Παρασκευή 8 Ιουλίου 2016

Η δύναμη της φιλοσοφίας σε νοσηρούς καιρούς

Φιλοσοφώ σημαίνει διανοίγω συνεχώς νέους πνευματικούς δρόμους και δημιουργώ καινούργιες απορίες που ψάχνουν απάντηση αλλά η όλη ιστορία με τον νου δεν σταματά εκεί καθώς η εξερεύνηση των λαβυρίνθων του αποτελεί την βασική διαδικασία.

Αποδέχομαι κάτι σαν θέσφατο σημαίνει ότι δεν έχω πλέον αντιρρήσεις και η σκέψη μου σταματά εκεί. Πόσα πράγματα όμως στην ζωή αποτελούν λίγο - πολύ απαράβατους κανόνες; Ποιοι ορίζουν μέχρι που σημείου θα σκέφτομαι και θα αποφασίζω; Στην κοινωνία που ζούμε οι καθορισμοί δεν παίρνουν την μορφή διαλεκτικής συζήτησης ούτε υφίστανται την σωκρατική  μαιευτική. Δέχονται  μόνο κάποια αναίμακτη κριτική και μέχρι εκεί. 

Τα κράτη και οι εξουσίες έχουν από καιρό ενδυθεί την ύψιστη αλήθεια, μετατρέποντας τους πολίτες σε παθητικά όντα, σε κινούμενες φιγούρες που για να αποφασίσουν το κάθε τι, αυτό πρέπει να γίνει μέσω επιλεκτικής αδείας ή κατά περίσταση άρση της απαγόρευσης αυθόρμητης αντίδρασης που οδηγεί δήθεν σε ένα εικαζόμενο χάος. Η άρση αυτής της κατά συνθήκην  απαγόρευσης δημιουργεί την ελπίδα πως κάποια πράγματα η εξουσία τα αφήνει να εξελίσσονται, γιατί μόνο έτσι μπορεί να δικαιολογήσει την ύπαρξή της αλλά πάνω απ΄όλα το καλό της πρόσωπο.

Κανείς δεν σκέπτεται, όμως, ότι την ίδια στιγμή παίρνει πίσω την “προσφορά”, προξενώντας νέα φθορά στην σχέση του ανθρώπου με την ελευθερία. Έτσι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η συνθετότητα και η πολυπλοκότητα των σχέσεων εξουσίας - ατόμου γίνεται από μόνη της θέσφατο και Γόρδιος δεσμός, που κάθε φορά καλείται να ερμηνεύσει και να λύσει αντίστοιχα ο εκτεθειμένος πολίτης.

Οι εν λόγω σκέψεις ήταν δεδομένες τις εποχές της γενικευμένης  αμφισβήτησης της κατεστημένης εξουσίας, όταν οι λαοί ήταν αποφασισμένοι να καταργήσουν κάθε έννομη τάξη επειδή και μόνο  κατέπνιγε την ελεύθερη έκφραση. Σήμερα που οι λαοί περιμένουν από την εξουσία να πάρουν ανάσες αλλά δεν τις παίρνουν, είναι αυτοί οι ίδιοι που ευθύνονται για την κατάντια των κοινωνιών, μην κάνοντας κάτι για να αλλάξουν τους θεσφατικούς υπερκαθορισμούς. 

Ο ετεροπροσδιορισμός διαρρηγνύει, από την άλλη, την ελευθεριότητα του αυτοκαθορισμού, στερώντας από τον κάθε πολίτη την δυνατότητα να ορίζει αυτός την τύχη του, κάτι που απέχει παρασάγγας από τον σημερινό ασθενικό ατομισμό που ανάγεται σε κυρίαρχο προσόν.

Φιλοσοφώ λοιπόν σημαίνει αναζητώ με κάθε τρόπο από τις έννοιες να μου αποκαλύψουν κρυμμένες σημασίες που τις συναντώ όσο περισσότερο ακονίζω το μυαλό μου. Με την έννοια αυτή, κάθε σκέψη αποτελεί βήμα προς την ελευθερία. Κάθε ενεργητική διαδικασία του νου, υγιή πόρευση και διάνοιξη περίκλειστων αληθειών, λόγω της επικράτησης του γενικευμένου ψέμματος. Αυτήν ακριβώς την διαδικασία απεχθάνονται οι κάθε είδους εξουσίες που στοχεύουν στην φίμωση και την ημιμάθεια.

Στο χέρι των λαών είναι λοιπόν να ανατρέψουν τα δεδομένα και να αλλάξουν άρδην τις συνθήκες ζωής. Γιατί φιλοσοφώ δεν σημαίνει κλείνομαι στον εαυτό αλλά παλεύω κατά της κλειστότητας μιας εγκλωβισμένης σε κάθε είδους στεγανά και στερεότυπα κοινωνίας. Οι σημερινές κοινωνίες είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πως ένας πολίτης θεωρεί πως δεν έχει εναλλακτικές γιατί έτσι του έχουν μάθει  από το σχολείο, την οικογένεια και τα κόμματα. Η μοναδική ευκαιρία όμως διάρρηξης αυτής της νοσηρής σχέσης υπάρχει δίπλα του, αρκεί να το θελήσει.