Αγκαθωτό εξουσιαστικό πλέγμα

Δεν είναι μόνο ότι έχουν περιορίσει τους πολίτες στην κατανάλωση των αναγκαίων αλλά το ότι έχουν συνδράμει στο να εμφανιστούν απόψεις περί «λογικής» συρρίκνωσης των μισθών μετά το όργιο των προηγούμενων δεκαετιών. Αυτό βέβαια ακούγεται από τα χείλη βολεμένων που τα έσοδά τους δεν πειράχτηκαν στο παραμικρό, από φοροδιαφεύγοντες και «μαύρους», που εκμεταλλεύονται αυτή ακριβώς την παρατεταμένη κρίση για να εκφράσουν όλες αυτές τις φαιδρές απόψεις.

Γιατί ποιος τους είπε ότι τις προηγούμενες δεκαετίες έβγαζαν όλοι λεφτά; Πως και με τι στοιχεία ομιλούν περί «νοικοκυρέματος» στην οικονομία, την στιγμή που και τότε υπήρχε φτώχεια σε μεγάλο τμήμα του κόσμου και η ανεργία εγκλώβιζε στις φτωχογειτονιές τους νέους; Το τι συμβαίνει σήμερα δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομική κρίση αλλά την παρωδία του καπιταλισμού, που στην προσπάθειά του να διασώσει τα κεκτημένα και τα εξασφαλισμένα κέρδη, φορολογεί τους πάντες ασύδοτα και επιβάλλει απίστευτες περικοπές στο όνομα αυτού ακριβώς του πολλαπλασιασμού των κερδών.

Ποτέ το σύστημα αυτό δεν καθόταν με σταυρωμένα τα χέρια, όταν οι πολίτες κινούνταν εναντίον του. Η οικονομική κρίση, για παράδειγμα, στην Ελλάδα,  δεν είναι απόρροια της κακοδιαχείρισης αλλά της φούσκας του πλαστικού χρήματος που ευλογείται εδώ και χρόνια από τους κήρυκες της κατάργησης των μετρητών. Με την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και την φτωχοποίηση ολοένα και περισσότερων τμημάτων του πληθυσμού σε συνδυασμό με την μη μείωση των τιμών που εξοντώνει τους πολίτες, επιτυγχάνεται αυτό ακριβώς, η περιθωριοποίησή τους.

Με ανενεργούς πολίτες, όμως, και κονιορτοποιημένη κοινωνία δεν επιζεί για πολύ ούτε καν αυτό το νοσηρό σύστημα εξουσίας. Παρεμβαίνει τότε με τους εκπροσώπους του και επεξεργάζεται τεχνηέντως σχέδια διάσωσης των «προβληματικών» οικονομιών, επιβάλλοντας μνημόνια που κρατούν σε χαμηλό επίπεδο συντάξεις και μισθούς. Κοινώς, οι εργοδότες τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση, μιας και τα έσοδα πολλαπλασιάζονται με τις μειώσεις στο όνομα της επιβίωσης της κάθε επιχείρησης. Λες και από τα λίγα ευρώ που αρπάζουν από τον εργαζόμενο, σώζεται η εταιρεία, λες και αυτό ήταν το βασικό πρόβλημα και μόνο.

Αυτή όμως δεν είναι παρά  η πρόφαση για να γίνουν περικοπές, μειώσεις  αλλά και απολύσεις. Αυτό που ενδιαφέρει, είναι να δουλεύουν σε μια εταιρεία πειθήνιοι υπάλληλοι που στο όνομα ότι παίρνουν τον μισθό στην ώρα του (μιας και στην «πιάτσα» κανείς δεν πληρώνει) να ικανοποιούνται που έχουν μια δουλειά. Τα στάνταρ όπως βλέπουμε υποχωρούν βαθμιαία και από ‘κει που διεκδικούνταν αυξήσεις μέσω συλλογικών συμβάσεων – κατάκτηση δεκαετιών, παραμένει ως ύψιστος στόχος των εργατικών συνδικάτων το να υπάρχει δουλειά – άσχετα με τις απολαβές – και ει δυνατό  να καταβάλλονται ως «έναντι» τα χρωστούμενα και αυτό να εορτάζεται ως μεγάλη επιτυχία!

Αυτό που έχει καταφέρει ο παρηκμασμένος καπιταλισμός είναι να διασώζεται, βάζοντας τους πολίτες να τσακώνονται στο πως και με ποιο τρόπο θα βρει κανείς δουλειά και όχι πόσα θα ζητήσει. Το επικίνδυνο αυτό παιχνίδι τείνει να υπερκαλύψει τα πάντα και να μεταβάλλει τους πολίτες σε αδρανείς μέχρι ανενεργούς παίχτες, σε αποδέκτες της κοινωνικοοικονομικής παρακμής. Φυσικά αυτοί που κερδίζουν δεν χάνονται, είναι εδώ προκαλώντας και πάλι. Είναι αυτοί που μιλούν για «λογική» όπως προανέφερα στην αρχή, εκείνοι που συνεχίζουν να κερδοσκοπούν χωρίς σταματημό. «Βολεμένοι» αποκαλούνται,  «έχοντες και κατέχοντες».

Μιλάμε λοιπόν για  κατάντια εις ότι αφορά τα δικαιώματα  των εργαζομένων, για εξάλειψη και των τελευταίων εργασιακών οχυρών μέσα από ανύπαρκτες συλλογικές διαπραγματεύσεις.  Μιλάμε απλά για Μεσαίωνα, είτε αυτό αφορά την εργασία είτε τις ανθρώπινες σχέσεις όταν αυτό που ενδιαφέρει τον καθένα είναι το να βρει μια δουλειά και ας αργοπεθαίνει ο διπλανός του. Αυτό είναι και το απαύγασμα του νέου συστήματος εξουσίας, που αφού φίμωσε πρώτα τους πολίτες, τους βάζει τώρα να διαπληκτίζονται για το ποιος ή ποια έχει μεγαλύτερα προσόντα από τον άλλο για βρει δουλειά με ελάχιστα χρήματα.  Ο Βίος και η Πολιτεία ενός αγκαθωτού εξουσιαστικού πλέγματος.

Η τωρινή Ύβρις

Το κόστος δεν το πληρώνουν  μόνο τα κόμματα από την μεγάλη μείωση εμπιστοσύνης από τους πολίτες αλλά και όλο το σύστημα εξουσίας, όταν δεν ανευρίσκονται πια με ευκολία οι καλοθελητές για να ενισχύσουν την δύναμή της. Την εξουσία βέβαια οι περισσότεροι δεν την αποφεύγουν όταν κοιτούν με οποιονδήποτε τρόπο να βολευτούν σε κάποια θέση, και από εκεί να κουμαντάρουν με άνεση τον συμπολίτη τους.

Αυτή την κατάσταση έχει δημιουργήσει η αλυσιδωτή άσκηση εξουσίας, που στην Αθηναϊκή Δημοκρατία ασκούνταν από τον ίδιο τον λαό, στην εκκλησία του Δήμου, την Αγορά και όπου αλλού συγκεντρώνονταν οι πολίτες για να ανταλλάξουν ελεύθερα τις εμπειρίες και απόψεις τους, σε μια κοινωνία που ανέδειξε ως δημοκρατικό επίτευγμα  τον «εξοστρακισμό» και την «γραφή παρανόμων», σε μια δημοκρατία όπου ακόμη και οι μεγαλύτεροι εχθροί της δεν θα μπορούσαν να εκφράσουν το παραμικρό αν δεν ζούσαν εντός της.

Ο μεγαλοφυής αλλά συντηρητικός Πλάτων μεγαλούργησε σε αυτήν ακριβώς την Δημοκρατία που του άφησε χώρο να την ψέξει στο όνομα της ελεύθερης έκφρασης. Και όχι μόνο ο Πλάτων αλλά και πολλοί άλλοι  που δεν την αποδέχονταν. Αλλά η εξουσία του λαού εδώ και εκατοντάδες χρόνια έχει πάει περίπατο. Και η χώρα που γέννησε τον πολιτισμό, όπως αρέσκονται να λένε όλοι, βρίσκεται στον πάτο της πολύπλευρης ύφεσης, που πλήττει αποφασιστικά μεταξύ άλλων και όλα τα πολιτιστικά επιτεύγματα.

Η Ελλάδα καταδικάστηκε πρώτα από την έλλειψη Παιδείας – βασικό αγαθό και για τον Πλάτωνα αλλά και τους αντιπάλους του - και έπειτα από την μανία καταστροφής της ιστορίας της, της ισοπέδωσης των μνημείων της και την ελάχιστη απονομή φόρου τιμής σε έναν από κάθε άποψη διαφορετικό εκείνη την εποχή λαό. Η χώρα όπου οι φιλοσοφικές σχολές δίδαξαν  γνώση και εμβάθυνση του Είναι, η χώρα όπου οι κάτοικοί της μοιράζονταν και κατανέμονταν σε Πολιτείες μη αποδεχόμενοι την έννοια κράτος - άσχετα αν το πολίτευμα ήταν τυραννικό ή δημοκρατικό – όχι απλά έχει χάσει την απαράμιλλη ισχύ της αλλά παραπαίει στο όνομα της όποιας εξέλιξης μετά την ανάδειξη των τελευταίων πολιτικών –αμφιλεγόμενων κατά τα άλλα – προσωπικοτήτων, που επένδυσαν στο εκπαιδευτικό σύστημα και την Παιδεία, όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

 Η Ελλάδα με την τεράστια ιστορία κινδυνεύει λοιπόν τώρα να γίνει ο παρίας της Ευρώπης, που την απαξιώνει με το παραμικρό και όχι άδικα. Γιατί πολιτισμός δεν υπάρχει στην Ελλάδα, παρά μόνο μια συνεχής ψευδεπίγραφη αντιγραφή των Δυτικών κοινωνιών, πασπαλισμένη με ανατολικά στοιχεία και μπόλικο εθνικισμό στις τέχνες και τα γράμματα. Μια επιστροφή λοιπόν στην αρχαία ελληνική Δημοκρατία, στις τραγωδίες, την ποίηση και τα φιλοσοφικά κείμενα της εποχής, θα αρκούσε για να γνωρίσει κανείς από κοντά τι σημαίνει πραγματική ελευθερία. Χώρος υπάρχει εκεί για όλους, το έδαφος εξακολουθεί να είναι μαλακό. Για τα σημερινά κόμματα – καρικατούρες μιας άλλης σαφώς αντιδημοκρατικής εποχής, που χρησιμοποιούν ξεδιάντροπα τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό στις μπροσούρες τους ελέω εθνοπατριωτικής διέγερσης με ολοκληρωτικά χαρακτηριστικά, αφού ακόμη και η Χρυσή Αυγή μιλά περί ενδόξου παρελθόντος και σπαρτιατικής οργάνωσης της κοινωνίας, το όλο πράγμα είναι απλό καθώς δεν έχει απομείνει και κάτι που να μην το βεβηλώσουν.

Και ενώ ο Ησίοδος έλεγε το περίφημο «εν αρχή ην το Χάος», οδηγώντας την σκέψη σε δισεπίλυτα μέχρι σήμερα φιλοσοφικά μονοπάτια για την δημιουργία του κόσμου, έρχεται μετά από χρόνια η ελληνοχριστιανική παράδοση να αφαιρέσει από το πνεύμα την οξυδέρκεια και την επιθυμία αναζήτησης στο λαβύρινθο της σκέψης, τακτοποιώντας και οριοθετώντας  το Χάος αυτό με την παρουσία και τις ενέργειες του «Υπέρτατου όντος», που όλα τα ελέγχει και τα επιτηρεί. Αυτή  η στιγμή άλλαξε τον ρου της ελληνικής ιστορίας. Θα περάσουν μάλιστα και αρκετά χρόνια μέχρι να εδραιωθεί με ασφάλεια η εξουσία στα χέρια των λίγων, μια σταθερή όμως εδραίωση που επέφερε τα πλείστα δεινά, που είχε προβλέψει ο Σοφοκλής με το περίφημο «πολλὰ τὰ δεινὰ κοὐδὲν ἀνθρώπου δεινότερον πέλει», εννοώντας βέβαια ως δεινότητα την ικανότητα και συνεπώς ότι ο άνθρωπος είναι ικανός για το καλύτερο αλλά και το χειρότερο. Σκέψεις είναι όλες τούτες, απολογία μιας εποχής που χάθηκε.

Σήμερα θα έλεγα δεν υπάρχει «Χάος» αλλά πανικός από την ανοργανωσιά της σκέψης και την παντελή έλλειψη Παιδείας. Το κόστος, όπως είπα στην αρχή, δεν το πληρώνουν μόνο τα κόμματα αλλά όλο το σύστημα εξουσίας. Δυστυχώς όμως έλλειψη εμπιστοσύνης στου θεσμούς και τους νόμους δεν σημαίνει συνειδητή αντικατάσταση από άλλους καλύτερους, μιας και η εξουσία σήμερα είναι αδιαπραγμάτευτη και πάνω απ’ όλα δεν ανήκει στους πολίτες. Στην αρχαία Αθήνα σέβονταν τους νόμους και τους θεσμούς αλλά τίποτε δεν θεωρείτο απόλυτο ή θέσφατο. Για τον λόγο αυτό οι νόμοι άλλαζαν διαρκώς ή καταγγέλλονταν και εκεί ακριβώς γεννήθηκε η ελευθερία που σήμερα είναι εγκλωβισμένη στο Κοινοβούλιο των 300 μόνιμων και μη άμεσα ανακλητών εκπροσώπων του λαού. Η Ύβρις, κατά τους αρχαίους, έχει κατά πολύ ξεπεραστεί, ενώ το απλό γύρισμα της πλάτης στους θεσμούς δεν σημαίνει κίνηση ή ροπή προς την ελευθερία.