Αναγέννηση από τις στάχτες

Διανύουμε όπως έχω γράψει συχνά μία από τις πιο αντι-φιλοσοφικές εποχές της ιστορίας. Η εν λόγω εποχή χαρακτηρίζεται από την ευκολία και την ευκαιριακότητα σε όλα τα επίπεδα, από την ανάδειξη του εύπεπτου σε πανηγυρική εκτόνωση – δόγμα της εποχής αυτής, και από την υπερνίκηση της τάσης για το διαφορετικό, είτε αυτό έχει να κάνει με τις καθημερινές συνήθειες, είτε με την πολιτική στάση, είτε με την κοινωνική ανατροπή.

Η διαφημιστική βιομηχανία έχει προ πολλού μετατρέψει σε εμπόρευμα αυτήν ακριβώς την τάση για το διαφορετικό, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να παρακάμψει τις όποιες παρεκκλίσεις από τον κανόνα, που διαφεντεύει την κρίση και τα κίνητρα του ανυποψίαστου μέσου ανθρώπου.

Ο αγώνας της διαφημιστικής βιομηχανίας για την κατάκτηση του ανθρώπινου δυναμικού με στόχο την αξιοποίηση του για ευτελείς σκοπούς, έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες με επιτυχή πολλάκις αποτελέσματα, που άλλαξαν κατά πολύ την κοινωνική πόρευση. Με λίγα λόγια, εκατομμύρια πολίτες θυσιάστηκαν για να πετύχουν τα σχέδια που αφορούν την κηλίδωση του εκάστοτε αυθορμητισμού και την μετατροπή του σε στημένο παιχνίδι, γιατί έτσι αποφάσισαν πως πρέπει να είναι η ζωή εφεξής.

 Για όλους αυτούς τους παραπάνω λόγους έχουμε σήμερα ηγέτες - καρικατούρες τύπου Τράμπ, Πούτιν, Μακρόν και λοιπών που για το μόνο που ξεχωρίζουν είναι για το πόσο ικανοί επιχειρηματίες είναι ή φιλόδοξοι παρτενέρ famous νεανίδων ή κυριών. Για τον λόγο αυτό τα MME επιδίδονται συνήθως σε έναν ασταμάτητο αγώνα για το τι συνολάκι φορά η πρώτη κυρία ή τι κινήσεις κάνουν μεταξύ τους τα ζευγάρια αυτά.

Στην ουσία έχουμε να κάνουμε με ανύπαρκτους αχυράνθρωπους που υπηρετούν τις αναζητήσεις  ενός σαφώς αποπροσανατολισμένου κόσμου, που σε μεγάλα ποσοστά προσπαθεί να οριοθετήσει την ταυτότητά του από όλα αυτά που του έχει φορτώσει η διαφημιστική βιομηχανία.

Αυτό είναι και το πιο βασικό όπλο του ασθμαίνοντος καπιταλισμού, που στην προσπάθειά του να φρενάρει τις ανθρώπινες αντιδράσεις ενδύεται αυτήν ακριβώς την αντιδραστική τάση και την μετατρέπει δια της πολιτιστικής και άλλου είδους βιομηχανίας σε απόλυτο συμβιβασμό, μέσω υποδείξεων και κανόνων που υποκρύπτουν την βαναυσότητά του.

Το κακό όμως δεν σταματά εδώ. Προχωρά και παραπέρα μιας και οι στόχοι είναι μεγαλόπνοοι. Οι πολίτες πρέπει να σωπάσουν μια και καλή και αυτό απαιτεί την δρομολόγηση και άλλων σχεδίων. Δεν θα έλεγα ότι ο σκοπός αυτός μπορεί να επιτευχθεί με ευκολία, τουναντίον το να πεισθεί ο κόσμος στο σύνολό του πως δεν έχει άλλη επιλογή είναι μια κοπιαστική διαδικασία, κυρίως διότι ο πολίτης πάντοτε διαμαρτύρεται και παρά τις όποιες προσπάθειες εγκλεισμού του, εντούτοις καταφέρνει και ξεγλιστρά.

Το γεγονός όμως αυτό δεν αποδεικνύει πως ζούμε σε εποχές προεπαναστατικών διεργασιών, ούτε σε περιόδους συνειδητοποίησης των κενών της εξουσίας. Η διαφημιστική βιομηχανία έχει αφενός μετατρέψει μεγάλη μάζα των πολιτών σε αδύναμο κρίκο και αφετέρου με την καθοδήγηση των ΜΜΕ σε καθοδηγούμενα όντα. Και λαοί που ακολουθούν την παρακμή του συστήματος, παραπέμπουν στην επόμενη μαύρη μέρα, καθόλα πραγμοποιημένη και ρεαλιστική εις ότι αφορά το νόημα που επιδιώκεται να δοθεί.

Η λογική του «κατανάλωσε και ότι βγει», «παρήγαγε και μη σταματάς» οδηγεί ακριβώς σε αυτή την πλέον αντιφιλοσοφική περίοδο της ιστορίας που ανέφερα στην αρχή, στην εποχή όπου όλα υπόκεινται στην φθορά και την αντικατάστασή τους, για να διατηρείται το στάτους μιας ίδιας και απαράλλακτης κοινωνίας χωρίς αμφισβήτηση και προβληματισμό.

Υπάρχει ελπίδα για το διαφορετικό; Υπάρχει, όταν υπάρχουν και οι άνθρωποι που το πρεσβεύουν. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για το αύριο, ούτε καν η παντοδύναμη διαφημιστική βιομηχανία. Διαπιστώσεις κάνουμε και τις προοπτικές προσπαθούμε να εντοπίσουμε. Να είστε σίγουροι όμως πως το παιχνίδι αυτό θα εξακολουθήσει να είναι σκληρό. Και μόνο από το γεγονός του ότι κάποια στιγμή οι κοινωνίες θα ζητήσουν την ανανέωσή τους, με τους πολίτες να αναγεννώνται από τις στάχτες τους.   

Η κυβέρνηση είναι δίπλα σας…

Τρέχει και δεν φτάνει η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να πείσει πως πράττει το καλύτερο για την χώρα. Ο πρωθυπουργός δεν σταματά τα ταξίδια και οι υπουργοί της κυβέρνησής του προσπαθούν να επιδείξουν έργο, που τάχα θα αλλάξει άρδην το προεκλογικό τοπίο.  Οι δημοσκοπήσεις εξακολουθούν να αναφέρονται σε προβάδισμα της ΝΔ, ενός κόμματος χωρίς κάποιο ουσιαστικό πρόγραμμα, ένα κόμμα που έχει να αντιπαρατεθεί με μια κυβέρνηση που ούτως ή άλλως παρεκκλίνει σημαντικά από τους αρχικούς της στόχους.

 Για να είμαστε πιο σαφείς: ούτε καν η εφαρμογή του νέου ηλεκτρονικού εισιτηρίου στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς δεν φαίνεται να λειτουργεί ομαλά, όταν τεράστιες ουρές πολιτών που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν αποδεικνύουν στην πράξη πως υπάρχουν ακόμη πολλά κενά στην οργάνωση. Και να ήταν μόνο το ηλεκτρονικό εισιτήριο…Εδώ γίνεται μεγάλος ντόρος για τον εκσυγχρονισμό  των F-16, σε σημείο που να φαντάζει μεγάλη αστειότητα η νέα συνεργασία Τραμπ – Τσίπρα. Μια συνεργασία που κανείς δε θα φανταζόταν πριν από το 2015, όταν ως τότε κόμμα της Αντιπολίτευσης ο ΣΥΡΙΖΑ διαρρήγνυε τα ιμάτιά του με τον αντιαμερικανισμό του.

Αυτό βέβαια μπορεί να αποτελέσει πρώτης τάξης πάτημα για την συντηρητική παράταξη, η οποία ξεχνώντας όσα έχει κάνει μαζί με το ΠΑΣΟΚ τα προηγούμενα χρόνια, αναζητά εναγωνίως εκ νέου την διακυβέρνηση της χώρας. Είναι αλήθεια έτοιμη η ΝΔ να κυβερνήσει; Μπορεί σε αυτή την κατάσταση να πείσει κανέναν ότι μπορεί να προκαλέσει κοσμογονικές αλλαγές στην χώρα; Όχι ασφαλώς. Το θέμα με την Ελλάδα είναι ότι πλέον τα κόμματα από την κυβερνούν δεν είναι παρά διεκπεραιωτές των μνημονίων, που όχι απλώς δεν σταματούν, αλλά συνεχίζονται με άλλες  μορφές.

Όσα ταξίδια και να κάνει λοιπόν ο πρωθυπουργός, όσες φωνές και αν βάλει η Αντιπολίτευση, το μόνο που θα καταφέρουν είναι να πείσουν ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού ότι η πρόθεσή τους δεν είναι άλλη παρά να κυβερνούν, τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από το να νέμονται τα μοιράδια της εξουσίας. Πως αλλιώς θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει όλους αυτούς που δήθεν πασχίζουν για την χώρα, προσκυνώντας κάθε φορά τους εκάστοτε  πλανητάρχες, προσφέροντας γη και ύδωρ στους ξένους επενδυτές;

Ανάπτυξη το ονομάζουν αυτό, αλλαγή των όρων διαβίωσης και επιτυχή διεκπεραίωση των υποσχέσεων… Ποιος υποσχέθηκε και τι στους πολίτες; Μήπως ότι με αυτό τον τρόπο θα βρουν δουλειά; Μήπως ότι με το να εκποιούν την δημόσια περιουσία, ενδέχεται να προκύψει κάτι που θα ταρακουνήσει την χώρα; Το λιγότερο αστειότητες είναι όλα αυτά. Η ανεργία εξακολουθεί να κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα, τα φτωχά νοικοκυριά πολλαπλασιάστηκαν, οι υποχρεώσεις αυξήθηκαν, οι συντάξεις αναμένεται να κουτσουρευτούν περαιτέρω, όλα αλλάζουν προς το χειρότερο. Για την κυβέρνηση όμως, όλα είναι υπό έλεγχο.

Και πώς να μην είναι άλλωστε, αφού τόσα χρόνια μετά την κρίση μπορούν και επιβάλλουν ακόμη αδιαμαρτύρητα μέτρα λιτότητας; Τους άφησαν οι πολίτες ανεξέλεγκτους, τους παρέδωσαν την χώρα να την κυβερνήσουν παραβιάζοντας με τον πιο ωμό τρόπο όσα είχαν υποσχεθεί. Και να σκεφθεί κανείς ότι όλα ήταν προσχεδιασμένα. Στο νέο του βιβλίο «Ανίκητοι – ηττημένοι», ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Βαρουφάκης, αποκαλύπτει την συνάντηση που είχε με την διευθύντρια το ΔΝΤ, Κριστιν Λαγκάρντ, η οποία  του είχε εκμυστηρευθεί κατ΄ιδίαν πως τα μέτρα λιτότητας δεν πρόκειται να βγάλουν την χώρα από την κρίση, κάτι που ήξεραν εξαρχής πολύ καλά οι εταίροι. Ασφαλώς. Όλα ήταν γνωστά σε όλους από την αρχή.

Μήπως δεν ήξερε ο Σαμαράς σε ποια κυβέρνηση παρέδιδε την εξουσία; Το ήξερε πολύ καλά. Μήπως δεν ήταν γνωστή η ρώσικη ρουλέτα των επόμενων μηνών; Αν είναι δυνατόν...Ένα κόμμα που έταζε εξόδους από τα μνημόνια, θα έφτανε έτσι απλά να αναιρέσει τις υποσχέσεις και να τα εφαρμόσει; Όχι βέβαια, έπρεπε να δείξει πως αντιστέκεται. Κάτι που έγινε μέχρι και το δημοψήφισμα.

Τελικά τι; Αυτό που βλέπουμε σήμερα, τον Αλέξη Τσίπρα να σύρεται πίσω από τον καθένα και τους εταίρους να επιχαίρουν που η χώρα βρίσκεται υπό κατακτητικό ζυγό για όγδοη χρονιά. Με λίγα λόγια: αφήστε τα λόγια και βάλτε βαθιά το χέρι στην τσέπη. «Η κυβέρνηση είναι δίπλα σας», λένε, «μην φοβάστε να πληρώνετε». Ούτως ή άλλως ποτέ δεν θα πάρετε χρήματα πίσω. Αυτό εννοούν.  

«Fake news» και «αληθινά» πρωτοσέλιδα

Κατηγορεί τα ΜΜΕ ο πρωθυπουργός για fake news, ψευδείς ειδήσεις που χαλάνε το προφίλ της κυβέρνησης. Πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, εφευρίσκεται αυτός ο μοδάτος όρος για να γίνει σε όλους σαφές ότι η εκάστοτε κυβέρνηση δεν ευθύνεται για τις όποιες ψευδείς ειδήσεις, παρά εκτελεί και φέρει σε πέρας το έργο της εις το ακέραιο. Και η προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά τα είχε βάλει με τα ΜΜΕ, ότι τάχα διέδιδαν αναληθή γεγονότα και πως η χώρα (ω του θαύματος και τότε!) έβγαινε από τα μνημόνια.

Λίγες μάλιστα παροχές πριν τις εκλογές του 2015 στόχευαν να δώσουν την εικόνα πλεονασματικού αποθέματος που τάχα προσφερόταν στα αδύναμα οικονομικά στρώματα. Η επικαιρότητα απαιτεί και πάλι την «θυσία» των ΜΜΕ, που αναλόγως των συνθηκών πότε μπαίνουν στη γωνιά και πότε εξυμνούνται.

Τα ΜΜΕ βέβαια κάνουν και αυτά την δουλειά τους, κατευθύνουν τους πολίτες αναλόγως των εκάστοτε «άνωθεν υποδείξεων» και με αυτό δεν θέλω να κατηγορήσω κανέναν συνάδελφο που τις εποχές αυτές βρίσκεται στην τραγική μοίρα του να μην ξέρει αν θα εργάζεται αύριο. Όλες οι κυβερνήσεις των προηγούμενων δεκαετιών χρησιμοποιούσαν τα ΜΜΕ για να στηρίξουν τα συμφέροντά τους και σε αυτό δεν γινόταν εξαίρεση από κανένα κόμμα.

 Εφημερίδες, τηλεοράσεις και περιοδικά γίνονταν από την μια στιγμή ο οδηγός και το ευρετήριο της κοινωνικής αναπροσαρμογής, αναλόγως πάντα των αιτημάτων της επίσημης εξουσίας, η οποία τα τοποθετούσε στην κορωνίδα της διακυβέρνησης του τόπου.

Ποιος δεν θυμάται, άραγε, το ρόλο που έπαιξαν τα ΜΜΕ στα τέλη της δεκαετίας ’80 με την κυβέρνηση δεξιάς και αριστεράς να βρίσκεται στο προσκήνιο στο όνομα της περιβόητης κάθαρσης; Ποιοι δεν θυμούνται τον πακτωλό μαύρου χρήματος και δανείων χωρίς επιστροφή για μερικά κρίσιμα δημοσιεύματα που έριχναν τις κυβερνήσεις τις δεκαετίες ‘ 80 και ’90;

Η σχέση κυβερνήσεων και εκδοτικών Ομίλων ήταν πάντα θερμή και δεν λαμβάνονταν καν υπόψιν οι όποιες κατηγορίες περί διασποράς ψευδών ειδήσεων αφού και πάλι το κόμμα που θα βρισκόταν στην Αντιπολίτευση, θα  χρειαζόταν  εκ νέου τα ΜΜΕ. Η κυβέρνηση όμως πάντα είχε τις ενστάσεις της μέχρι να γίνει και πάλι αντιπολίτευση. Η υποκριτική αυτή συμπεριφορά λαμβάνει χώρα επί πολλά συναπτά έτη, καθώς με τον τρόπο αυτό γίνονται όλοι αρεστοί στους ψηφοφόρους τους.

 Το παιχνίδι αυτό μάλλον το έχει αντιληφθεί ο μέσος πολίτης που δεν δίνει πια και τόση σημασία ούτε στους κυβερνώντες, ούτε στους αντιπολιτευόμενους, πολύ δε περισσότερο σε πολλά κατευθυνόμενα ΜΜΕ που επιζούν από χαριστικά δάνεια. Εξαιρώ και πάλι – το τονίζω – τους συναδέλφους δημοσιογράφους, οι οποίοι καταβάλλουν κάθε προσπάθεια προκειμένου να μείνουν έξω από αυτό το παιχνίδι, μεριμνώντας μόνο για το πώς και με ποιο τρόπο θα βρουν μια αξιοπρεπή εργασία.

Ο Πρωθυπουργός λοιπόν σήμερα τα βάζει με τα ΜΜΕ. Δεν έχει και κάτι καλύτερο να κάνει αυτή την εποχή, παρά να ροκανίζει τον χρόνο παραμονής του κόμματός του στην εξουσία. Ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης αναλώνεται και αυτός με την σειρά του σε νέες διθυραμβικές ανακοινώσεις του τύπου «να δοθούν στους πολίτες τα πλεονάσματα» και άλλα τέτοια χαρωπά. Τα ονομάζω έτσι γιατί ούτε ο ίδιος δεν πιστεύει αυτά που λέει. Φανταστείτε να ήταν στην κυβέρνηση η ΝΔ τι θα γινόταν. Σαφώς και ο αρχηγός της ΝΔ θα τα είχε βάλει με τον Τύπο καθώς δεν θα ήταν και λίγα τα δημοσιεύματα για τα χαρατσώματα και την φοροκαταιγίδα. Εκτός και αν η ΝΔ σκοπεύει να βγάλει οριστικά την χώρα από τα μνημόνια. Αστεία πράγματα.

Όλες οι κυβερνήσεις λοιπόν ερωτοτροπούν κατά βαθος με τα ΜΜΕ ακόμη και με την μέθοδο της σκληρής τάχα γλώσσας. Κατά βάθος αυτό που επιθυμούν είναι η σταθερή υποστήριξη του εκάστοτε κυβερνητικού έργου. Αν όχι, τότε κάνουν την εμφάνισή τους δυναμικά τα επονομαζόμενα «fake news». Μέχρι να πάει στην Αντιπολίτευση ο Τσίπρας και να κινεί και πάλι γη και ουρανό μέσω των αρνητικών για την επόμενη κυβέρνηση δημοσιευμάτων. Τότε που θα ποντάρει εκ νέου στα ΜΜΕ και τα «αληθινά» πρωτοσέλιδα.  

Το φιλτράρισμα των ιδεών

Μιλούν για ελευθερία έκφρασης γνώμης, για διάχυση ιδεών και ανταλλαγή εμπειριών σε μια κοινωνία όπου το τελευταίο πράγμα που ενδιαφέρει είναι η επικοινωνία, παρά το γεγονός ότι η κρίση, καθώς λένε, «μας έχει φέρει πιο κοντά». Αναφέρονται σε επαναφορά παλαιότερων αξιών και υπενθύμιση της θνητότητας, όταν το μόνο που προέχει ουσιαστικά είναι να εκθειάζεται το εφήμερο στο όνομα της ιλιγγιώδους ταχύτητας που επιβάλλει, λέει, γοργούς ρυθμούς κατάποσης των κάθε λογής φημών και κουτσομπολιών.

Και αυτά δεν λείπουν ούτε από τον χώρο της τέχνης και του πνεύματος, μιας και οι ρυθμοί και εκεί έχουν ξεφύγει από τα λογικά πλαίσια. Πεδίο δόξης λαμπρόν λοιπόν, σε μια εποχή όπου το να επιμένεις σε αξίες και ιδανικά θεωρείται επιεικώς παραλογισμός ή φαντασίωση. Η αναγωγή του χρήματος σε ύψιστο αγαθό ειδικά τώρα που η ύφεση έχει καταληστέψει τα νοικοκυριά, ο εκθειασμός της κάθε λογής διάκρισης στο όνομα του πλουτισμού και της ευημερίας, μετατρέπεται σε αποκαλυπτικό στόχο τώρα που αυτοί που είχαν να πουν κάτι έφυγαν νωρίς.

Ποιοι έχουν μείνει; Αυτοί που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκαναν ούτε για το πιο ευτελές επάγγελμα, που δεν μπορώ όμως να κατονομάσω γιατί το σέβομαι. Απλά οι ρόλοι θα είχαν αντιστραφεί, γιατί πραγματικά πολλοί που θα έπρεπε να διδάσκουν Παιδεία και Αρχές ζουν απομονωμένοι στο περιθώριο μιας κοινωνίας που τους απέβαλλε εσκεμμένα εδώ και καιρό. Έτσι, δεν είναι και τόσο περίεργο το ποιοι κατέχουν τα εξουσιαστικά πόστα, μιας και ούτως ή άλλως αυτοί είναι που πληρούν τις εξευτελιστικές προϋποθέσεις.

Για όλους τους υπόλοιπους υπάρχει η εφιαλτική καθημερινότητα να πορεύονται στο άγνωστο χωρίς ελπίδα. Έφυγαν λοιπόν εδώ και δεκαετίες τα ευφυή μυαλά, αφήνοντας όμως το έργο τους που για να διατηρηθεί, θα πρέπει να συζητιέται. Έφυγαν όλοι αυτοί που έδιναν «το κάτι παραπάνω» στις μάζες και δεν εννοώ φυσικά τους πολιτικάντηδες και τους κάθε λογής εξαπατητές. Μιλώ για τα αστείρευτα αυτά μυαλά που αφιέρωσαν την ζωή τους όχι μόνο για μια καλύτερη κοινωνία αλλά για να μπορούμε σήμερα να συζητούμε ελεύθερα, χωρίς κοριό πάνω από το κεφάλι μας.

Βέβαια η παρακολούθηση – για να συνεχίσω από εκεί απ΄ όπου ξεκίνησα -  δεν έχει σταματήσει στο παραμικρό, ούτε η στοχοποίηση προσώπων, εμφανώς ή αφανώς. Αυτό όμως είναι και το χαρακτηριστικό της σημερινής εποχής, ότι προσφέρει μια προσχηματική ελευθερία που όμως σταματά όταν αισθάνονται απειλή.  Αναφέρονται λοιπόν σε μια κατ΄ ευφημισμό ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, όσο η διακίνηση αυτή ελέγχεται και φιλτράρεται από την διαφημιστική αγορά.

Δεν αφορά την Ελλάδα μόνο το εν λόγω σκεπτικό παρά την υφήλιο ολόκληρη, αναλόγως βέβαια των περιοχών αποστέρησης στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα, η γυναίκα είναι ακόμη αντικείμενο  κάθε είδους εκμετάλλευσης, στην Ευρώπη των ελευθεριών οι κακοποιήσεις και οι βιασμοί δεν απουσιάζουν. Αν στην Υεμένη λιθοβολείται η τιμή και η υπόληψη των αντιφρονούντων, στις ΗΠΑ ακόμη σκοτώνουν έγχρωμους από ρατσιστικά κίνητρα.

Οι διαφορές λοιπόν ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή, τα εγκλήματα όμως κάπου ευθυγραμμίζονται παρά το γεγονός ότι οι ατομικές ελευθερίες διαφέρουν σημαντικά. Τι διαφορά έχει εξάλλου αν σκοτώνεις με πέτρα ή όπλο, αν εκτελείς τον σύντροφό σου και δεν τον διαπομπεύεις πρώτα; Το αποτέλεσμα είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις παραβιάζονται δικαιώματα ζωής. Δεν θέλω να πω βέβαια με αυτό ότι στην Ευρώπη δεν έχουν κατακτηθεί με αγώνες σημαντικές ελευθερίες, λέω απλά πως οι ελευθερίες αυτές δεν είναι εγγυημένες.

Ας μην μιλούν λοιπόν έτσι αγόγγυστα περί της όποιας νέας εποχής ή αν το κάνουν ας προσέξουν καλά πως θα το εκφράσουν. Ζούμε εποχές έλλειψης αμφισβήτησης που έλαβε στο παρελθόν καθολικό χαρακτήρα. Ζούμε χρονικές περιόδους κατάρριψης των μύθων που εξέθρεψαν γενιές ολόκληρες. Και δεν εννοώ τα στερεότυπα που καλώς εκλείπουν, παρά τις αξίες και το μέτρο σε έναν κόσμο βουτηγμένο στην διαφθορά. Από ένα σύστημα εξουσίας που αρέσκεται να βρίσκει στον καθένα μιμητές.