι και το δημοψήφισμα.

Τελικά τι; Αυτό που βλέπουμε σήμερα, τον Αλέξη Τσίπρα να σύρεται πίσω από τον καθένα και τους εταίρους να επιχαίρουν που η χώρα βρίσκεται υπό κατακτητικό ζυγό για όγδοη χρονιά. Με λίγα λόγια: αφήστε τα λόγια και βάλτε βαθιά το χέρι στην τσέπη. «Η κυβέρνηση είναι δίπλα σας», λένε, «μην φοβάστε να πληρώνετε». Ούτως ή άλλως ποτέ δεν θα πάρετε χρήματα πίσω. Αυτό εννοούν.  

«Fake news» και «αληθινά» πρωτοσέλιδα

Κατηγορεί τα ΜΜΕ ο πρωθυπουργός για fake news, ψευδείς ειδήσεις που χαλάνε το προφίλ της κυβέρνησης. Πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, εφευρίσκεται αυτός ο μοδάτος όρος για να γίνει σε όλους σαφές ότι η εκάστοτε κυβέρνηση δεν ευθύνεται για τις όποιες ψευδείς ειδήσεις, παρά εκτελεί και φέρει σε πέρας το έργο της εις το ακέραιο. Και η προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά τα είχε βάλει με τα ΜΜΕ, ότι τάχα διέδιδαν αναληθή γεγονότα και πως η χώρα (ω του θαύματος και τότε!) έβγαινε από τα μνημόνια.

Λίγες μάλιστα παροχές πριν τις εκλογές του 2015 στόχευαν να δώσουν την εικόνα πλεονασματικού αποθέματος που τάχα προσφερόταν στα αδύναμα οικονομικά στρώματα. Η επικαιρότητα απαιτεί και πάλι την «θυσία» των ΜΜΕ, που αναλόγως των συνθηκών πότε μπαίνουν στη γωνιά και πότε εξυμνούνται.

Τα ΜΜΕ βέβαια κάνουν και αυτά την δουλειά τους, κατευθύνουν τους πολίτες αναλόγως των εκάστοτε «άνωθεν υποδείξεων» και με αυτό δεν θέλω να κατηγορήσω κανέναν συνάδελφο που τις εποχές αυτές βρίσκεται στην τραγική μοίρα του να μην ξέρει αν θα εργάζεται αύριο. Όλες οι κυβερνήσεις των προηγούμενων δεκαετιών χρησιμοποιούσαν τα ΜΜΕ για να στηρίξουν τα συμφέροντά τους και σε αυτό δεν γινόταν εξαίρεση από κανένα κόμμα.

 Εφημερίδες, τηλεοράσεις και περιοδικά γίνονταν από την μια στιγμή ο οδηγός και το ευρετήριο της κοινωνικής αναπροσαρμογής, αναλόγως πάντα των αιτημάτων της επίσημης εξουσίας, η οποία τα τοποθετούσε στην κορωνίδα της διακυβέρνησης του τόπου.

Ποιος δεν θυμάται, άραγε, το ρόλο που έπαιξαν τα ΜΜΕ στα τέλη της δεκαετίας ’80 με την κυβέρνηση δεξιάς και αριστεράς να βρίσκεται στο προσκήνιο στο όνομα της περιβόητης κάθαρσης; Ποιοι δεν θυμούνται τον πακτωλό μαύρου χρήματος και δανείων χωρίς επιστροφή για μερικά κρίσιμα δημοσιεύματα που έριχναν τις κυβερνήσεις τις δεκαετίες ‘ 80 και ’90;

Η σχέση κυβερνήσεων και εκδοτικών Ομίλων ήταν πάντα θερμή και δεν λαμβάνονταν καν υπόψιν οι όποιες κατηγορίες περί διασποράς ψευδών ειδήσεων αφού και πάλι το κόμμα που θα βρισκόταν στην Αντιπολίτευση, θα  χρειαζόταν  εκ νέου τα ΜΜΕ. Η κυβέρνηση όμως πάντα είχε τις ενστάσεις της μέχρι να γίνει και πάλι αντιπολίτευση. Η υποκριτική αυτή συμπεριφορά λαμβάνει χώρα επί πολλά συναπτά έτη, καθώς με τον τρόπο αυτό γίνονται όλοι αρεστοί στους ψηφοφόρους τους.

 Το παιχνίδι αυτό μάλλον το έχει αντιληφθεί ο μέσος πολίτης που δεν δίνει πια και τόση σημασία ούτε στους κυβερνώντες, ούτε στους αντιπολιτευόμενους, πολύ δε περισσότερο σε πολλά κατευθυνόμενα ΜΜΕ που επιζούν από χαριστικά δάνεια. Εξαιρώ και πάλι – το τονίζω – τους συναδέλφους δημοσιογράφους, οι οποίοι καταβάλλουν κάθε προσπάθεια προκειμένου να μείνουν έξω από αυτό το παιχνίδι, μεριμνώντας μόνο για το πώς και με ποιο τρόπο θα βρουν μια αξιοπρεπή εργασία.

Ο Πρωθυπουργός λοιπόν σήμερα τα βάζει με τα ΜΜΕ. Δεν έχει και κάτι καλύτερο να κάνει αυτή την εποχή, παρά να ροκανίζει τον χρόνο παραμονής του κόμματός του στην εξουσία. Ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης αναλώνεται και αυτός με την σειρά του σε νέες διθυραμβικές ανακοινώσεις του τύπου «να δοθούν στους πολίτες τα πλεονάσματα» και άλλα τέτοια χαρωπά. Τα ονομάζω έτσι γιατί ούτε ο ίδιος δεν πιστεύει αυτά που λέει. Φανταστείτε να ήταν στην κυβέρνηση η ΝΔ τι θα γινόταν. Σαφώς και ο αρχηγός της ΝΔ θα τα είχε βάλει με τον Τύπο καθώς δεν θα ήταν και λίγα τα δημοσιεύματα για τα χαρατσώματα και την φοροκαταιγίδα. Εκτός και αν η ΝΔ σκοπεύει να βγάλει οριστικά την χώρα από τα μνημόνια. Αστεία πράγματα.

Όλες οι κυβερνήσεις λοιπόν ερωτοτροπούν κατά βαθος με τα ΜΜΕ ακόμη και με την μέθοδο της σκληρής τάχα γλώσσας. Κατά βάθος αυτό που επιθυμούν είναι η σταθερή υποστήριξη του εκάστοτε κυβερνητικού έργου. Αν όχι, τότε κάνουν την εμφάνισή τους δυναμικά τα επονομαζόμενα «fake news». Μέχρι να πάει στην Αντιπολίτευση ο Τσίπρας και να κινεί και πάλι γη και ουρανό μέσω των αρνητικών για την επόμενη κυβέρνηση δημοσιευμάτων. Τότε που θα ποντάρει εκ νέου στα ΜΜΕ και τα «αληθινά» πρωτοσέλιδα.  

Το φιλτράρισμα των ιδεών

Μιλούν για ελευθερία έκφρασης γνώμης, για διάχυση ιδεών και ανταλλαγή εμπειριών σε μια κοινωνία όπου το τελευταίο πράγμα που ενδιαφέρει είναι η επικοινωνία, παρά το γεγονός ότι η κρίση, καθώς λένε, «μας έχει φέρει πιο κοντά». Αναφέρονται σε επαναφορά παλαιότερων αξιών και υπενθύμιση της θνητότητας, όταν το μόνο που προέχει ουσιαστικά είναι να εκθειάζεται το εφήμερο στο όνομα της ιλιγγιώδους ταχύτητας που επιβάλλει, λέει, γοργούς ρυθμούς κατάποσης των κάθε λογής φημών και κουτσομπολιών.

Και αυτά δεν λείπουν ούτε από τον χώρο της τέχνης και του πνεύματος, μιας και οι ρυθμοί και εκεί έχουν ξεφύγει από τα λογικά πλαίσια. Πεδίο δόξης λαμπρόν λοιπόν, σε μια εποχή όπου το να επιμένεις σε αξίες και ιδανικά θεωρείται επιεικώς παραλογισμός ή φαντασίωση. Η αναγωγή του χρήματος σε ύψιστο αγαθό ειδικά τώρα που η ύφεση έχει καταληστέψει τα νοικοκυριά, ο εκθειασμός της κάθε λογής διάκρισης στο όνομα του πλουτισμού και της ευημερίας, μετατρέπεται σε αποκαλυπτικό στόχο τώρα που αυτοί που είχαν να πουν κάτι έφυγαν νωρίς.

Ποιοι έχουν μείνει; Αυτοί που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκαναν ούτε για το πιο ευτελές επάγγελμα, που δεν μπορώ όμως να κατονομάσω γιατί το σέβομαι. Απλά οι ρόλοι θα είχαν αντιστραφεί, γιατί πραγματικά πολλοί που θα έπρεπε να διδάσκουν Παιδεία και Αρχές ζουν απομονωμένοι στο περιθώριο μιας κοινωνίας που τους απέβαλλε εσκεμμένα εδώ και καιρό. Έτσι, δεν είναι και τόσο περίεργο το ποιοι κατέχουν τα εξουσιαστικά πόστα, μιας και ούτως ή άλλως αυτοί είναι που πληρούν τις εξευτελιστικές προϋποθέσεις.

Για όλους τους υπόλοιπους υπάρχει η εφιαλτική καθημερινότητα να πορεύονται στο άγνωστο χωρίς ελπίδα. Έφυγαν λοιπόν εδώ και δεκαετίες τα ευφυή μυαλά, αφήνοντας όμως το έργο τους που για να διατηρηθεί, θα πρέπει να συζητιέται. Έφυγαν όλοι αυτοί που έδιναν «το κάτι παραπάνω» στις μάζες και δεν εννοώ φυσικά τους πολιτικάντηδες και τους κάθε λογής εξαπατητές. Μιλώ για τα αστείρευτα αυτά μυαλά που αφιέρωσαν την ζωή τους όχι μόνο για μια καλύτερη κοινωνία αλλά για να μπορούμε σήμερα να συζητούμε ελεύθερα, χωρίς κοριό πάνω από το κεφάλι μας.

Βέβαια η παρακολούθηση – για να συνεχίσω από εκεί απ΄ όπου ξεκίνησα -  δεν έχει σταματήσει στο παραμικρό, ούτε η στοχοποίηση προσώπων, εμφανώς ή αφανώς. Αυτό όμως είναι και το χαρακτηριστικό της σημερινής εποχής, ότι προσφέρει μια προσχηματική ελευθερία που όμως σταματά όταν αισθάνονται απειλή.  Αναφέρονται λοιπόν σε μια κατ΄ ευφημισμό ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, όσο η διακίνηση αυτή ελέγχεται και φιλτράρεται από την διαφημιστική αγορά.

Δεν αφορά την Ελλάδα μόνο το εν λόγω σκεπτικό παρά την υφήλιο ολόκληρη, αναλόγως βέβαια των περιοχών αποστέρησης στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα, η γυναίκα είναι ακόμη αντικείμενο  κάθε είδους εκμετάλλευσης, στην Ευρώπη των ελευθεριών οι κακοποιήσεις και οι βιασμοί δεν απουσιάζουν. Αν στην Υεμένη λιθοβολείται η τιμή και η υπόληψη των αντιφρονούντων, στις ΗΠΑ ακόμη σκοτώνουν έγχρωμους από ρατσιστικά κίνητρα.

Οι διαφορές λοιπόν ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή, τα εγκλήματα όμως κάπου ευθυγραμμίζονται παρά το γεγονός ότι οι ατομικές ελευθερίες διαφέρουν σημαντικά. Τι διαφορά έχει εξάλλου αν σκοτώνεις με πέτρα ή όπλο, αν εκτελείς τον σύντροφό σου και δεν τον διαπομπεύεις πρώτα; Το αποτέλεσμα είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις παραβιάζονται δικαιώματα ζωής. Δεν θέλω να πω βέβαια με αυτό ότι στην Ευρώπη δεν έχουν κατακτηθεί με αγώνες σημαντικές ελευθερίες, λέω απλά πως οι ελευθερίες αυτές δεν είναι εγγυημένες.

Ας μην μιλούν λοιπόν έτσι αγόγγυστα περί της όποιας νέας εποχής ή αν το κάνουν ας προσέξουν καλά πως θα το εκφράσουν. Ζούμε εποχές έλλειψης αμφισβήτησης που έλαβε στο παρελθόν καθολικό χαρακτήρα. Ζούμε χρονικές περιόδους κατάρριψης των μύθων που εξέθρεψαν γενιές ολόκληρες. Και δεν εννοώ τα στερεότυπα που καλώς εκλείπουν, παρά τις αξίες και το μέτρο σε έναν κόσμο βουτηγμένο στην διαφθορά. Από ένα σύστημα εξουσίας που αρέσκεται να βρίσκει στον καθένα μιμητές. 

Αγκαθωτό εξουσιαστικό πλέγμα

Δεν είναι μόνο ότι έχουν περιορίσει τους πολίτες στην κατανάλωση των αναγκαίων αλλά το ότι έχουν συνδράμει στο να εμφανιστούν απόψεις περί «λογικής» συρρίκνωσης των μισθών μετά το όργιο των προηγούμενων δεκαετιών. Αυτό βέβαια ακούγεται από τα χείλη βολεμένων που τα έσοδά τους δεν πειράχτηκαν στο παραμικρό, από φοροδιαφεύγοντες και «μαύρους», που εκμεταλλεύονται αυτή ακριβώς την παρατεταμένη κρίση για να εκφράσουν όλες αυτές τις φαιδρές απόψεις.

Γιατί ποιος τους είπε ότι τις προηγούμενες δεκαετίες έβγαζαν όλοι λεφτά; Πως και με τι στοιχεία ομιλούν περί «νοικοκυρέματος» στην οικονομία, την στιγμή που και τότε υπήρχε φτώχεια σε μεγάλο τμήμα του κόσμου και η ανεργία εγκλώβιζε στις φτωχογειτονιές τους νέους; Το τι συμβαίνει σήμερα δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομική κρίση αλλά την παρωδία του καπιταλισμού, που στην προσπάθειά του να διασώσει τα κεκτημένα και τα εξασφαλισμένα κέρδη, φορολογεί τους πάντες ασύδοτα και επιβάλλει απίστευτες περικοπές στο όνομα αυτού ακριβώς του πολλαπλασιασμού των κερδών.

Ποτέ το σύστημα αυτό δεν καθόταν με σταυρωμένα τα χέρια, όταν οι πολίτες κινούνταν εναντίον του. Η οικονομική κρίση, για παράδειγμα, στην Ελλάδα,  δεν είναι απόρροια της κακοδιαχείρισης αλλά της φούσκας του πλαστικού χρήματος που ευλογείται εδώ και χρόνια από τους κήρυκες της κατάργησης των μετρητών. Με την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και την φτωχοποίηση ολοένα και περισσότερων τμημάτων του πληθυσμού σε συνδυασμό με την μη μείωση των τιμών που εξοντώνει τους πολίτες, επιτυγχάνεται αυτό ακριβώς, η περιθωριοποίησή τους.

Με ανενεργούς πολίτες, όμως, και κονιορτοποιημένη κοινωνία δεν επιζεί για πολύ ούτε καν αυτό το νοσηρό σύστημα εξουσίας. Παρεμβαίνει τότε με τους εκπροσώπους του και επεξεργάζεται τεχνηέντως σχέδια διάσωσης των «προβληματικών» οικονομιών, επιβάλλοντας μνημόνια που κρατούν σε χαμηλό επίπεδο συντάξεις και μισθούς. Κοινώς, οι εργοδότες τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση, μιας και τα έσοδα πολλαπλασιάζονται με τις μειώσεις στο όνομα της επιβίωσης της κάθε επιχείρησης. Λες και από τα λίγα ευρώ που αρπάζουν από τον εργαζόμενο, σώζεται η εταιρεία, λες και αυτό ήταν το βασικό πρόβλημα και μόνο.

Αυτή όμως δεν είναι παρά  η πρόφαση για να γίνουν περικοπές, μειώσεις  αλλά και απολύσεις. Αυτό που ενδιαφέρει, είναι να δουλεύουν σε μια εταιρεία πειθήνιοι υπάλληλοι που στο όνομα ότι παίρνουν τον μισθό στην ώρα του (μιας και στην «πιάτσα» κανείς δεν πληρώνει) να ικανοποιούνται που έχουν μια δουλειά. Τα στάνταρ όπως βλέπουμε υποχωρούν βαθμιαία και από ‘κει που διεκδικούνταν αυξήσεις μέσω συλλογικών συμβάσεων – κατάκτηση δεκαετιών, παραμένει ως ύψιστος στόχος των εργατικών συνδικάτων το να υπάρχει δουλειά – άσχετα με τις απολαβές – και ει δυνατό  να καταβάλλονται ως «έναντι» τα χρωστούμενα και αυτό να εορτάζεται ως μεγάλη επιτυχία!

Αυτό που έχει καταφέρει ο παρηκμασμένος καπιταλισμός είναι να διασώζεται, βάζοντας τους πολίτες να τσακώνονται στο πως και με ποιο τρόπο θα βρει κανείς δουλειά και όχι πόσα θα ζητήσει. Το επικίνδυνο αυτό παιχνίδι τείνει να υπερκαλύψει τα πάντα και να μεταβάλλει τους πολίτες σε αδρανείς μέχρι ανενεργούς παίχτες, σε αποδέκτες της κοινωνικοοικονομικής παρακμής. Φυσικά αυτοί που κερδίζουν δεν χάνονται, είναι εδώ προκαλώντας και πάλι. Είναι αυτοί που μιλούν για «λογική» όπως προανέφερα στην αρχή, εκείνοι που συνεχίζουν να κερδοσκοπούν χωρίς σταματημό. «Βολεμένοι» αποκαλούνται,  «έχοντες και κατέχοντες».

Μιλάμε λοιπόν για  κατάντια εις ότι αφορά τα δικαιώματα  των εργαζομένων, για εξάλειψη και των τελευταίων εργασιακών οχυρών μέσα από ανύπαρκτες συλλογικές διαπραγματεύσεις.  Μιλάμε απλά για Μεσαίωνα, είτε αυτό αφορά την εργασία είτε τις ανθρώπινες σχέσεις όταν αυτό που ενδιαφέρει τον καθένα είναι το να βρει μια δουλειά και ας αργοπεθαίνει ο διπλανός του. Αυτό είναι και το απαύγασμα του νέου συστήματος εξουσίας, που αφού φίμωσε πρώτα τους πολίτες, τους βάζει τώρα να διαπληκτίζονται για το ποιος ή ποια έχει μεγαλύτερα προσόντα από τον άλλο για βρει δουλειά με ελάχιστα χρήματα.  Ο Βίος και η Πολιτεία ενός αγκαθωτού εξουσιαστικού πλέγματος.

Η τωρινή Ύβρις

Το κόστος δεν το πληρώνουν  μόνο τα κόμματα από την μεγάλη μείωση εμπιστοσύνης από τους πολίτες αλλά και όλο το σύστημα εξουσίας, όταν δεν ανευρίσκονται πια με ευκολία οι καλοθελητές για να ενισχύσουν την δύναμή της. Την εξουσία βέβαια οι περισσότεροι δεν την αποφεύγουν όταν κοιτούν με οποιονδήποτε τρόπο να βολευτούν σε κάποια θέση, και από εκεί να κουμαντάρουν με άνεση τον συμπολίτη τους.

Αυτή την κατάσταση έχει δημιουργήσει η αλυσιδωτή άσκηση εξουσίας, που στην Αθηναϊκή Δημοκρατία ασκούνταν από τον ίδιο τον λαό, στην εκκλησία του Δήμου, την Αγορά και όπου αλλού συγκεντρώνονταν οι πολίτες για να ανταλλάξουν ελεύθερα τις εμπειρίες και απόψεις τους, σε μια κοινωνία που ανέδειξε ως δημοκρατικό επίτευγμα  τον «εξοστρακισμό» και την «γραφή παρανόμων», σε μια δημοκρατία όπου ακόμη και οι μεγαλύτεροι εχθροί της δεν θα μπορούσαν να εκφράσουν το παραμικρό αν δεν ζούσαν εντός της.

Ο μεγαλοφυής αλλά συντηρητικός Πλάτων μεγαλούργησε σε αυτήν ακριβώς την Δημοκρατία που του άφησε χώρο να την ψέξει στο όνομα της ελεύθερης έκφρασης. Και όχι μόνο ο Πλάτων αλλά και πολλοί άλλοι  που δεν την αποδέχονταν. Αλλά η εξουσία του λαού εδώ και εκατοντάδες χρόνια έχει πάει περίπατο. Και η χώρα που γέννησε τον πολιτισμό, όπως αρέσκονται να λένε όλοι, βρίσκεται στον πάτο της πολύπλευρης ύφεσης, που πλήττει αποφασιστικά μεταξύ άλλων και όλα τα πολιτιστικά επιτεύγματα.

Η Ελλάδα καταδικάστηκε πρώτα από την έλλειψη Παιδείας – βασικό αγαθό και για τον Πλάτωνα αλλά και τους αντιπάλους του - και έπειτα από την μανία καταστροφής της ιστορίας της, της ισοπέδωσης των μνημείων της και την ελάχιστη απονομή φόρου τιμής σε έναν από κάθε άποψη διαφορετικό εκείνη την εποχή λαό. Η χώρα όπου οι φιλοσοφικές σχολές δίδαξαν  γνώση και εμβάθυνση του Είναι, η χώρα όπου οι κάτοικοί της μοιράζονταν και κατανέμονταν σε Πολιτείες μη αποδεχόμενοι την έννοια κράτος - άσχετα αν το πολίτευμα ήταν τυραννικό ή δημοκρατικό – όχι απλά έχει χάσει την απαράμιλλη ισχύ της αλλά παραπαίει στο όνομα της όποιας εξέλιξης μετά την ανάδειξη των τελευταίων πολιτικών –αμφιλεγόμενων κατά τα άλλα – προσωπικοτήτων, που επένδυσαν στο εκπαιδευτικό σύστημα και την Παιδεία, όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

 Η Ελλάδα με την τεράστια ιστορία κινδυνεύει λοιπόν τώρα να γίνει ο παρίας της Ευρώπης, που την απαξιώνει με το παραμικρό και όχι άδικα. Γιατί πολιτισμός δεν υπάρχει στην Ελλάδα, παρά μόνο μια συνεχής ψευδεπίγραφη αντιγραφή των Δυτικών κοινωνιών, πασπαλισμένη με ανατολικά στοιχεία και μπόλικο εθνικισμό στις τέχνες και τα γράμματα. Μια επιστροφή λοιπόν στην αρχαία ελληνική Δημοκρατία, στις τραγωδίες, την ποίηση και τα φιλοσοφικά κείμενα της εποχής, θα αρκούσε για να γνωρίσει κανείς από κοντά τι σημαίνει πραγματική ελευθερία. Χώρος υπάρχει εκεί για όλους, το έδαφος εξακολουθεί να είναι μαλακό. Για τα σημερινά κόμματα – καρικατούρες μιας άλλης σαφώς αντιδημοκρατικής εποχής, που χρησιμοποιούν ξεδιάντροπα τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό στις μπροσούρες τους ελέω εθνοπατριωτικής διέγερσης με ολοκληρωτικά χαρακτηριστικά, αφού ακόμη και η Χρυσή Αυγή μιλά περί ενδόξου παρελθόντος και σπαρτιατικής οργάνωσης της κοινωνίας, το όλο πράγμα είναι απλό καθώς δεν έχει απομείνει και κάτι που να μην το βεβηλώσουν.

Και ενώ ο Ησίοδος έλεγε το περίφημο «εν αρχή ην το Χάος», οδηγώντας την σκέψη σε δισεπίλυτα μέχρι σήμερα φιλοσοφικά μονοπάτια για την δημιουργία του κόσμου, έρχεται μετά από χρόνια η ελληνοχριστιανική παράδοση να αφαιρέσει από το πνεύμα την οξυδέρκεια και την επιθυμία αναζήτησης στο λαβύρινθο της σκέψης, τακτοποιώντας και οριοθετώντας  το Χάος αυτό με την παρουσία και τις ενέργειες του «Υπέρτατου όντος», που όλα τα ελέγχει και τα επιτηρεί. Αυτή  η στιγμή άλλαξε τον ρου της ελληνικής ιστορίας. Θα περάσουν μάλιστα και αρκετά χρόνια μέχρι να εδραιωθεί με ασφάλεια η εξουσία στα χέρια των λίγων, μια σταθερή όμως εδραίωση που επέφερε τα πλείστα δεινά, που είχε προβλέψει ο Σοφοκλής με το περίφημο «πολλὰ τὰ δεινὰ κοὐδὲν ἀνθρώπου δεινότερον πέλει», εννοώντας βέβαια ως δεινότητα την ικανότητα και συνεπώς ότι ο άνθρωπος είναι ικανός για το καλύτερο αλλά και το χειρότερο. Σκέψεις είναι όλες τούτες, απολογία μιας εποχής που χάθηκε.

Σήμερα θα έλεγα δεν υπάρχει «Χάος» αλλά πανικός από την ανοργανωσιά της σκέψης και την παντελή έλλειψη Παιδείας. Το κόστος, όπως είπα στην αρχή, δεν το πληρώνουν μόνο τα κόμματα αλλά όλο το σύστημα εξουσίας. Δυστυχώς όμως έλλειψη εμπιστοσύνης στου θεσμούς και τους νόμους δεν σημαίνει συνειδητή αντικατάσταση από άλλους καλύτερους, μιας και η εξουσία σήμερα είναι αδιαπραγμάτευτη και πάνω απ’ όλα δεν ανήκει στους πολίτες. Στην αρχαία Αθήνα σέβονταν τους νόμους και τους θεσμούς αλλά τίποτε δεν θεωρείτο απόλυτο ή θέσφατο. Για τον λόγο αυτό οι νόμοι άλλαζαν διαρκώς ή καταγγέλλονταν και εκεί ακριβώς γεννήθηκε η ελευθερία που σήμερα είναι εγκλωβισμένη στο Κοινοβούλιο των 300 μόνιμων και μη άμεσα ανακλητών εκπροσώπων του λαού. Η Ύβρις, κατά τους αρχαίους, έχει κατά πολύ ξεπεραστεί, ενώ το απλό γύρισμα της πλάτης στους θεσμούς δεν σημαίνει κίνηση ή ροπή προς την ελευθερία. 

Ιδεολογική παραμόρφωση & διαστρέβλωση των αξιών

Είναι δύσκολο να απολογείσαι για έναν κόσμο που αν μη τι άλλα βρίσκεται σε άτακτη υποχώρηση, για πολίτες που δεν έχουν πλέον το σθένος και την δύναμη να αντισταθούν. Όσο εύκολο είναι να μιλά κανείς για το τέλος της φιλοσοφίας - κάτι που ούτως ή άλλως έχει τεθεί από παλιά - άλλο τόσο δύσκολο είναι να προβαίνει σε συμπεράσματα - ενίοτε βιαστικά - για μια ανθρωπότητα που βαδίζει σταθερά προς την αυτοκαταστροφή της. Θα μου πείτε μόνοι τους προχωρούν οι πολίτες ή δασκαλεύονται από τις κατά τόπους εξουσίες; Μάλλον το δεύτερο. Θα επιμείνω όμως: οι επικήδειοι για την σημερινή κατάντια μόνο μελαγχολία προκαλούν, ενίοτε μάλιστα και θλίψη.

Γιατί πέρασαν οι εποχές όπου τα επιχειρήματα είχαν την τιμητική τους, γιατί δεν υπάρχουν πια ούτε οι μάζες που αντιδρούν ούτε τα κινήματα που ξεσηκώνουν με τα ευρηματικά  συνθήματά τους. Θα έλεγε κανείς πως μόνος του βολοδέρνει ο καθένας έτσι όπως αναπαύεται στις δάφνες του, που αν μη τι άλλο δεν προέρχονται από νικηφόρα αποτελέσματα.

Η κλειστότητα του χαρακτήρα, η απομόνωση όλων αυτών που κλείστηκαν κατ΄εντολήν στο καβούκι τους αποκαλύπτει την γύμνια της Παιδείας αλλά πάνω απ΄όλα την απεξάρτηση από την μόρφωση. Κάποτε μιλούσαν για νοήματα και ιδέες, φρεσκάριζαν τα λογοτεχνικά και φιλοσοφικά έργα με το να τα συζητούν και να μην τα ξεχνούν. Σήμερα το πιο εύκολο αναγάγεται σε ιδεολογία, στην φρικτή αυτή παραμόρφωση των αξιών και των πεποιθήσεων μιας άλλης εποχής.

Θα τω ξανά: Είναι τόσο φτωχή και κάλπικη η σημερινή Αριστερά, τόσο αλλοπρόσαλλη η πολιτική της (δέστε τι γίνεται στην Ελλάδα) που αν κάποτε αποτελούσε υποτιθέμενα την αιχμή του δόρατος σήμερα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η νέα μορφή εξουσίας, μπασταρδεμένη με άρωμα ακροδεξιάς, όταν και μόνο οι κήρυκές της μπαίνουν στην διαδικασία να συζητούν για πατριωτισμό και εθνική ενότητα.

Την απάντηση βέβαια την έχουν έτοιμη όταν τους τίθεται θέμα πως η αριστερά κάποτε είχε άμεση σχέση με τον διεθνισμό: “Τα μηνύματα του σήμερα είναι διαφορετικά”, λένε, “οι ανάγκες έχουν διαφοροποιηθεί”. Ιδού το κατάντημα των γενναίων “συντρόφων”, που κάποτε γέμιζαν τις πλατείες και τα καταγώγια τραγουδώντας στίχους της Διεθνούς. Σήμερα βέβαια είναι οι ίδιοι που διεκδικούν και την επαναστατικότητα αλλά και την συστημική  σπέκουλα. Αλλοτριωμένοι στον εφιαλτικό τους κόσμο, παραδίδουν και μαθήματα επαναστατικής γυμναστικής στο όνομα της διατήρησης του διαφορετικού που οι ίδιοι έπνιξαν με τον νεοσυντηρητισμό τους.

Τι να πρωτοθαυμάσει λοιπόν ο πολίτης; Τον απολυταρχισμό στην πράξη ή  την κοινωνία σε αποσύνθεση που ενίοτε πασπαλίζεται από χιουμοριστικές - πέρα από τραγικές - ρήσεις περί Δημοκρατίας και διαφάνειας; Όσοι ακόμη έχουν διαφυλάξει καλά τα κρυμμένα μυστικά και δεν επιλέγουν την οδό του συμβιβασμού, έχουν να κερδίσουν στην πορεία παρά την γιγάντια σύγκρουση με δεξιό - κεντρώο - σοσιαλιστικό - κομμουνιστικό και ακροδεξιό κατεστημένο. Η ικανοποίηση ότι παρά τα χρόνια που πέρασαν η αξιοπρέπεια έμεινε αλώβητη και οι απόψεις σα να μην έχασαν ποτέ την δύναμή τους, δεν είναι παρά η επιβράβευση του αγώνα όλο αυτό το χρονικό διάστημα.

Ήρθε λοιπόν πια η εποχή της ωρίμανσης και της πνευματικής  καταστάλαξης. Κάποτε όλοι τους φάνταζαν διαφορετικοί και ιδιαίτεροι. Σήμερα αυτή η άτακτη υποχώρηση που προανέφερα έχει όνομα και σαφή παραπομπή: Η δεξιά δεν διαφέρει σε τίποτε από την αριστερά, τα μνημόνια είναι έτοιμοι να τα υπογράψουν όλοι στο όνομα της πατρίδας. Αυτή είναι η αριστερή τους παιδεία και κουλτούρα. Οδεύουν λοιπόν και με το παραπάνω προς την τελική παρακμή, προς το τελευταίο στάδιο ολοκλήρωσης του εφιαλτικού τους έργου.

Δεν είμαστε εμείς όμως που θα απολογηθούμε για αυτούς που απώλεσαν οριστικά την διεθνιστική τους καταβολή - αν υποτεθεί πως την είχαν και ποτέ. Και επειδή τα χρόνια περνούν και στην ζωή αυτή δεν ήρθαμε για να περνάμε την ώρα μας, θα κλείσω αυτό το απολογητικό σημείωμα με μία τελευταία επισήμανση: Το μέτρο στην σκέψη δεν αποτελεί και μέτρο της ζωής. Για κάποιους ο λαβύρινθος μόλις αρχίζει, για κάποιους άλλους χαρά είναι μόνο η επιφανειακή προσέγγιση των νοημάτων.

Τα στρατόπεδα, αγαπητοί αναγνώστες, υπήρχαν πάντα, για ποιο λόγο να εκλείψουν και στο όνομα ποιας κοινωνίας; Δεν είμασταν ποτέ ίδιοι. Για τον λόγο αυτό το στρατόπεδο που επιλέξαμε είναι πλήρως προστατευμένο. Και αφήστε τους να  καμώνονται πως  βράζουμε όλοι στο ίδιο καζάνι.

Nέοι με οράματα – μοναδική ελπίδα

Τραγικές φιγούρες σε μια αποκαμωμένη και σφόδρα αποπροσανατολισμένη κοινωνία, οι νέοι αυτής της χώρας και όχι μόνο ψάχνουν εναλλακτικές να ξεφύγουν από την μιζέρια αλλά και την  αποβλάκωση που έχει υποστεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού από το συνεχές μπόλιασμα με διαφημίσεις της συμφοράς περί επιστροφής στα χρηστά ήθη, στην εκκλησία  και την θεσμοθετημένη θρησκεία ως τελευταίο τάχα ανάχωμα  στην απανθρωπιά και την τραγική κατάληξη μιας κοινωνίας σε πολυεπίπεδη ύφεση.

Καθοδηγώντας τους πολίτες στην αναζήτηση στερεοτυπικών κλισέ αλλά και ευφάνταστων βλακωδώς εκφρασμένων μηνυμάτων για την χαμένη αθωότητα, μηνύματα που σπονσονάρονται από τα  τμήματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης των πολυεθνικών και της νοοτροπίας τους, αυτοί ακριβώς οι εντολοδόχοι που κάνουν την εμφάνισή τους από τα σπλάχνα αυτής ακριβώς της παρακμιακής κοινωνίας, δίνουν το σύνθημα για την αγιοποίηση των πάντων, από την καθημερινή τρέλα των δρόμων μέχρι την εξαπάτηση σε όλων των ειδών τις συναλλαγές.

Το σύνθημα είναι ένα: επιστροφή στα εύκολα κέρδη, άνετη ζωή, πλείστα αγαθά και υποχρεώσεις, κατανάλωση για την κατανάλωση, παραγωγή για την παραγωγή νέων γκάτζετ που πυρπολούν τον εγκέφαλο. Άλλοι βέβαια, την ίδια στιγμή, καταφεύγουν στους εξομολογητές για να εξιλεωθούν από την καταλήστευση του δημόσιου πλούτου, άλλοι μετανοούν γιατί η ώρα της κρίσης πλησιάζει (άλλο αν εδώ και δεκαετίες οι κάθε λογής θρησκόληπτοι φαντάζουν αστείες καρικατούρες με την προσμονή της δευτέρας παρουσίας…) ενώ δεν είναι και λίγοι εκείνοι που σπεύδουν να αλλάξουν τη ζωή τους, ενστερνιζόμενοι συντηρητικές αξίες και ιδανικά λόγω του ασύδοτου πλούτου, που αλλάζει άρδην τα δεδομένα της συμπεριφοριστικής.

Εδώ λοιπόν, σε αυτήν ακριβώς την εικόνα εξιλέωσης των παλαιότερων στο όνομα της νέας «υγειούς ζωής», σε αυτά τα δεδομένα που δημιουργούνται από τις ενέργειες των κάθε λογής golden boys που αποτίναξαν το «αμαρτωλό» τους  παρελθόν, έρχονται οι νέοι με τα ιδανικά τους να χαράξουν καινούργιους ασφαλείς από πλευράς αυθεντικότητας και αυθορμησίας δρόμους, στο όνομα μιας καθαρής ζωής. Το ζήτημα είναι βέβαια – όπως γινόταν πάντα – ότι το σύστημα εξουσίας δεν τους αφήνει να πορευτούν.

Απέναντί τους όλοι οι μεταμορφωμένοι εξυγιαντές μαζί με όλους τους σταυροφόρους της περιβόητης «ανάπτυξης» σε μια χώρα που έχει από καιρό απωλέσει το ούτως ή άλλως διαχρονικό μέτριο πνευματικό επίπεδο. Πώς και από να εμπνευστούν οι νέοι; Τι οράματα τους δίνουν οι παλαιότερες γενιές όταν σαπίζουν μέσα στην δολιότητα του καθωσπρεπισμού και την κατ΄επίφασιν επιστημονική πρόοδο, που μεταβάλλει τον άνθρωπο σε αλγοριθμική πατέντα, χρήσιμη για κάθε λογής πειράματα και δοκιμές; Οι νέοι αυτής της χώρας – και όχι μόνο – αναζητούν απελπισμένα μια διαφορετική ζωή - το έκαναν πάντα άλλωστε όλοι όσο ήταν νέοι.

Η απάντηση όμως έρχεται ως καταπέλτης: «Τα νιάτα κάποτε τελειώνουν – η αρχή του συμβιβασμού ας γίνει πιο νωρίς!». Και δώστου γκάτζετ και προϊόντα τεχνητής ψυχαγωγίας, virtual world με δόγμα την αποκλειστική απορρόφηση σε αυτόν.  Όπως όμως είχα γράψει και παλιότερα, οι νέοι θα βρουν τη λύση, θα εφεύρουν νέους τρόπους για να ξεφύγουν από την μιζέρια της εποχής. Μπορεί αυτό να μην αρχίσει από την Ελλάδα, μπορεί να έλθει από την Κίνα ή την μακρινή Χιλή, το ζητούμενο όμως είναι ένα: Να αλλάξει ο κόσμος. Και αυτό δεν πρέπει να γίνει επειδή δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια, αλλά επειδή είναι πρώτης τάξεως ευκαιρία την στιγμή που το παγκόσμιο σύνθημα των ηγεσιών περί του σημερινού  καλύτερου δυνατού κόσμου ελέω τεχνολογίας και διαφήμισης, έχει γίνει περίγελως στα μάτια μιας μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών.

 Οι νέοι λοιπόν μπορεί να είναι οι τραγικές φιγούρες των άδειων δρόμων στις αδιέξοδες μεγαλουλουπόλεις, δεν παύουν όμως να αποτελούν και την μοναδική ελπίδα. Σε πείσμα όλων των προλήψεων θα ανοίξουν  και πάλι τους δρόμους της σκέψης με άλλους τρόπους και μέσα. Η νεολαία δεν υπήρξε ποτέ τραγική όσο καθόριζε τον ανεξάρτητο τρόπο σκέψης, όσο βροντοφώναζε συνθήματα εκτός των ορυγμάτων της ιδιωτικής  ζωής. Οι νέοι είναι μονάχα οι τραγικοί αποδέκτες του συντηρητισμού της εποχής αλλά πάραυτα ένα τεράστιο όπλο που όταν εκπυρσοκροτεί, στέλνει άρον-άρον στις κρυψώνες τους, τους κάθε λογής καιροσκόπους και εξυγιαντές

Αλλού τα προβλήματα και ο πόνος

H χρεοκοπία των ιδεών σε μια χώρα που έχει παραχωρήσει προ πολλού γη και ύδωρ σε καιροσκόπους και αρπακτικά που συρρέουν στην χώρα για να επενδύσουν σε μια πεθαμένη αλλά πολύ φτηνή από πλευράς κόστους αγορά, το αναμάσημα παλαιών ξεπερασμένων συνθημάτων από πολίτες που έχουν σκουριάσει μαζί με τα κόμματά τους, δεν είναι παρά ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός, την στιγμή μάλιστα που ο κουρνιαχτός για την έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη δεν λέει να κοπάσει. Χρεοκοπία βέβαια όχι μόνο των ιδεών αλλά και των πράξεων που θα έπρεπε να τις συνοδεύουν αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά.

Οι ελπίδες για να καταλάβει ο λαός τι παίζεται σε βάρος του είναι λίγες, όπως πολλές δεν είναι και εκείνες που θα επέφεραν μια αιφνίδια ανατροπή στις ήδη δημιουργούμενες προβληματικές σχέσεις μεταξύ των πολιτών. Αν συνεννοούνταν οι πολίτες για μια κοινή πόρευση, αν είχαν από την αρχή θέσει την κόκκινη γραμμή πέραν της οποίας δεν υπήρχε περίπτωση να υπάρξει άλλη λιτότητα, κανείς  από τους εντεταλμένους κομματικούς εντολοδόχους δεν θα είχε σπρώξει άφοβα την χώρα στον γκρεμό. Δεν θα υπήρχε μάλιστα ούτε καν περισσό θράσος όπως το σημερινό που βαφτίζει την φτώχεια – ανάπτυξη και την παρακμή – πρόοδο.

Η κόκκινη γραμμή των πολιτών δεν μοιάζει καθόλου με αυτή που υποτίθεται πως θέτουν οι εκάστοτε κυβερνώντες στην όποια τρόικα ή Θεσμούς. Δεν είναι ένα απλό ανάχωμα που ανά πάσα στιγμή υπερπηδάται με σχετική ευκολία.  Πρόκειται πολύ απλά για ένα σημείο από το οποίο ουδείς μπορεί να φανταστεί τι θα επακολουθήσει αν αγνοήσει την φωνή των πολιτών. Η εξουσία όμως έχει προ πολλού καλυμμένα τα νώτα της.  Έχει ποτίσει τους πολίτες με φρούδες ελπίδες, τους έχει τρόπον τινά μανιπουλάρει ώστε να είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμοι να αποδεχθούν νέες περικοπές και μέτρα στο όνομα μιας αφηρημένης ή γενικόλογης ανάπτυξης.

Περιμένει με λίγα λόγια και αυτή η κυβέρνηση να καρπωθεί από αυτήν ακριβώς την ολιγωρία του κόσμου, που μέσα στην δυστυχία του δεν μπορεί να σκεφθεί με καθαρό μυαλό. Το κέρδος και για αυτούς τους κυβερνώντες είναι πολύ μεγάλο, καθώς κατάφεραν να ελέγχουν τα πάντα ακόμη και πόσα χρήματα θα μπορείς να σηκώνεις εβδομαδιαίως από την τράπεζα, αφού προηγουμένως έπαιξαν το παιχνίδι της ρευστότητας αλλά και της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Ελπίδες λοιπόν δεν υπάρχουν σε μια χώρα όπου οι εργαζόμενοι απώλεσαν οριστικά τα δικαιώματά τους και η εργοδοσία πανηγυρίζει για την συντριπτική νίκη. Ποιος θα καταφύγει πια και σε ποιο δικαστήριο για να δικαιωθεί από τις αυθαιρεσίες της όποιας εργοδοσίας; Ποιοι θα τολμήσουν να διεκδικήσουν πλέον τα δικαιώματά τους στους χώρους δουλειάς; Η σπάθη της ημιαπασχόλησης αλλά και της περιστασιακής απασχόλησης μέχρι τις τραγικές αμοιβές των εργαζομένων και τα εξαντλητικά ωράρια στο όνομα του επιθυμητού ονείρου «να παίρνεις στην ώρα το μισθό σου» έχουν δημιουργήσει ένα αλαλούμ στην επιεικέστερη των περιπτώσεων.

Τραγικές φιγούρες οι περισσότεροι πολίτες που σύρονται καθημερινά στον εργασιακό Μεσαίωνα, εκεί όπου δίδονται άνισες μάχες να κρατηθεί κανείς απλά και μόνο στο μισθολόγιο ή να απολυθεί παίρνοντας την αποζημίωσή του – όνειρο θερινής νυκτός και αυτή.

Γι΄αυτό σας λέω, χαράς ευαγγέλια για την εργοδοσία, που τις περισσότερες φορές αναμασώντας την καραμέλα της κρίσης μεταμορφώνει τους εργαζόμενους σε μισθωτούς σκλάβους των όποιων διαθέσεών της. Είναι, λέτε, ίδιες οι ανάγκες των εργαζομένων με τα διευθυντικά στελέχη των επιχειρήσεων που κομπάζουν πως έχουν υποστεί μειώσεις αλλά πάραυτα επιβιώνουν; Είναι το ίδιο να μην μπορείς να πληρώσεις τον λογαριασμό του ρεύματος και το ίδιο να δυσκολεύεσαι πια για υπερατλαντικά ταξίδια;

Μάλλον για κάποιους η δυστυχία εξισώνεται παρά τις όποιες κοινωνικές διαφορές. Η χρεοκοπία των ιδεών είναι γεγονός σε μια χώρα όπου ο καθένας λέει ότι θέλει. Ελπίδες δεν υπάρχουν πλέον στον ορίζοντα. Και αφήστε τους κυβερνώντες να βαράνε τον δικό τους σκοπό, όπως και την Αντιπολίτευση που θέλει να κυβερνήσει. Αλλού είναι τα προβλήματα, αλλού ο πόνος.

Αυτοεγκλωβισμός και σκηνοθετημένος αναβρασμός

Οι κοινωνίες βαδίζουν σε δύσκολα μονοπάτια, σε δρόμους χωρίς εξόδους διαφυγής, έχοντας υφαρπάξει προηγουμένως από την ατομικότητα κάθε φαντασία και διάθεση αυτοσχεδιασμού, κάθε αυτονόμηση απέναντι στην δαιδαλώδη ετερονομία της. Οι κοινωνίες αυτές εμπλουτιζόμενες από καθημερινά viral διαφημιστικά τσιτάτα, έχοντας ήδη γίνει το εύκολο θύμα του τηλεοπτικού οργιαστικού τοπίου, βαδίζουν σε επίπεδους δρόμους, μονότονους και ευθυγραμμισμένους για μια πόρευση γεμάτη άχρηστα gadget και σκουπιδοφάγους της υπερκατανάλωσης.

Οι προηγούμενες δεκαετίες ήταν ο οδηγός για την εν λόγω κατάληξη, όταν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο χάθηκε για άλλη μια φορά το στοίχημα για την εκάστοτε επαναστατημένη συνείδηση και φωνή. Οι ποδηγετούμενες αυτές κοινωνίες, έχοντας εξουδετερώσει προηγουμένως τους ελάχιστους ακίνδυνους θύλακες και πυρήνες αντίστασης, που δεν προκαλούν κάτι περισσότερο παρά την μεμονωμένη και εύκολα χειρίσιμη αντίδραση, βαδίζουν είτε προς την καταστροφή τους είτε προς τον περαιτέρω αυτοεγκλωβισμό τους, ανανεώνοντας το στοίχημα της ανατροπής.

Πρόκειται απλά για κοινωνίες – φαντάσματα, για τεχνητές συλλογικότητες, υπαγορευμένες από την νορμιστική διαφημιστική καμπάνια που εξασφαλίζει την υπαγωγή τους στον κόσμο των video games, ώστε μόνο εκεί να εκπληρώνεται η φαντασιακή έκσταση, στην ασφαλή οθόνη του εκάστοτε εξελισσόμενου υπολογιστή. Ο εθισμός για την επανάσταση γίνεται έτσι τρόπον τινά μέρος του παιχνιδιού, ενότητα ή αύξουσα ταχύτητα της εν δυνάμει καταστροφικής έκτασης του παιχνιδιού αυτού.

Έτσι, με τον τρόπο αυτό, μπορεί και διοχετεύεται σε  ένα και μόνο cd η αντιπαράθεση και το μένος κατά της όποιας εξουσίας, καναλιζάρεται ο αυθορμητισμός και κατευθύνεται το μίσος ενάντια στον κάθε διπλανό. Μονάδα εναντίον του πλήθους και πλήθος ενάντια στην μονάδα, αυτός είναι ο γενικός κανόνας. Οι δρόμοι λοιπόν αδειάζουν και το διαδίκτυο γεμίζει με απρόσωπες επαφές και υποτιθέμενες συγκλίσεις.

Το όπλο του συστήματος είναι αυτή ακριβώς η  αρρωστημένη εμμονή και ο εθισμός για ένα νέο πιο «αποκαλυπτικό» παιχνίδι, έτσι ώστε η αντίδραση η ίδια να είναι ο οδηγός του κάθε αντιδημοκρατικού νόμου, και κάθε παρέκκλιση να έχει ήδη οικειοποιηθεί από την βιομηχανία της διαφήμισης, παίρνοντας την κατάλληλη θέση στις οδηγίες χρήσης του προαναφερόμενου video game.

Προκαθορισμένες κινήσεις, στερεότυπες αντιδράσεις και αποθέωση της θαυματοποιού καταστολής, αυτή είναι η λογική του εν λόγω παιχνιδιού. Δεν χρειάζεται λοιπόν μόνο «ο καλός να  γίνει κακός» και το αντίθετο, αλλά περισσότερο να τονισθεί μέσα από εικονικές μάχες πως στο τέλος η εξουσία είναι αυτή που πάντα κερδίζει. Και εξουσία είσαι εσύ, ο ίδιος ο παίχτης του video game. Αντίπαλος ο εαυτός σου, η αντίδραση και το ξέσπασμά σου, που μπαίνει από νωρίς στην σκηνοθετημένη ροή.

 Η πραγματικότητα το δείχνει καθημερινά: κανείς δεν παρεμβαίνει με βάση τον εαυτό του παρά με ότι του έχει υποδείξει όχι μόνο το δελτίο των οκτώ αλλά το πλήθος των «βοηθημάτων», με κατεύθυνση την υποδούλωση του εγώ. Είσαι εσύ λοιπόν που στρέφεσαι κατά του εαυτού σου, εσύ και μόνο εσύ. Και πολλοί μαζί θιασώτες της ακραιφνούς αυτοκαταστροφικής μανίας, οδηγούν σταδιακά στην ιδανική φυλακή, στην φυλακή χωρίς φύλακες. Αυτό το χρειάζεται η εξουσία αφού έτσι δεν ξοδεύει από τις δυνάμεις καταστολής για να επιβάλλει την τάξη.

Εθισμός στον μανιώδη αυτοεξευτελισμό και εμμονή στην κατά περίσταση αυτοδικία, δημιουργούν την πλατφόρμα άσκησης της κατάλληλης εξουσίας από το σύστημα του γενικευμένου  ολοκληρωτισμού. Η πόρευση της κοινωνίας σε επίπεδους δρόμους, ο αυτοεγκλωβισμός του ατόμου σε  κατοπτεύσιμους κατηγορικούς προσδιορισμούς, είναι η τελευταία νίκη ενός κατά τα άλλα ασθμαίνοντος καπιταλισμού, που δεν είναι και λίγες οι φορές που έχει σκάψει τον λάκκο του, προσφέροντας μοναδική ευκαιρία στις ελεύθερες συνειδήσεις να πρωτοστατήσουν για άλλη μια φορά στην ιστορία.

Όμως πάντα κάτι γίνεται και στο τέλος οι κατασταλτικοί μηχανισμοί επιβάλλονται. Μέχρι την επόμενη μάχη επικυριαρχίας υπάρχει ακόμη δρόμος, εξαρτάται όμως βέβαια από την συχνότητα της «παρενόχλησης» και από τα εμπόδια που μπαίνουν στην πορεία. Ως τότε όμως, και φυλακές υπάρχουν και φύλακες δεν χρειάζονται μιας και η πόρευση είναι εξασφαλισμένη. Εκτός και αν δοθεί και πάλι η αφορμή και οι άνθρωποι ξεσκονίσουν για μια ακόμη φορά τα βιβλία, πετώντας στα σκουπίδια τα cd της εκάστοτε σκηνοθετημένης από τα διαφημιστικά γραφεία εξέγερσης.